تورم بالا و مشکلات اقتصادی عامل اصلی فرار نیروی کار از بنگاه‌های تولیدی

اقتصاد۲۴- اگرچه کمبود منابع انرژی و قطعی برق، مشکل اصلی بخش تولید در آذرماه ۱۴۰۳ بود، اما تأمین انرژی در دی‌ماه به فعالیت‌های اقتصادی جانی دوباره بخشید. هر چند شامخ کل اقتصاد از ۴۵.۷ واحد در آذرماه به ۴۷ واحد در دی‌ماه افزایش یافته و بخش صنعت نیز به بالای ۵۰ واحد رسید. اما آنچه در این گزارش هشداردهنده بود، کاهش شاخص اشتغال در دی‌ماه به کمترین مقدار طی ۵۸ ماه اخیر از اسفند ماه ۹۸ به این سو بوده که از تشدید فرار نیروی انسانی از بنگاه‌های تولیدی خبر می‌دهد.

داده‌ها نشان می‌دهند که وضعیت کسب و کار‌ها در اقتصاد ایران، از ابتدای سال جاری برای هفتمین بار در کمتر از ۵۰ واحد قرار گرفته است. نتایج بررسی‌های مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نشان می‌دهد که نوسانات ارزی باعث تشدید رکود در کسب و کار‌ها شده تا بسیاری از بنگاه‌ها به‌خصوص در بخش خدمات و کشاورزی به دلیل افت درآمد، برای کاهش هزینه‌های خود در استخدام نیروی انسانی جدید محتاط باشند. از طرفی به دلیل عدم تناسب حقوق و دستمزد با فشار افزایش هزینه‌های زندگی، نیروی انسانی تمایلی به اشتغال در سطوح پایین درآمدی ندارد.

چرا نیروی کار از مشاغل تولیدی فرار می‌کنند؟

فرار نیروی کار از کارخانه‌ها به دلایل مختلفی رخ می‌دهد؛ یکی از دلایل اصلی فرار نیروی کار، حقوق و مزایای ناکافی آنهاست. اگر کارگران احساس کنند که به اندازه کاری که انجام می‌دهند دستمزد کافی دریافت نمی‌کنند، انگیزه‌ای برای ماندن در شغل خود نخواهند داشت. شرایط کاری نامناسب اعم از ساعات کاری طولانی، محیط کاری ناامن یا ناسالم و عدم امکانات رفاهی مناسب نیز باعث ناراحتی و نارضایتی کارگران می‌شود.

بیشتر بخوانید: معضل بازار کار ایران؛ کار هست کارگر نیست

حجم زیاد کار و فشار‌های روحی و جسمی ناشی از آن نیز می‌تواند کارگران را فرسوده و بی‌انگیزه کند. اگر کارگران احساس کنند که در شغل خود هیچ فرصتی برای پیشرفت و بهبود ندارند، به دنبال فرصت‌های بهتری در جا‌های دیگر خواهند بود. همچنین رابطه نادرست یا نبود احترام و توجه از سوی مدیران می‌تواند باعث نارضایتی شدید کارکنان شود.

تعیین منصفانه دستمزد‌ها عامل تعیین‌کننده‌ای بر رضایت کارگران است

دستمزد‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده کیفیت زندگی و رضایت اجتماعی هستند. افزایش دستمزد‌ها می‌تواند تأثیرات مثبتی بر اقتصاد و جامعه داشته باشد، اما همچنان به عنوان موضوعی است که نیاز به بررسی دقیق و مداوم دارد.

با توجه به تورم کنونی این شاخص می‌تواند نرخ دستمزد‌ها را ناکافی کند و باعث کاهش قدرت خرید کارکنان شود. عدم تعیین سیاست‌های دستمزدی مناسب و مداوم نیز می‌تواند باعث کاهش دستمزد‌ها شود. اگر دستمزد‌ها به صورت سالانه افزایش نیابد، می‌تواند باعث کاهش قدرت خرید و افزایش نارضایتی شود.

کاهش قدرت خرید و افزایش دستمزد‌ها می‌تواند به طور مستقیم بر قدرت خرید مردم تأثیر بگذارد و بهبود کیفیت زندگی آنها را تسهیل کند. دستمزد‌های ناکافی می‌تواند باعث نارضایتی و ناامنی اجتماعی شود. کارگران که دستمزد‌های مناسبی ندارند، احساس ناامنی و نارضایتی بیشتری خواهند داشت. افزایش دستمزد‌ها می‌تواند به طور مستقیم بر تقاضا و مصرف اقتصادی تأثیر بگذارد و بهبود اقتصاد کشور را تسهیل کند.

افق روشنی پیش روی نیروی کاروجود ندارد

میثم رادپور، کارشناس اقتصادی در واکنش به گزارش شامخ در زمستان و تشدید رکود در کسب و کار‌ها به «اعتماد» گفت: این شاخص تا حدودی در کوتاه‌مدت جهت‌های اقتصادی را نشان می‌دهد، اما از ۱۴ - ۱۳ سال گذشته که کشور با رکود تورمی مواجه شد تعداد قابل توجهی از نیروی کار از ادامه فعالیت ناامید شدند یا مهاجرت کردند یا با درآمد‌های دیگری سعی در امرارمعاش دارند چرا که افق روشنی را پیش روی خود نمی‌بینند.

بیشتر بخوانید:ماهانه ۹ همت به نفع دهک‌های بالا به اقتصاد تزریق می‌شود

رادپور در ادامه افزود: متاسفانه برای نوجوانان و جوانانی که آمادگی دارند تا وارد بازار کار شوند هم شرایط مهیا نیست و با مقایسه شرایط این روز‌های کشور با شرایط ۲۰ سال پیش و تعداد جوانان نسبت به جمعیت شاهد آنیم که تعداد بیکاران بیشتر از قبل شده است.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: کاهش تولید یک روند بلندمدت است و معمولا اتفاقاتی میفتد که منجر به افت تولید می‌شود و حتی آن را تشدید هم می‌کند و معادل رفاهی که مردم از دست می‌دهند میزان تولید هم کم می‌شود و این مساله مهمی است و به همان اندازه‌ای که هزینه‌ها بالاتر می‌رود میزان تولید هم کم شده و ارزش کمتری هم خلق می‌شود.

رشد اقتصادی در چند سال گذشته صفر بود

رادپور با اشاره به بهره‌گیری از گزارش شاخص مدیران خرید در ایالات متحده امریکا گفت: معمولا در این کشور از این شاخص برای بررسی جهت‌های کوتاه‌مدت اقتصادی استفاده می‌کنند، اما در ایران همواره باید این مساله را هم لحاظ کرد که رشد اقتصادی در چند سال گذشته صفر بوده و میزان تورم هم بالا بوده. این در حالی است که در دولت آقای خاتمی نرخ رشد اقتصادی در شرایط مطلوبی قرار داشت و پس از آن در دوره آقای احمدی‌نژاد هم بیشترین فروش نفت انجام گرفت و بالاترین رفاه را هم تجربه کردیم، اما با ورود به دهه ۹۰ کم‌کم شاهد کاهش رفاه در خانوار‌های ایرانی شدیم.

این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: البته نرخ رشد تولید داخل در ایران کار سختی است؛ چرا که در ایران همچنان یارانه پرداخت می‌شود.

او با اشاره به زنگ خطر‌های جدی که به صدا درآمده است، تصریح کرد: یکی از موضوعاتی که مشکل‌ساز هم شده کمبود انرژی در کشور است. این در حالی است که چند سال پیش به اندازه قابل توجهی با مازاد تولید برق در کشور مواجه بودیم و با توجه به اینکه برق یک کالای استراتژیک هم هست، اما متاسفانه این روز‌ها به طور جدی با کاهش تولید برق مواجه شده‌ایم و معمولا اولین بخشی که برق آن قطع می‌شود، کارخانه‌‎ها هستند.

تابستان سخت در راه است

رادپور گفت: متاسفانه برق کارخانه‌ها سه یا چهار ماه متوالی قطع می‌شود و هر چقدر پس از آن، این کارخانه‌ها شبانه‌روز کار کنند باز هم نمی‌توانند کسری تولید و زیان ناشی از این قطعی برق را جبران کنند.

بیشتر بخوانید: پیش بینی خوش بینانه صندوق جهانی پول: تورم ایران در ۵ سال آتی به ۲۵ درصد می‌رسد

او با تاکید بر اینکه قیمت برق در ایران ارزان است افزود: به جز ارزان بودن قیمت انرژی، تکنولوژی هم وارد کشور نشده است و انرژی را به نوعی جایگزین تکنولوژی کرده‌اند و برق و گازی که در ایران تولید می‌شود و ارزان هم هست باز به اندازه نیاز کشور تولید نمی‌شود و متاسفانه به نظر می‌رسد در تابستان پیش رو هم برق خانگی برای مدت طولانی قطع شود. البته به جز قطعی برق کارخانه‌ها و شرکت‌هایی که باید افزایش تولید داشته باشند، اما باز هم متاسفانه با افت تولید مواجه می‌شوند.

این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: وضعیت به گونه‌ای شده که حتی وارد کردن دستگاه‌های کاهش انرژی هم صرفه اقتصادی ندارد. این در حالی است که افرادی در ترکیه، چین یا کشور‌های اروپایی و... مشغول فعالیت هستند سرمایه‌گذاری در این بخش اجتناب‌ناپذیر است و صاحبان سرمایه قادر نیستند بدون این تکنولوژی ادامه حیات بدهند.

او تصریح کرد: در کشوری هستیم که بیشتر صنایع به شدت نیازمند انرژی هستند و به دلیل کمبود انرژی و بخشی از تولیدکنندگان بخش خصوصی هم از ایران رفته‌اند. این در حالی است که برق از ضروریات زندگی شهری است و به دلیل اینکه نیروگاه‌ها در این مدت نتوانستند هزینه نگهداری بدهند این اتفاق افتاده است و حتی در زمستان هم با کمبود برق روبه‌رو شدیم.