مهم‌ترین آداب و رسوم عید نوروز چیست؟

اقتصاد۲۴- نوروز برای ایرانیان در هر کجای دنیا که باشند، جشنیست که جایگاه ویژه‌ای دارد. این جشن باستانی ایران که هم‌زمان با آغاز بهار برگزار می‌شود، با آداب و رسوم منحصر به فردی همراه است که در هر گوشه‌وکنار کشور، رنگ و بوی خاص خود را پیدا می‌کند. نوروز نه‌تنها نشانی از تغییر فصل است، بلکه نمادی از تجدید حیات و آغاز دوباره زندگیست.

در تمام نقاط ایران، این عید با آیین‌های سنتی و ویژه‌ای جشن گرفته می‌شود. از خانه‌تکانی‌های مفصل تا چیدن سفره هفت‌سین، هر جزئیات این جشن سرشار از معنای نمادین است. دید و بازدیدهای خانوادگی و دوستانه نیز بخشی از سنت‌های نوروزیست که سبب پیوندهای بیش‌تر و تجدید روابط اجتماعی می‌شود. در این میان، هر منطقه از ایران ویژگی‌های خاص خود را در جشن نوروز به نمایش می‌گذارد. در شمال کشور، سفره‌های نوروزی با دست‌سازه‌هایی خاص تزیین می‌شود، در حالی‌که در کردستان رقص‌های کردی به زیبایی و شور خاصی جشن گرفته می‌شود.

در واقع، نوروز یک جشن ملی و مشترک است که با شکوه و شادی در سرتاسر ایران برگزار می‌شود. هر بخش از این سرزمین با آداب و رسوم خود، به نوعی این روز را گرامی می‌دارد و با این جشن، زندگی دوباره را به استقبال می‌برد.

فلسفه و چگونگی پیدایش عید نوروز

عید نوروز یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های بشری است که ریشه در تاریخ و فرهنگ ایران باستان دارد. این جشن که آغاز سال نو را در تقویم ایرانیان اعلام می‌کند، در نخستین روز بهار و هم‌زمان با اعتدال بهاری برگزار می‌شود. طبق روایت‌های افسانه‌ای، نوروز به دوران جمشید، پادشاه پیشدادی ایران، نسبت داده می‌شود. بر اساس این داستان‌ها، جمشید با استفاده از قدرت‌های الهی خود توانست اهریمن را شکست دهد و زمین را از قحطی و خشکسالی رهایی بخشد. پس از این پیروزی بزرگ، مردم این روز را جشن گرفتند و آن را «نوروز» یا «روز نو» نامیدند.

نوروز نه‌تنها در تاریخ ایران، بل‌‎که در متون باستانی همچون اوستا نیز به آن اشاره شده است. این جشن به نوعی نماد شروع دوباره زندگی، باروری زمین و بازگشت شکوه به سرزمین ایران است. در حقیقت، نوروز نشان‌دهنده‌ی احیای طبیعت، تداوم حیات و پیوند انسان‌ها با جهان پیرامونشان است. این روز همچنان در دل‌ها و ذهن‌های ایرانیان جایگاهی ویژه دارد و با شور و شوق خاصی جشن گرفته می‌شود.

چرا عید نوروز سیزده روز است؟

نوروز در ابتدا تنها به یک روز به عنوان آغاز سال نو محدود می‌شد، اما در گذر زمان و با توجه به باور‌های ایرانیان باستان، این جشن به مدت ۱۳ روز گسترش پیدا کرد. بر اساس عقاید کهن، ۱۲ روز نخست نوروز به عنوان روز‌های تقدیر و اراده شناخته می‌شد که هر کدام از آنها نشانه‌ای از سرنوشت مردم در سال جدید بود. در این روزها، مردم باور داشتند که هر دانه‌ای که در این روز‌ها کاشته شود، سرنوشت محصول سال آینده را تعیین خواهد کرد. به همین دلیل، کشاورزان در این مدت توجه ویژه‌ای به انتخاب گیاهانی داشتند که بیش‌ترین رشد را در این ۱۲ روز داشتند، زیرا اعتقاد داشتند این گیاهان در سال آینده بهترین باروری را خواهند داشت.

روز سیزدهم نیز به عنوان روزی برای دفع بلا‌ها و آلودگی‌ها و همچنین بازسازی محیط طبیعی در نظر گرفته می‌شد. این روز، نمادی از پاک‌سازی و آماده‌سازی برای شروع دوباره بود. به این ترتیب، دوره ۱۳ روزه نوروز کامل می‌شد و در دل هر کدام از این روزها، پیامی از امید، تجدید حیات و نگاه به آینده نهفته بود. این آداب و رسوم نه تنها در گذشته، بل‌که در بسیاری از مناطق ایران همچنان به شکلی سنتی رعایت می‌شود.

آداب و رسوم ویژه نوروز در ایران

نوروز در ایران با آداب و رسوم متنوعی همراه است که هر منطقه ویژگی‌های خاص خود را دارد. برخی از این آداب و رسوم گوناگونی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

خانه تکانی: در روزهای پایانی سال، ایرانیان به تمیز کردن خانه‌ها و مکان‌های زندگی خود می‌پردازند. این رسم که به نام «خانه‌تکانی» شناخته می‌شود، نمادی از پاک‌سازی و آماده‌سازی خانه برای ورود به سال نوست. در واقع، خانه‌تکانی نه تنها به معنای تمیز کردن فیزیکی فضا، بل‌که به نشانه پاک‌سازی انرژی‌ها و افکار منفی نیز در نظر گرفته می‌شود.

سبزه و سفره هفت‌سین: یکی از زیباترین و مهم‌ترین رسوم نوروزی، چیدن سفره هفت‌سین است. این سفره معمولاً شامل هفت مورد است که همگی با حرف «س» شروع می‌شوند و هر یک نماد خاصی از مفاهیم مختلف مانند طبیعت، زندگی، سلامتی، برکت و... هستند. اجزای ثابت سفره هفت‌سین شامل سبزه، سیر، سیب، سمنو، سماق، سنجد و سرکه است. هرکدام از این نمادها پیامی از امید و تجدید حیات را به سال نو منتقل می‌کنند.

دید و بازدید: یکی از آداب مهم نوروز، دید و بازدید از بستگان و دوستان است. در روزهای نوروز، خانواده‌ها به دیدار یک‌دیگر می‌روند و این فرصت به تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی کمک می‌کند. این دیدارها با شادباش‌ها و آرزوهای خوب برای سال تازه همراه است و فضای محبت و هم‌بستگی را تقویت می‌کند.

هدیه دادن: در نوروز، هدیه دادن، به ویژه به کودکان، یک سنت رایج است. این هدایا می‌تواند هر چیزی باشد اما یکی از معمول‌ترین آن‌ها پول است که بزرگ‌ترهای فامیل به کودکان پول نو می‌دهند و برخی آن را برای تبرک در میان قرآن می‌گذارند و سپس هدیه می‌دهند. 

آداب غذایی نوروز: غذاهای نوروزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. از جمله این غذاها می‌توان به سبزی‌پلو با ماهی و رشته‌پلو اشاره کرد. سبزی‌پلو با ماهی نماد طراوت و زندگی در سال تازه است و به ویژه در مناطق شمالی کشور محبوبیت زیادی دارد. رشته‌پلو نیز به عنوان غذایی خوش‌یمن در بسیاری از خانه‌ها در روز اول نوروز سرو می‌شود. این غذاها نه تنها طعم و مزه‌ای خوشایند دارند، بلکه به عنوان نمادی از برکت و خوشبختی در آغاز سال جدید محسوب می‌شوند.

این آداب و رسوم، نوروز را به جشنی پر از معنا، امید و پیوندهای انسانی تبدیل می‌کند که از گذشته‌های دور تاکنون در دل مردم ایران باقی مانده است.

آداب نوروز در شهر‌های مختلف ایران

عید نوروز در ایران از دیرباز تا امروز به شیوه‌های گوناگونی در مناطق مختلف کشور برگزار می‌شود. هر منطقه و شهر در ایران به تناسب فرهنگ، جغرافیا و تاریخ خود، ویژگی‌های خاصی به جشن نوروز افزوده است. در ادامه، آداب و رسوم ویژه نوروز در برخی از شهرهای مهم ایران را با جزییات بیش‌تری بررسی می‌کنیم.

۱. استان‌های شمالی (گیلان، مازندران و گلستان)

در استان‌های شمالی ایران، به‌ویژه در گیلان، مازندران و گلستان، نوروز به‌طور ویژه‌ای با طبیعت پیوند خورده است. در این مناطق، جشن نوروز نه‌تنها در خانه‌ها، بل‌که در دل طبیعت نیز به شکلی خاص برگزار می‌شود.

سبزی‌پلو با ماهی در این مناطق از غذاهای اصلی سفره نوروزیست. ماهی معمولاً از انواع ماهیان دریاییست که مردم شمال ایران به‌ویژه در این روزها مصرف می‌کنند. این غذا در کنار سبزی‌پلو نماد طراوت و شادابیست که به استقبال سال جدید می‌رود.

سیزده‌بدر یکی از رسوم ویژه این مناطق است. در این روز، مردم به طبیعت می‌روند، در کنار دریا یا درختان سبز به جشن و شادی پرداخته و مراسم پخت نان محلی و شیرینی‌های خانگی را برگزار می‌کنند. سیزده‌بدر فرصتی است برای دور شدن از خانه‌ها و لذت بردن از زیبایی‌های طبیعی، که به‌طور سنتی همراه با موسیقی و رقص‌های محلیست.

آداب خاص گیلانی‌ها: در گیلان، مردم در روزهای پایانی سال به پاکسازی خانه‌ها و شستن لباس‌ها توجه ویژه‌ای دارند. این کار افزون‌بر تمیز کردن فضا، به معنای پاک‌سازی ذهن و روح از انرژی‌های منفیست. آن‌ها همچنین در روز سیزده نوروز به طبیعت رفته و با بازی‌های محلی مانند «چوگان» و «کشتی» به سرگرمی می‌پردازند. شاید این بازی‌ها امروز کمی کم‌رنگ شده باشند اما هم‌چنان برخی آن‌ها را انجام می‌دهند. این بازی‌ها نمادهایی از نشاط و قدرت جسمانی هستند و در کنار آنها، خواندن اشعار محلی و آوازهای سنتی نیز به ایجاد فضایی شاد و پراحساس کمک می‌کند.

در مجموع، نوروز در استان‌های شمالی ایران به‌ویژه با پیوند  ژرف با طبیعت و آداب سنتی، جشنی شاد و پرانرژیست.

۲. اصفهان

اصفهان، شهر هنر و فرهنگ، به‌طور ویژه در نوروز رنگ و بوی متفاوتی دارد.

آش شله‌قلم‌کار یکی از غذا‌های معروف نوروزی در اصفهان است که در روز‌های آغازین  نوروز پخته می‌شود. این آش ترکیبی از انواع حبوبات، گوشت و سبزیجات است که به‌عنوان نماد همبستگی و وحدت مردم تهیه می‌شود.

در اصفهان نیز مانند بسیاری از دیگر شهرها، مردم سفره هفت‌سین خود را می‌چینند و در روز‌های ابتدایی سال به دیدار بستگان و دوستان می‌روند. در برخی محله‌های اصفهان، افزون‌بر مراسم رسمی، جشن‌ها و بازی‌های محلی نیز برگزار می‌شود.

نمایشگاه‌های نوروزی نیز یکی دیگر از ویژگی‌های خاص نوروز در اصفهان است. این شهر هنری و گردشگری در  نوروز میزبان نمایشگاه‌های گوناگون هنری و صنایع دستیست که گردشگران بسیاری  را به خود جذب می‌کند. از نقاشی‌های سنتی گرفته تا قالی‌های دستباف، این نمایشگاه‌ها فرصتی برای نمایش و معرفی هنرهای اصیل ایرانی به دنیای بیرون فراهم می‌کنند. اصفهان در نوروز میزبان گردش‌گران بسیاری از سرتاسر ایران است.

۳. تهران

پایتخت ایران نیز در نوروز شاهد مراسم و آداب خاص خود است.

خانه‌تکانی: در تهران، مردم به‌ویژه در روزهای پایانی سال به تمیز کردن خانه‌ها اهمیت زیادی می‌دهند. این رسم که در بسیاری از شهرهای ایران رواج دارد، در تهران نیز به‌عنوان سنتی مهم شناخته می‌شود. خانه‌تکانی نه تنها به‌عنوان عملی برای تمیز کردن فیزیکی خانه، بل‌که نمادی از تمیز کردن ذهن و روح از فشارهای سال گذشته و آماده شدن برای شروعی نو در سال نوست.

بازارهای نوروزی: تهران در  نوروز و حتا روزها پیش از آغاز سال با بازارهای رنگارنگ و شلوغی که انواع کالاها و شیرینی‌های مخصوص نوروزی در آن عرضه می‌شود، به شهری شاد و پرجنب‌وجوش تبدیل می‌شود. خرید لباس نو، سفره هفت‌سین و شیرینی از جمله فعالیت‌های معمول تهرانی‌ها در این روزهاست. بازارها پر از خریداران هستند که برای خرید بهترین شیرینی‌ها، آجیل و وسایل سفره هفت‌سین به گشت‌وگذار می‌پردازند. 

سیزده‌بدر در تهران: مردم تهران در روز سیزده فروردین به پارک‌ها و فضاهای سبز می‌روند تا روز خود را در دل طبیعت بگذرانند. در این روز، پارک‌ها، چون پارک ملت، پارک لاله و پارک جمشیدیه، شلوغ‌ترین مکان‌ها برای مردم است. این روز به‌عنوان فرصتی برای گریز از شلوغی شهر و ارتباط دوباره با طبیعت و همچنین گرامیداشت روز طبیعت برگزار می‌شود. در این روز، بسیاری از خانواده‌ها پیک‌نیک برگزار کرده و لحظاتی شاد و پرانرژی را در فضای سبز تهران سپری می‌کنند.

در مجموع، نوروز در تهران ترکیبی از سنت‌های دیرینه و ویژگی‌های شهریست که با شکوه خاصی در دل پایتخت برگزار می‌شود.

۴. یزد

یزد، شهر بادگیرها و کویر، در نوروز آداب و رسوم خاص خود را دارد که با ویژگی‌های منحصر به‌فرد این منطقه هماهنگ است. نوروز در یزد به‌طور ویژه با سنت‌های غذایی، دید و بازدیدها و جشن‌های نمادین همراه است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

پخت شیرینی‌ها یکی از سنت‌های معروف یزدی‌ها در نوروز است. در این ایام، شیرینی‌هایی چون حلوا یزدی و کلوچه یزدی به‌ویژه در خانه‌ها و مهمانی‌ها پخته می‌شود. این شیرینی‌ها که با طعم‌های خاص خود همراه هستند، به‌عنوان بخشی از سنت‌های نوروزی در یزد برای پذیرایی از مهمانان و خانواده‌ها استفاده می‌شوند. پخت این شیرینی‌ها نه تنها بخشی از آداب نوروزی است، بلکه نمادی از خوشی، محبت و مهمان‌نوازی مردم یزد محسوب می‌شود.

دید و بازدید نیز در یزد همانند بسیاری از شهرهای ایران، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مردم یزد در ایام نوروز به دیدار خانواده و دوستان می‌روند و این دیدارها معمولاً با صرف چای و شیرینی‌های محلی همراه است. این سنت به تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی کمک می‌کند و فضایی پر از محبت و گرمی در شهر ایجاد می‌کند.

 بیشتر بخوانید:  سده جشن روشنی و خرد

آتش‌افروزی در ایران باستان و در شب‌های نوروز بسیار رایج بوده است و این سنت هنوز هم در برخی مناطق ایران مانند یزد وجود دارد. برخی از مردم این شهر باستانی در شب‌های آخر سال آتش می‌افروزند تا به‌عنوان نمادی از پاکسازی و از بین بردن بدشانسی، آلودگی‌ها و ناخوشی‌ها، سال نو را خوش‌آمد بگویند. این آتش‌ها که در کنار کوچه‌ها و خیابان‌ها روشن می‌شوند، فضایی پر از امید و نوید برای سال نو به‌وجود می‌آورد. 

در مجموع، نوروز در یزد ترکیبی از سنت‌های غذایی، دید و بازدیدها و جشن‌های نمادین است که به‌طور خاص با فرهنگ و ویژگی‌های منطقه‌ای این شهر پیوند خورده است.

۵. فارس

استان فارس، به‌ویژه شیراز، نوروز را با آداب و رسوم خاص خود جشن می‌گیرد که ترکیبی از سنت‌های فرهنگی و تاریخی این منطقه است.

شیرینی‌های نوروزی در شیراز به‌ویژه در ایام نوروز از اهمیت زیادی برخوردارند. از جمله شیرینی‌های محبوب شیرازی‌ها در این ایام می‌توان به نان خرما و سوهان اشاره کرد. این شیرینی‌ها در خانه‌ها به‌عنوان خوراکی‌های خوشمزه و خوش‌عطر برای پذیرایی از مهمانان سرو می‌شوند. نان خرما به‌خاطر طعم شیرین و مغذی‌اش در کنار چای، در بسیاری از خانه‌ها در روزهای نوروز تهیه می‌شود و به نوعی نماد محبت و مهمان‌نوازی مردم شیراز است.

بازدید از اماکن تاریخی یکی دیگر از آداب ویژه نوروزی در شیراز است. این شهر که به‌عنوان یک مرکز فرهنگی و تاریخی در ایران شناخته می‌شود، در ایام نوروز میزبان گردشگران داخلی و خارجی است که برای بازدید از مکان‌های تاریخی مانند پاسارگاد، نارنجستان قوام و مسجد نصیرالملک به شیراز سفر می‌کنند. این جاذبه‌های تاریخی نه‌تنها برای گردشگران، بلکه برای مردم محلی نیز فضایی پر از افتخار و غرور فرهنگی به ارمغان می‌آورد.

سیزده‌بدر در شیراز نیز دارای ویژگی‌های خاص خود است. در روز سیزده فروردین، شیرازی‌ها به مکان‌هایی چون بوستان‌های سعدی و باغ ارم می‌روند تا روز خود را در دل طبیعت سپری کنند. این روز به‌عنوان فرصتی برای بودن در کنار خانواده و دوستان در فضای سبز و زیبا شناخته می‌شود. در این روز، مردم شیراز به بازی‌های محلی پرداخته و با فعالیت‌های دسته‌جمعی، جشن طبیعت را جشن می‌گیرند.

در مجموع، نوروز در فارس و شیراز به‌طور خاص با آداب و رسوم فرهنگی و تاریخی این منطقه پیوند دارد و به‌عنوان فرصتی برای بازسازی روابط خانوادگی و اجتماعی، همچنین لذت بردن از زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی، برگزار می‌شود.

۶. کردستان

کردستان، با فرهنگی غنی و رسوم ویژه خود، نوروز را به‌صورت خاصی جشن می‌گیرد که نمادی از مهمان‌نوازی، شادی و اتحاد است.

رقص‌های کردی یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های جشن نوروز در کردستان است. مردم کردستان، به‌ویژه در شهرهایی مانند سنندج، در مراسم‌های نوروزی خود به رقص‌های محلی می‌پردازند. این رقص‌ها که معمولاً همراه با موسیقی‌های سنتی کردی اجرا می‌شوند، بخش مهمی از جشن‌ها و مراسم نوروزی در این منطقه را تشکیل می‌دهند. این رقص‌ها نه‌تنها به‌عنوان نمادی از شادی و نشاط، بلکه به‌عنوان وسیله‌ای برای پیوند دادن مردم با فرهنگ و هویت خود شناخته می‌شود.

پخت نان و شیرینی‌های محلی نیز از دیگر آداب ویژه نوروز در کردستان است. مردم این منطقه در ایام نوروز به‌طور سنتی کولوزه و دیگر شیرینی‌ها و نان‌های محلی را تهیه می‌کنند و به مهمان‌ها و خانواده‌های خود هدیه می‌دهند. این شیرینی‌ها نمادی از مهربانی و پذیرایی از مهمانان هستند و در کنار چای و سایر نوشیدنی‌های محلی به‌عنوان خوراکی‌های لذیذ سرو می‌شوند.

سیزده‌بدر در کردستان نیز از ویژگی‌های خاصی برخوردار است. در روز سیزده فروردین، مردم کردستان به دامان طبیعت می‌روند و در کنار رودخانه‌ها و کوه‌ها جشن و سرور برپا می‌کنند. این روز فرصت خوبی است برای خانواده‌ها و دوستان تا در کنار هم به تفریح بپردازند، بازی‌های سنتی کنند و از زیبایی‌های طبیعی این منطقه لذت ببرند. طبیعت بکر و خیره‌کننده کردستان به‌ویژه در این روز توجه زیادی به خود جلب می‌کند و این مراسم در کنار سنت‌های دیگر به‌عنوان لحظات شاد و به‌یادماندنی در تاریخ نوروز در کردستان شناخته می‌شود.

نوروز در کردستان ترکیبی از جشن‌های شاد، رقص‌های محلی و آداب سنتی است که نشان‌دهنده اصالت و فرهنگ غنی مردم این منطقه است. 

۷. خوزستان و استان‌های جنوبی

استان‌های جنوبی ایران مانند خوزستان، بوشهر و هرمزگان، نوروز را با آداب و رسومی خاص و متفاوت جشن می‌گیرند که بیشتر با ویژگی‌های طبیعی و فرهنگی این مناطق مرتبط است.

غذاهای دریایی: یکی از مشخصه‌های سفره‌های نوروزی در استان‌های جنوبی ایران، استفاده از غذاهای دریایی است. مردم این مناطق به‌ویژه در ایام نوروز کباب ماهی و پلو ماهی را که به‌طور خاص از ماهیان تازه دریا تهیه می‌شود، در سفره‌های خود قرار می‌دهند. این غذاها نمادی از ارتباط نزدیک این مناطق با دریا و منابع دریایی هستند و نقش ویژه‌ای در جشن‌های نوروزی دارند.

جشن‌ها و رقص‌های محلی: در خوزستان، بوشهر و هرمزگان، نوروز با رقص‌های محلی و مراسم خاص همراه است که بیشتر در کنار دریا و در فضای باز برگزار می‌شود. رقص‌ها معمولاً با موسیقی‌های محلی و سازهای سنتی همراه هستند و مردم در کنار هم به شادی و پایکوبی می‌پردازند. این جشن‌ها، که به‌ویژه در شب‌های نوروز پرشورتر می‌شود، نشان‌دهنده مهمان‌نوازی و روحیه شادابی مردم این مناطق است.

سیزده‌بدر در جنوب: در روز سیزده فروردین، مردم جنوب ایران به‌طور ویژه به سواحل دریا می‌روند و در کنار هم به تفریح و شادی می‌پردازند. سواحل خلیج فارس و دریاچه‌های طبیعی این مناطق، محلی مناسب برای برگزاری جشن‌ها و مراسم سیزده‌بدر به شمار می‌آید. مردم در این روز به‌طور دسته‌جمعی در کنار دریا می‌نشینند، بازی می‌کنند، غذا می‌خورند و از تماشای زیبایی‌های طبیعت لذت می‌برند.

نوروز در استان‌های جنوبی ایران یک جشن پرانرژی و رنگارنگ است که با آداب خاص و ارتباط نزدیک مردم با دریا و فرهنگ‌های محلی این مناطق، به یکی از جاذبه‌های ویژه نوروز تبدیل می‌شود.

۸. قزوین

قزوین، یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران، نوروز را با آداب و رسوم خاص خود جشن می‌گیرد. این شهر که به دلیل تاریخ غنی و میراث فرهنگی خود شناخته می‌شود، در نوروز به زیبایی سنت‌ها و آداب خود را به نمایش می‌گذارد.

سبزی‌پلو با ماهی یکی از غذاهای اصلی سفره‌های نوروزی قزوینی‌هاست که در کنار دیگر غذاهای محلی مانند «کباب قزوینی» به‌ویژه در روزهای ابتدایی سال سرو می‌شود. این غذاها به‌طور خاص در کنار خانواده و دوستان مصرف می‌شود و نشان‌دهنده مهمان‌نوازی مردم قزوین است. طعم خاص و دلپذیر این غذاها در کنار آداب و رسوم سنتی نوروزی، حس نوستالژی و گرمی را به مهمانان و اعضای خانواده منتقل می‌کند.

شیرینی‌های نوروزی در قزوین نیز جایگاه ویژه‌ای دارند. شیرینی‌هایی چون «کیک قزوینی» و «باقلوا» از محبوب‌ترین شیرینی‌ها در این روزهاست. این شیرینی‌ها معمولاً در کنار چای و در میهمانی‌های نوروزی سرو می‌شوند و فضای گرم و دلپذیری را در دیدارهای خانوادگی و دوستانه به‌وجود می‌آورد.

بازدید از اماکن تاریخی یکی دیگر از آداب ویژه نوروز در قزوین است. مردم این شهر درنوروز به‌ویژه به بازدید از مکان‌های تاریخی شهر، مانند قلعه الموت، مسجد جامع قزوین و عمارت سعدالسلطنه می‌روند. این مکان‌ها، که نمادی از تاریخ و فرهنگ قزوین هستند، به‌ویژه برای گردشگران داخلی و خارجی جاذبه‌های خاصی دارند. 

سیزده‌بدر در قزوین نیز به‌طور ویژه با حضور مردم در پارک‌ها و فضاهای سبز اطراف شهر برگزار می‌شود. یکی از مکان‌های محبوب در این روز، پارک ملت قزوین است که در آنجا مردم به تفریح و بازی‌های محلی می‌پردازند. این روز، که به‌عنوان روز طبیعت شناخته می‌شود، فرصتی است برای مردم قزوین تا به طبیعت پناه برند و از فضای سبز لذت ببرند.

آداب خانه‌تکانی نیز در قزوین، مانند بسیاری از مناطق ایران، در روزهای پایانی سال رواج دارد. مردم این شهر توجه ویژه‌ای به تمیز کردن خانه‌ها و آماده‌سازی آن‌ها برای سال نو دارند.