دهه شصتی‌ها بحران را به گورستان رساندند

اقتصاد۲۴- مدیرعامل سازمان بهشت زهرا با اشاره به افزایش تعداد متوفیان در تهران گفت: میانگین فوتی‌های تهران در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۸۶ نفر در روز بود، اما در سال ۱۴۰۳ این عدد به ۱۹۰ نفر رسیده و به دلیل پیک جمعیتی دهه شصتی‌ها، این روند صعودی خواهد بود. 

 محمد تاجیک، مدیرعامل سازمان بهشت زهرا با بیان این که موضوع توسعه آرامستان بهشت زهرا تقریباً از ابتدای دهه ۷۰ مطرح بوده و در تمام دوره‌های مدیریت شهری، شهرداران مختلف وعده ایجاد آرامستان جدید در تهران را داده‌اند گفت:، اما این وعده‌ها هیچ‌گاه عملی نشده در حالی که بهشت زهرا در سال ۱۳۴۹ تأسیس شد و شهردار وقت تهران اعلام کرد که این آرامستان برای ۲۰ سال آینده پاسخگوی نیاز پایتخت خواهد بود، اکنون پس از ۵۴ سال این آرامستان به نقطه اشباع رسیده است.

به گفته تاجیک، بهشت زهرا در دو مقطع توسعه یافته است نخست اواسط دهه ۷۰ که به دلیل نبود آرامستان جدید، ۱۱۰ هکتار به این مجموعه اضافه شد که اکنون به نام ناحیه ۲ (قطعات ۲۰۰) شناخته می‌شود همچنین اواخر دهه ۸۰ که بار دیگر توسعه انجام شد و ناحیه ۳ (قطعات ۳۰۰) در محدوده جاده قدیم قم به مجموعه اضافه شد. اما با وجود این توسعه‌ها، ظرفیت این آرامستان همچنان محدود است و امروز در شرایطی قرار داریم که ۶۰۰ هزار نفر در بهشت زهرا دفن شده‌اند.

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا با اشاره به افزایش تعداد متوفیان در تهران گفت: میانگین فوتی‌های تهران در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۸۶ نفر در روز بود، اما در سال ۱۴۰۳ این عدد به ۱۹۰ نفر رسیده و به دلیل پیک جمعیتی دهه شصتی‌ها، این روند صعودی خواهد بود. از این تعداد، ۵۰ نفر روزانه در قطعات دفن روز به صورت رایگان دفن می‌شوند، اما این ظرفیت حداکثر تا اواخر بهار ۱۴۰۴ تکمیل خواهد شد.

وی تأکید کرد: برخی تصور می‌کنند که هنوز قبر خالی در بهشت زهرا وجود دارد، اما این قبور متعلق به کسانی است که پیش‌خرید کرده‌اند و در اختیار مدیریت آرامستان نیست. بنابراین، اگر اقدامی فوری انجام نشود، از اواخر بهار سال آینده دیگر امکان دفن ۵۰ متوفای روزانه در قطعات دفن رایگان وجود نخواهد داشت.

محمد تاجیک با اشاره به محدودیت‌های توسعه آرامستان فعلی گفت: بهشت زهرا دومین آرامستان بزرگ دنیا پس از وادی‌السلام است و مساحت آن ۶۰۰ هکتار است. آرامستان‌های بزرگ اروپا زیر ۱۰۰ هکتار مساحت دارند و آرامستان سیدنی در استرالیا که در رتبه سوم جهان قرار دارد، ۳۰۰ هکتار است. توسعه بیشتر بهشت زهرا به دلیل قرار گرفتن در محدوده شهری و تأثیرات ترافیکی و اجتماعی امکان‌پذیر نیست. ساکنان شهر کهریزک از وضعیت کنونی ناراضی‌اند و توسعه آرامستان مشکلات بیشتری برای این منطقه ایجاد خواهد کرد.

بیشتر بخوانید:بودجه‌های عجیب برای برنامه فرهنگی در بهشت زهرا

وی افزود: به جای توسعه، می‌توان زیرساخت‌های بهشت زهرا را تقویت کرد. برای مثال، می‌توان به جای یک خط مترو، دو خط مترو ایجاد کرد تا دسترسی مردم به آرامستان آسان‌تر شود. 

تاجیک در خصوص دفن مجدد گفت: بر اساس فتوای مراجع تقلید، اگر ۳۰ سال از دفن متوفی گذشته باشد و قبر به صورت تک‌طبقه بوده باشد، امکان دفن مجدد در آن وجود دارد. در حال حاضر، این روش در تهران و بسیاری از شهر‌های کشور اجرا می‌شود. شرط دفن مجدد این است که متوفیان جدید از بستگان درجه‌یک (نسبی یا سببی) متوفای قبلی باشند و خانواده وی اجازه تجدید دفن را بدهند. بنابراین، بخشی از ظرفیت آینده بهشت زهرا از همین طریق تأمین خواهد شد. اما این راه‌حل موقتی است و تهران برای ۵۰ سال آینده به یک آرامستان جدید نیاز دارد.

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا گفت: براساس پیش‌بینی‌های مرکز آمار ایران، در ۵۰ سال آینده حدود ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در تهران فوت خواهند کرد. این بدان معناست که تهران حداقل به ۱۷۰۰ هکتار زمین برای دفن متوفیان نیاز دارد.

تاجیک تأکید کرد: آرامستان جدید نباید فقط برای یک دوره کوتاه ۱۰ تا ۱۵ساله طراحی شود، بلکه باید افق ۵۰ساله داشته باشد. در حال حاضر، ایجاد آرامستان جدید در اطراف تهران با حداقل ۱۰ محدودیت اساسی مواجه است، از جمله مسائل زیست‌محیطی، زمین‌شناسی و حریم شهری. دیگر نمی‌توان به دفن تک‌طبقه اکتفا کرد و باید روش‌های دوطبقه و سه‌طبقه در نظر گرفته شود، همان‌طور که در شهر‌های بزرگ جهان اجرا می‌شود.

مدیرعامل سازمان بهشت زهرا هشدار داد که اگر به زودی برای ایجاد آرامستان جدید و توسعه ظرفیت‌های موجود تصمیم‌گیری نشود، تهران با بحران بزرگی در مدیریت متوفیان مواجه خواهد شد. وی از مسئولان شهری و کشوری خواست که این موضوع را جدی بگیرند و هرچه سریع‌تر اقدامات لازم را انجام دهند.

محمد تاجیک، مدیرعامل سازمان آرامستان‌های تهران گفته که ایجاد آرامستان جدید در تهران با چالش‌های متعددی همراه بوده، زیرا هر منطقه‌ای که برای این کار انتخاب می‌شد، در حریم شهرستان‌های دیگر قرار داشت و مسئولان محلی اجازه اجرای این طرح را نمی‌دادند. به همین دلیل، شهرداران پیشین موفق به اجرای این پروژه نشدند.

در همین راستا، اخیراً نامه‌ای به استاندار تهران و نهاد‌های امنیتی و نظارتی ارسال کرده‌ایم تا این مسئله به‌عنوان یک بحران ملی در نظر گرفته شود و همه دستگاه‌ها برای حل آن همکاری کنند. طی دو سال گذشته بار‌ها این هشدار را داده‌ایم و اکنون با بررسی ۷ تا ۸ شاخص تخصصی و انجام مطالعات در حوزه‌های زیست‌محیطی، فرهنگی، اقتصادی، ترافیکی و…، ۱۵ گزینه برای آرامستان جدید تهران انتخاب شد که پس از ارزیابی‌های دقیق، به ۵ نقطه اصلی رسیدیم.

بیشتر بخوانید:ماجرای یک اعتراض خبرساز در بهشت زهرا چه بود؟

این ۵ نقطه پس از بررسی‌های مختلف در کمیسیون‌های تخصصی، در شورای برنامه‌ریزی استان تهران تأیید شده و اکنون در مرحله بررسی در کمیسیون زیربنایی استانداری تهران قرار دارد. این نقاط جنوب تهران (پایین کمربند دوم تهران – به‌عنوان آرامستان بحران)، جنوب غرب تهران (ابتدای آزادراه تهران – ساوه)، جنوب شرق تهران (ابتدای آزادراه تهران – مشهد)، شمال غرب تهران وشمال شرق تهران است. مذاکرات با شهرستان‌های واقع در این مناطق همچنان در حال انجام است و برخی مخالفت‌ها وجود دارد که در حال رایزنی برای حل آن هستیم. 

تاجیک با بیان این که یکی از تحولات مهم اخیر این است که دیگر سازمان بهشت زهرا به‌عنوان تنها آرامستان تهران شناخته نمی‌شود، بلکه سازمان آرامستان‌های تهران تشکیل شده و بهشت زهرا تنها یکی از آرامستان‌های این سازمان خواهد بودگفت: شورای شهر تهران این تغییر را تصویب کرده و مراحل ثبت رسمی آن نیز انجام شده است. نام آرامستان‌های جدید تهران نیز تعیین شده است؛ آرامستان جنوب غربی: «بهشت امام حسن مجتبی (ع)» (در انتظار تأیید کمیسیون نام‌گذاری)، آرامستان جنوب شرقی: «بهشت امام رضا (ع)» (در مسیر جاده امام رضا).

به گفته تاجیک مجموع مساحت آرامستان‌های جدید که در نظر گرفته شده، ۱۲۳۰ هکتار است. این مقدار همچنان ۵۰۰ تا ۶۰۰ هکتار کمتر از نیاز پیش‌بینی‌شده برای ۵۰ سال آینده تهران است، اما اگر این آرامستان‌ها عملیاتی شوند، گامی مهم در حل بحران دفن متوفیان در پایتخت خواهد بود. 

مدیرعامل بهشت زهرا تاکید کرد: دو آرامستان جنوب غرب و جنوب شرق وارد مرحله تملک شده‌اند و شهردار تهران، با جدیت پیگیر این موضوع است. خوشبختانه، تملک این دو آرامستان انجام شده و اکنون در مرحله طراحی قرار دارند.

به گفته تاجیک، اگر موانع موجود برطرف شود، تلاش بر این است که در ۶ تا ۷ ماه آینده حداقل یک قطعه در هر یک از این آرامستان‌ها آماده شود تا در صورت تکمیل ظرفیت بهشت زهرا، متوفیان جدید در این آرامستان‌ها دفن شوند. اگر این آرامستان‌ها اجرایی شوند، تا ۵۰ سال آینده تهران بزرگ‌ترین آرامستان شهری جهان را خواهد داشت و حتی از وادی‌السلام عراق نیز پیشی خواهد گرفت.

تاجیک با بیان این که با توجه به ایجاد آرامستان‌های جدید، لایحه بهای خدمات سال ۱۴۰۴ به شورای شهر تهران ارائه شده است. در این لایحه کف قیمت قبور در آرامستان‌های جدید کمتر از قیمت ناحیه ۲ و ۳ بهشت زهرا خواهد بود تا فشار اقتصادی به مردم وارد نشود گفت: قبور رایگان همچنان ارائه خواهد شد و شامل هنرمندان، نام‌آوران، اطفال زیر ۷ سال، مجهول‌الهویه‌ها، اهداکنندگان عضو، شهدا، خانواده شهدا، جانبازان و رزمندگان با بیش از ۶ ماه سابقه جبهه است.

منبع: اکوایران