بحران آبی در دل کویر؛ ناگفته‌هایی از انتقال جنجال‌برانگیز آب اصفهان به یزد + نمودار‌ها و عکس‌ها

اقتصاد۲۴- داستان حمله به خطوط انتقال آب اصفهان به یزد را همه می دانیم. حمله ای که به زعم محمد صالح جوکار نماینده یزد در مجلس در یک دهه گذشته بیش از ۵۰ دفعه تکرار شده و خطوط لوله انتقال آب استان یزد در منطقه شرق استان اصفهان و سایر تاسیسات عمدتاً به صورت دسته جمعی و به وسیله ماشین آلات سنگین مورد تعرض قرار گرفته است. در رویداد اخیر نیز خساراتی به تاسیسات انتقال آب وارد شدو چند روز نیز آب یزد قطع شد.

طبق معمول این داستان چند روایت دارد. در عصر گردش آزاد اطلاعات، همه همزمان حرف می زنند و مخاطب در یک لحظه چندین پیام متفاوت می گیرد. عصر صدور تنها یک بیانیه رسمی از صداوسیما درباره یک رخداد خیلی وقت است تمام شده است.

خط لوله اصفهان به یزد به سرعت بازسازی شد و برای جلب رضایت کشاورزان پایین دست اصفهان از سد نسبتا خالی زاینده رود آب رها شد و به پایین دست تشنه رسید.
 

در همین رابطه یک کارشناس منابع آب خوزستان به "خبرآنلاین" می گوید: سد زاینده رود تقریبا ذخیره چندانی ندارد و در هفت سال گدشته هیچوقت به این مقدار کم نبوده است.

خط انتقال آب اصفهان به یزد در دهه هفتاد ساخته شد و در  سال ۱۳۷۸ و در دوران دولت آقای خاتمی بهره برداری شد.  

بابک شهنی دارابی در ادامه با اشاره به اینکه بر اساس اعلامیه رسمی بین ۵۶ تا ۷۰ میلیون متر مکعب در سال (بین ۱.۷۵ تا ۲.۲ متر مکعب بر ثانیه) آب به شهر یزد برای مصارف شرب و صنعتی و کشاورزی منتقل می کند می افزاید: گویا هموطنان اصفهانی معتقد هستند این آب نباید به یزد برود و این حجم آب گره مشکلات آنها را باز می کند.

این خط لوله از چم آسمان در پایین دست سد زاینده رود و بالادست شهر اصفهان و بالطبع منطقه کشاورزی شرق اصفهان و در نهایت تالاب گاوخونی آبریزگاه نهایی حوضه زاینده رود به یزد می رود.

کشاورزان شرق اصفهان مدعی هستند که این حجم آب باید برای آنها رها شود.

این کارشناس با بیان اینکه منتقدان انتقال آب حوضه کارون بزرگ به زاینده رود هم فرصت را غنیمت شمرده و از انتقال آب این حوضه به زاینده رود سخن می گویند به بررسی میزان حجم آبی که از کارون بزرگ (کارون و دز) به سوی زاینده رود می رود می پردازد و ادامه می دهد دو رشته تونل از کارون به پشت سد زاینده رود می رود:
۱- از کارون در جنوب غربی تونل‌های کوهرنگ
۲- از دز در شمال غربی تونل چشمه لنگان
 

نقشه انتقال آب از دو حوضه کارون (تونل‌های کوهرنگ) و دز (تونل چشمه لنگان) به سد زاینده رود در حوضه زاینده رود و بالادست خط انتقال آب به یزد
 

انتقال آب حوضه کارون (تونل‌های کوهرنگ)
 

شهنی دارابی از افتتاح تونل اول کوهرنگ  به طول ۲۹۰۰ متر در سال ۱۳۳۲ می گوید و ادامه می دهد تونل‌های دوم و سوم بعد از انقلاب و در سال‌های ۱۳۶۶ و ۱۳۹۶ افتتاح شدند. این سه تونل، به‌طور میانگین، هرساله حدود ۵۳۰ میلیون مترمکعب آب معادل ۱۶.۸ متر مکعب بر ثانیه آب به  حوضه زاینده‌رود منتقل می‌کنند.
همچنین تونل کوهرنگ ۳، نیز بین ۱۲۰ تا ۲۵۰ میلیون متر مکعب آب (میان ۴ تا ۸ متر مکعب بر ثانیه) انتقال دهد. کار ساخت سد کوهرنگ سه نیز آغاز شده است.

 آب از تونل‌های کوهرنگ به چشمه دیمه در ابتدای حوضه زاینده رود منتقل و سپس به پشت سد زاینده رود می رود. همچنین از چشمه لنگان در نزدیک فریدونشهر سرشاخه رود بختیاری دز نیز تونلی به سد زاینده رود می رود.

این کارشناس با بیان اینکه با ساخت سد چشمه ‌لنگان سالانه ۱۳۰ تا ۱۹۵ میلیون متر مکعب آب (بین ۴ تا ۶ متر مکعب بر ثانیه) از طریق تونل انتقال آب چشمه‌لنگان به حوضه زاینده ‌رود منتقل می شود می افزاید: با اجرای طرح، انتقال آب رودخانه‌های سیبک و سرداب و چشمه لنگان و چشمه خدنگستان که سرشاخه رود بختیاری دز می باشند به  رودخانه زاینده ‌رود می رود.

آبشار خدنگستان

رواناب این آبشار به تونل خدنگستان منتقل می گردد

شهنی دارابی در پایان خاظر نشان می کند: از حوضه دز و کارون (کارون بزرگ) در مجموع بین ۶۶۰ تا ۷۲۵ میلیون متر مکعب(بین ۲۱ تا ۲۳ متر مکعب بر ثانیه) به حوضه زاینده رود منتقل می شود و نیاز شرب شهر اصفهان و شهرهای اطراف بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون مترمکعب (بین ۹.۵ تا ۱۲.۷ متر مکعب بر ثانیه) می باشد و در نهایت  ۷۰ تا ۵۶ میلیون متر مکعب (بین ۱.۷۵ تا ۲.۲ متر مکعب بر ثانیه) از این آب  به یزد منتقل می شود.