مهم‌ترین عامل بازدارنده رشد بورس چیست؟

اقتصاد۲۴- بازار سرمایه اولین روز معاملاتی هفته را با رشد ۰.۵۴‌درصدی در شاخص‌کل و رشد ۰.۱‌درصدی در شاخص هموزن به پایان رساند. همچنین در بازار طلا نیز شاهد اصلاح قیمت بودیم و به‌نظر می‌رسد که نگاه بازار‌های اولین روز معاملاتی هفته به مذاکرات عمان مثبت بوده‌است.

اردلان عزیززاده، کارشناس بازار سرمایه به وضعیت بازار سهام زیر سایه دو سناریوی پیش روی مذاکرات پرداخت و گفت: با توجه به عمق اختلافات میان طرفین مذاکرات، نباید انتظار داشت که در کوتاه‌مدت توافق جامعی حاصل شود. هرچند بازه زمانی فعال‌شدن مکانیزم ماشه در مهرماه ۱۴۰۴ در تقویم سیاسی نزدیک است، اما شواهد حاکی از آن است که روند مذاکرات ممکن است تا آن زمان نیز ادامه پیدا کند. در این بازه، بازار سرمایه به روال گذشته، به اخبار مثبت مذاکرات واکنش نشان خواهد داد و انتظار می‌رود روند صعودی که اخیرا آغاز‌شده، ادامه پیدا کند. در دور نخست مذاکرات، به احتمال زیاد شاهد اظهاراتی مثبت از سوی دو طرف خواهیم بود، اما نتیجه نهایی به مراحل بعدی موکول خواهدشد، بنابراین نباید در کوتاه‌مدت انتظار توافق نهایی داشت، اما سیگنال‌های مثبت می‌توانند همچنان محرک بازار‌ها باشند.

وی افزود: بازار ارز و طلا نیز در این مدت می‌توانند شاهد نوعی آرامش نسبی باشند، مگر آنکه تحرکات لفظی یا موضع‌گیری‌های ناگهانی طرفین به‌منظور کسب امتیاز بیشتر، موجب ایجاد نوسانات کوتاه‌مدت شود. در چنین شرایطی، افزایش مقطعی ریسک‌ها و نوسانات طبیعی خواهد بود، اما این نوسانات بعید است که به روند‌های بلندمدت تبدیل شوند. یکی از مهم‌ترین دلایل استقبال بورس از اخبار مثبت مذاکرات، چشم انداز ورود سرمایه‌گذاران خارجی و افزایش صادرات است؛ موضوعی که مستقیما بر سودآوری شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد، با این‌حال شاید مهم‌تر از آن، بحث نرخ بهره باشد که در حال‌حاضر به یکی از بالاترین سطوح خود رسیده و فشار مضاعفی را بر بازار سرمایه و کسب‌وکار‌ها وارد کرده‌است. در صورت دستیابی به توافق، دولت می‌تواند با کاهش فشار‌های تورمی، نرخ بهره را نیز کاهش دهد. این موضوع برای کسب‌وکار‌هایی که با چالش تامین مالی مواجهند، نقطه‌عطفی خواهد بود. کاهش نرخ بهره می‌تواند زمینه ساز رونق تولید و سرمایه‌گذاری شود؛ مسیری که از نگاه بازار سرمایه، خبر مثبتی برای آینده است.

کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: در صورت حصول توافق، بورس می‌تواند با چشم اندازی مثبت و رشدی پایدار مواجه شود؛ رشدی که برخاسته از بهبود تولید و شرایط اقتصادی است و نه صرفا هیجانات زودگذر. از سوی دیگر، دسترسی بیشتر به منابع ارزی می‌تواند رشد نرخ ارز را کنترل‌کرده و در نتیجه، بازار طلا نیز تحت‌تاثیر این روند رشد و هیجان کمتری حرکت کند. ما اگر روند مذاکرات برخلاف این سناریوی خوشبینانه، پیش‌رود، نباید انتظار عملکردی چشمگیر از بازار سرمایه داشت. در چنین حالتی، بازار ارز و طلا می‌توانند وارد مسیر متفاوتی شوند.

بیشتر بخوانید:بورس در انتظار نتیجه مذاکرات ایران و آمریکا

حسام‌الدین درمیشی، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که برای ارزیابی بازار سرمایه باید به آن توجه داشت، ارزش دلاری بازار است. با درنظرگرفتن شرایط اقتصادی فعلی، نرخ تورم و ضرورت محاسبه ارزش زمانی پول، ارزش دلاری می‌تواند یک معیار قابل‌اتکا برای سنجش وضعیت بازار باشد.

وی افزود: در حال‌حاضر، ارزش دلاری بازار در محدوده ۱۰۵‌میلیارد دلار قرار دارد؛ عددی که تقریبا در کف قیمتی خود از سال‌۱۳۹۸ به این سو قرار گرفته‌است. در چند ماه اخیر، حتی این عدد به محدوده ۱۰۳‌میلیارد دلار نیز رسیده بود. این در حالی‌است که میانگین ارزش دلاری بازار از سال‌۱۳۹۸ تاکنون حدود ۲۰۰‌میلیارد دلار بوده‌است. از این منظر، اگر شرایط به وضعیت نرمال بازگردد، می‌توان پتانسیل رشد دو برابری را برای بازار متصور بود.

درمیشی اضافه کرد: از منظر نسبت (P/E قیمت به درآمد) نیز نسبت گذشته نگر بازار در حال‌حاضر حدود ۹ واحد است. البته اگر داده‌های سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ را که تحت‌تاثیر رویداد‌های خاص و خارج از وضعیت عادی بازار بوده‌اند حذف کنیم، این عدد منطقی‌تر می‌شود. در حال‌حاضر، نسبت آینده‌نگر بازار حدود ۵.۵واحد است که با میانگین تاریخی بازار (حدود ۹واحد) حدود ۳.۵واحد اختلاف دارد. این شکاف، نشان‌دهنده پتانسیل رشد ۶۰ تا ۷۰‌درصدی در بازار است، البته به شرطی که سایر شرایط لازم برای رشد مهیا باشد. در تحلیل‌های تکنیکال نیز همان‌طور که در مصاحبه قبلی که در مورد استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی، عبدالناصر همتی (مورخ ۲۸ اسفند) نیز اشاره شد، بازار در یک روند رنج قرار دارد. اگر شاخص‌کل بتواند از محدوده دو‌میلیون و ۹۴۰‌هزار واحد عبور کند، می‌توان انتظار داشت که بازار در کوتاه‌مدت وارد فاز‌صعودی شود، اما در حال‌حاضر، بازار همچنان در همان محدوده نوسانی قرار دارد.

بیشتر بخوانید:عکس/ ریزش سنگین صندوق‌های طلا در بورس تهران

کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: یکی از چالش‌های اصلی بازار در شرایط فعلی، عدم‌ورود پول به صندوق‌های سهامی است. با وجود آنکه ورود نقدینگی به بورس انجام می‌شود، این نقدینگی عمدتا به سمت صندوق‌های طلا هدایت می‌شود. دلیل اصلی این موضوع، نگرانی‌های ناشی از ریسک‌های ژئوپلیتیک و احتمال درگیری نظامی است؛ این در حالی است که سهام و صندوق‌های سهامی از نظر ارزندگی در وضعیت بسیار مناسبی قرار دارند. در مقایسه با سایر بازارها، بازار سهام از نظر ارزش ذاتی در شرایط بسیار مطلوبی قرار دارد. طلای جهانی احتمالا در سال‌۲۰۲۵ تا محدوده ۳۴۰۰ تا ۳۵۰۰ دلار برای هر اونس رشد خواهد کرد، اما بخش عمده‌ای از این رشد را از قبل طی کرده‌است. در مقابل، بازار سهام به‌عنوان بازاری که افت کرده، پتانسیل بازگشت و رشد خوبی دارد، البته در صورتی‌که فضای اقتصادی و سیاسی مساعد باشد و شکاف میان قیمت ارز توافقی و نرخ ارز در بازار آزاد با رشد نرخ ارز توافقی کاهش یابد.

وی افزود: یکی دیگر از بازار‌هایی که مورد‌توجه است، بازار مسکن است، اما به دلیل کاهش قدرت خرید، این بازار همچنان در وضعیت رکود قرار دارد. در سال‌۱۴۰۳ میانگین تعداد معاملات مسکن در تهران در محدوده ۳۴۰۰ تا ۵‌هزار معامله در ماه بوده‌است، در حالی‌که این عدد باید به بالای ۹‌هزار برسد تا نشانه‌های رشد در بازار ظاهر شود، بنابراین به‌نظر نمی‌رسد در آینده نزدیک شاهد تحول خاصی در بازار مسکن باشیم.

بازار سرمایه از نظر ارزندگی، جایگاه بالاتری نسبت به طلا، دلار و مسکن دارد، اما مهم‌ترین عامل بازدارنده برای رشد آن، ریسک‌های سیاسی و نظامی است. حتی در صورت عدم‌توافق با ایالات‌متحده، اگر اطمینان حاصل شود که درگیری نظامی در کار نخواهد بود، بازار می‌تواند مسیر رشد خود را آغاز کند، چراکه عدم‌توافق به خودی خود می‌تواند منجر به افزایش نرخ ارز شود و این مساله هرچند برای اقتصاد کشور مطلوب نیست، اما به طور مستقیم بر سودآوری بازار سرمایه اثرگذار خواهد بود.

کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: در نهایت، نرخ بهره نیز یکی دیگر از متغیر‌های مهم و اثرگذار است. تا زمانی‌که نرخ بهره در سطح فعلی باقی‌بماند، ورود نقدینگی گسترده به بازار بعید به‌نظر می‌رسد. موضوع دیگری که اخیرا رخ‌داده و ممکن است اثرگذار باشد، وضع تعرفه‌های تجاری توسط آمریکا است. در صورت ادامه دار‌بودن این روند، قیمت کامودیتی‌ها ممکن است کاهش یابد و این موضوع برای بازار ما که اقتصاد آن کامودیتی محور است، می‌تواند چالش برانگیز باشد.