مقاومت کوچه؛ حواشی برگزاری یک رویداد موسیقی

اقتصاد۲۴- شامگاه ۳۱ فروردین‌ماه درحالی‌که فقط چندروز به شروع فستیوال موسیقی «کوچه» بوشهر مانده بود، خبر لغو این رویداد منتشر شد. اما از همان دقایق انتشار این خبر، سیل حمایت‌ها از برگزارکنندگان و انتقاد‌ها به نسبت به لغو آن از سوی مردم در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت. بااین‌حال، چندساعت پس از انتشار این خبر اعلام شد با پیگیری‌هایی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد، برگزاری این فستیوال قطعی است. هرچند که تا لحظه تنظیم این گزارش، برگزارکنندگان اظهارنظری قطعی نکرده‌اند و وزارت میراث‌فرهنگی و گردشگری نسبت به این موضوع سکوت کرده است.

«کوچه» قرار بود چهارمین دوره خود را پشت سر بگذارد و تمامی مجوز‌های لازم را کسب کرده بود. این فستیوال هر سال در اسفندماه برگزار می‌شد، ولی به‌دلیل تقارن با ماه رمضان قرار شد در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ برگزار شود. بااین‌حال، اظهارات امام‌جمعه دشتستان در آخرین خطبه‌های نماز‌جمعه‌اش در ۲۹ فروردین، به لغو آن منجر شد. او گفته بود: «شعار کاذب خیام‌خوانی و ترویج فرهنگ سنتی و اصیل بوشهر، بهانه‌ای شده برای ترویج اختلاط، رقص، کشف حجاب و شکستن خطوط قرمز شرع و عرف. کاری که اینان مروج آن هستند، انسان را یاد عملکرد بنیاد فرح پهلوی می‌اندازد.» از روز‌های قبل از صحبت‌های او نیز خبر‌هایی از فشار‌ها برای لغو آن منتشر می‌شد. تاجایی‌که ۲۸ فروردین‌ماه کارزاری با عنوان «حمایت از برگزاری فستیوال کوچه در بوشهر» به راه افتاد.

در شامگاه آخرین روز از فروردین‌ماه، برگزارکنندگان «کوچه» با تأیید خبر لغو این فستیوال، در توضیح این اتفاق در صفحه رسمی خود متنی را منتشر کردند. آنها در بخشی از این بیانیه نوشتند: «‎ما باختیم… بی‌هیچ خشم و طعنه‌ای تبریک می‌گیم به‌سمت برنده… تو نمی‌دانی در درازنای زمان چه را از خودت و مردم دریغ کردی، اما تبریک. تو نمی‌دانی زانوبه‌زانو نشوندن آدم از اون سَرِ ارومیه تا این‌ور کاشمر تا آخرین خشکی قشم الی منتهای اهواز و اراک و اصفهون یعنی چه.»

البته چندساعت پس از انتشار خبر لغو این رویداد، کارزاری با عنوان «شادی مجوز نمی‌خواهد: ما به «کوچه» خواهیم آمد!» هم در وب‌سایت کارزار منتشر شد که تا لحظه تنظیم این گزارش به امضای بیش از هزار و ۷۰۰ نفر رسیده است.

لغو شود هم می‌آییم

«محسن شریفیان»، خواننده، در واکنش به این اتفاق ویدئویی منتشر کرد و گفت: «خواهیم نواخت. چه بخواهید، چه نه، از پنجم تا دهم اردیبهشت، فستیوال کوچه در جریان است.»

مردم هم در شبکه‌های اجتماعی واکنش مشابهی داشتند و بسیاری از آنها نوشتند که اگر این فستیوال لغو شود هم باز به بوشهر خواهند رفت.

«محمدجواد آذری جهرمی»، وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات، نسبت به تعطیلی فستیوال کوچه در بوشهر واکنش نشان داد. او نوشت: «کسانی که بوشهر را می‌شناسند، خوب می‌دانند که «فستیوال کوچه» چگونه جان تازه‌ای به فرهنگ و اقتصاد این شهر بخشیده است. توقیف این رویداد شاید مصداقی از «مَنّاعٍ لِلْخَیر» باشد؛ بازداشتن از نیکی، از زیستن، از امید.»

بیشتر بخوانید:بلیت ۳ میلیونی برای یک شب کنسرت!

«علی ربیعی»، دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور، نیز با بیان اینکه به‌نظرم کمترین اهتمام و حتی دانش لازم را برای سیاستگذاری معطوف به شادی داریم، نوشت: «می‌شد و می‌شود برنامه برخاسته از متن جامعه مثل «فستیوال کوچه» را مدیریت و سامان داد. دوقطبی‌سازی، آفت این‌گونه موارد است. باید برای داشتن جامعه‌ای شاد و بدون تنش، رویه‌های درست را به‌کار گرفت.»

ساعاتی بعد «فاطمه مهاجرانی»، سخنگوی دولت اعلام کرد «دولت پیگیر ⁧فستیوال کوچه است». در میان پیگیری‌ها از سوی دولت، «الیاس حضرتی»، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، نیز در بیستمین دوره جشنواره شهید رجایی اشاره کرد که پیگیری‌هایی درباره برگزاری این رویداد از سوی دولت انجام شده است.

پس از این واکنش‌ها بود که همشهری نوشت «سیدعباس صالحی»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، شخصاً پیگیر برگزاری «فستیوال کوچه» است و در این رابطه با وزیر کشور وارد مذاکره شده.

بااین‌حال، ادامه واکنش‌ها به حاشیه‌های برگزاری این رویداد به مسئولان و مردم محدود نشد. «جاباما» و «فیدیبو» در بیانیه مشترک خود با محکوم کردن این اقدام، آن را «بی‌احترامی به خواست مردم فرهنگ‌دوست بوشهر» و «ضربه‌ای مهلک به پویایی فرهنگی و اقتصاد گردشگری منطقه» خواندند. این دو مجموعه، تصمیم‌های سلیقه‌ای اخیر را در تعارض با توسعه پایدار، منافع ملی و رونق کسب‌وکار‌های محلی دانستند و نسبت به نادیده‌گرفتن صدای هنرمندان و فعالان فرهنگی هشدار دادند.

این دو برند تأکید کردند حمایت کامل از هنرمندان شریف بوشهر خواهند داشت و آمادگی خود را برای پشتیبانی از برگزاری رویداد‌ها و فستیوال‌های بومی محلی در تمام نقاط ایران اعلام کردند.

تا لحظه تنظیم این گزارش، هماهنگی‌های لازم از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ستاد تهران و بوشهر برای برگزاری چهارمین دوره فستیوال موسیقی «کوچه» صورت گرفته است. سرپرست اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر طی گفت‌وگویی با ایسنا اعلام کرده که مجوز برگزاری این فستیوال صادر شده است و می‌تواند طبق قانون در تالار لیان برگزار شود.

تکمیل ظرفیت هتل‌ها و اقامتگاه‌ها

این فستیوال بهانه‌ای برای توسعه بوشهر و شهر‌های اطرافش بود. برگزاری این رویداد طی سال‌های گذشته باعث ایجاد زیرساخت‌هایی شد که حالا شهر در حال استفاده از آن است. گفته می‌شود امسال اولین سالی بود که تور‌های گردشگری برای «کوچه» به راه افتاده و تمام اقامتگاه‌ها و هتل‌ها و… برای فستیوال پر شد. تا جایی که گروهی از افراد در اطراف بوشهر جا گرفته‌اند چرا که در شهر فضایی برای اقامت نیست. «مجید حقیقت»، یکی از شهروندان بوشهر است که حالا ساکن تهران شده، اما در سال‌های گذشته برای شرکت در این فستیوال به بوشهر سفر کرده است. او به «پیام ما» می‌گوید که این فستیوال باعث رونق کسب و کار مردم محلی و باعث شناخت بیشتر شهر شد: «استقبال از تمام شهر‌ها زیاد بود و اوایل از شهر‌های اطراف می‌آمدند، اما سال‌های بعد، از تمام کشور.» او همچنین یکی از نکات مثبت این فستیوال را زنده شدن بافت قدیم شهر می‌داند.

رئیس انجمن حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی استان بوشهر: درصورت لغو این رویداد، کل مبلغ بازگردانده می‌شود. تیم «کوچه» هم در حال هماهنگی است

بیشتر بخوانید:چرا در بابل کنسرت موسیقی برگزار نمی‌شود؟

«شایان بهرامی»، رئیس انجمن حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی استان بوشهر نیز به «پیام ما» می‌گوید اولین ساعت اطلاع‌رسانی فستیوال، تمام مراکز اقامتی ظرفیتشان تکمیل شد: «با وجود اینکه در فصل کم‌سفر و بعد از تعطیلات نوروز بودیم، بیشترین استقبال از این فستیوال انجام گرفت.»

او توضیح می‌دهد که هتل‌ها و بومگردی‌ها حتی آنها که نزدیک بوشهر هستند، صد درصد تکمیل شدند: «اما درصورت لغو این رویداد، ما به‌عنوان مسئولیت اجتماعی و رسالتمان اعلام کردیم، کل مبلغ عودت داده می‌شود. تیم «کوچه» هم در حال هماهنگی است تا برگزارکنندگان بزرگ هم با این شرایط عمل کنند.»

فستیوال «کوچه» باوجود اینکه نقش مهمی که در گردشگری این منطقه دارد، از دوره قبل هم بار‌ها با حاشیه مواجه بود. سومین دوره از این فستیوال موسیقی در سال ۱۴۰۲ که قرار بود از دوم تا هشتم اسفند در بافت تاریخی بندر بوشهر برگزار شود، درست در آخرین ایستگاه خود یعنی شب اختتامیه بنابر دلایل نامعلوم لغو شد.

حالا این‌بار، واکنش‌های گسترده مردمی، هنرمندان و برخی مقامات دولتی، این رویداد را بار دیگر به صدر اخبار فرهنگی کشور بازگرداند. هرچند هنوز برگزارکنندگان آن موضع‌گیری نهایی نکرده‌اند. به‌نظر می‌رسد «کوچه» حالا بیش از همیشه، نماد پیوند فرهنگ، گردشگری و مطالبه‌گری اجتماعی در برابر تصمیم‌های سلیقه‌ای شده است. چنین اقبالی از سوی عموم مردم شاید باعث شود این فستیوال در سال‌های آینده با مدیریت بهتری برگزار شود تا یک اتفاق ملی به نفاق تبدیل نشود.