تاثیر ریسک‌های سیاسی بر بورس ایران

اقتصاد۲۴- طی روز‌های گذشته بازار بورس، شرایط ایده آلی را سپری نکرد. اگرچه برخی کارشناسان معتقدند تحولات در بازار‌های پیش فروش خودرو و سکه در این وضعیت بی تاثیر نبوده است، اما برخی دیگر معتقدند تعداد مؤلفه‌های موثر در وضعیت بورس فراتر از اینها است.

 از اواخر دهه ۱۳۹۰ که تعداد زیادی از افراد با هدف سود فراوان وارد بازار بورس شدند و در جریان سقوط سنگین سال ۱۳۹۹ بخش زیادی از سرمایه خود را از دست دادند، ۴ سال می‌گذرد. با وجود این، فعالان نوپای این بازار نگرانی‌هایی در خصوص وضعیت آتی این بازار دارند. با توجه به این شرایط، «حمید میرمعینی»، کارشناس و فعال حوزه بورس در گفت‌و‌گو با فرارو به تحلیل شرایط این روز‌های بورس پرداخته است

«حمید میرمعینی» گفت: «شاید مهمترین و اثرگذارترین مؤلفه‌ای که می‌توان بین عوامل موثر بر بازار بورس، شناسایی کرد، مسائل سیاسی است و باید قبول کنیم که مسائل سیاسی بر وضعیت بازار‌ها در کشور‌های مختلف جهان تاثیرگذار است. مسائل سیاسی، حتی می‌تواند سیاست‌های پولی- مالی که کشور‌ها انتخاب می‌کنند را نیز تحت تاثیر قرار دهد و به نوعی می‌توانم بی اغراق بگویم اثرگذارترین عامل، عامل سیاسی است.

ما اکنون در شرایط سیاسی خاصی قرار داریم و خود همین موضوع یک شوک بزرگ برای بازار‌های مالی است و از زمانی که موضع گیری‌های جدید در حوزه سیاست خارجی کشور اتفاق افتاد، بازار‌های مالی نیز تاثیر قابل توجهی را تجربه کردند و در دو هفته اخیر شاهد افزایش قیمت دلار و سکه بودیم و از طرفی بازار سرمایه نیز دچار اُفت محسوسی شده است. این موضوع روشن است که با افزایش تحریم‌ها یا عدم گشایش‌ها و مناسبات سیاسی، کل اقتصاد کشورمان تحت تاثیر منفی قرار می‌گیرد. این شرایط روی عوامل تولید نیز اثرگذار است و از بهای تمام شده کالا‌ها تا تامین مواد اولیه و انرژی مؤثر است. می‌دانیم که هم اکنون مشکلات تأمین انرژی و ناترازی‌ها نیز باعث تعطیلی کارخانجات و تضعیف مسیر توسعه شده است.»

وی در ادامه افزود: «در چنین شرایطی، معمولا سیاستگذاران سعی می‌کنند از طریق برنامه‌هایی، فشار التهابات سیاسی را کاهش دهند. عُمده این تلاش‌ها از طریق دخالت در سیاست‌های پولی، مالی و اقتصادی است. ما در دوره‌های گذشته هم تجربه این دخالت‌ها یا بسته‌های مداخله‌ای را داشته‌ایم، اما متأسفانه در بسیاری از موارد، تجربه‌های موفقی نبوده‌اند. 

بیشتر بخوانید:ارزش معاملات ۱۰‌همتی چه سیگنالی به بورس می‌دهد؟

خواه در حوزه مدیریت نرخ ارز و خواه در حوزه مدیریت نرخ بهره و قیمت گذاری دستوری کالا‌ها و امثالهم، در نهایت مکانیسم عرضه و تقاضا کار خود را کرده است و شاهد تورم‌هایی بوده‌ایم که برخی را می‌توان کاملا «افسار گسیخته» نامید. همه اینها در نهایت به کاهش تولید ناخالص داخلی منتهی شده است. این اتفاقات ممکن است در آینده هم تکرار شود و مشکلات بیشتری را تجربه کنیم. به نظر می‌رسد دولت تصمیم گرفته است از طریق اقداماتی که بانک مرکزی انجام می‌دهد، وضعیت را تا حدی کنترل کرده و بخشی از نقدینگی موجود در جامعه را جذب کند. پیش فروش سکه، یکی از همین نوع اقدامات است. شاید این روش در یک مقطع کوتاه باعث شود بخشی از جریان نقدینگی جذب سمت و سویی شود که به پیش فروش سکه اقدام کرده، اما در بلندمدت و به شکل مداوم نمی‌توان از چنین روشی به عنوان علاج اقتصاد کشور استفاده کرد.»

پیش فروش سکه، تنها عامل اُفت بازار بورس نیست

این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: «روش‌هایی مثل پیش فروش سکه، بر بازار بورس اثرمنفی هم گذاشته و باعث شده است که جریان نقدینگی تا حدودی از بازار سرمایه هم خارج شود. البته نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که جریان نقدینگی تا ابد در بازار سرمایه بنشیند و روز به روز آب شدن سرمایه خود را ببیند. بالاخره افراد به دنبال روش‌هایی هستند که مناسب‌تر به نظر می‌رسد یا سود بالاتری را رقم خواهد زد. قطعا اگر پیش فروش سکه هم رخ نمی‌داد، از محل بازار آزاد، سکه، خریداری می‌شد. به هر حال بخشی از نقدینگی از بازار سرمایه خارج و به سمت بازار سکه حرکت کرده است، اما باید این حقیقت را هم بپذیریم که صرفا پیش فروش سکه باعث اُفت بازار بورس نشده است و عوامل دیگری نیز در این موضوع دخیل بوده‌اند. حتی اگر بازار پیش فروش سکه هم وجود نداشت، احتمالا تعدادی از افراد سرمایه خود را از این بازار خارج و به بازار‌های سودده تری مهاجرت می‌کردند. به طور کلی تا زمانی که سیاست ما وارد مرحله‌ای از آرامش، تنش زدایی و آرامش نسبی نشود، بازار سرمایه ما نیز وضعیت ایده آلی نخواهد داشت.»

میرمعینی در ادامه گفت: «اگر خاطرمان باشد در روز‌هایی که احتمال برخی توافقات بالا رفته بود، بازار سرمایه وارد یک روند صعودی مثبت شده بود و آرامشی نسبی بعد از تنش‌های منطقه‌ای در این بازار حُکم‌فرما شد؛ اما بعد از موضع گیری‌های ترامپ، دوباره همه چیز وارد مسیری شد که اکنون می‌بینیم. من نمی‌توانم به مخاطبان این بازار امید قطعی بدهم که شرایط درست خواهد شد یا جای نگرانی نیست. اگر خبر‌های مثبت در حوزه سیاست بشنویم، جای امید وجود دارد؛ در غیر این صورت، احتمال اُفت بیشتر حداقل روی کاغذ دور از ذهن نیست و روش‌های کاذب و مقطعی نمی‌توانند دردی را از اقتصاد ما دوا کنند.»