پشت پرده توقف مذاکرات ایران و آمریکا از ادعای ترامپ تا پست توئیتر وزیر؛ واشنگتن چه در سر دارد؟

اقتصاد۲۴-میدل ایست‌ای با انتشار یادداشتی مدعی شد: توقف راند چهارم رایزنی‌های ایران و آمریکا لزوماً به معنای شکست نیست، اما ایالات متحده تهدید‌های ادعایی خود علیه تهران را به‌طور قابل توجهی افزایش داده است.

به ادعای این وبگاه، سه شنبه گذشته، مذاکره‌کنندگان ایران و آمریکا در عمان با یکدیگر دیدار کرده‌اند؛ مذاکراتی که از زمان دولت اوباما بی‌سابقه بوده است. هدف ایران، رفع تحریم‌هاست و ایالات متحده به‌دنبال توقف غنی‌سازی اورانیوم ایران است، به‌ویژه با توجه به نگرانی‌های اسرائیل از احتمال عبور تهران از آستانه گریز هسته‌ای. با این حال، نشست برنامه‌ریزی‌شده ۳ مه اکنون لغو شده است.

چرخش دوباره آمریکا؟

میدل ایست‌ای در ادامه یادداشت خود آورد: عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، روز پنج‌شنبه در پستی در شبکه اجتماعی ایکس (X) نوشت: «به همراه طرف‌های عمانی و آمریکایی، تصمیم گرفتیم دور چهارم مذاکرات را به دلایل فنی و لجستیکی به تعویق بیندازیم. از طرف ایران، هیچ تغییری در عزم ما برای دستیابی به راه‌حلی از مسیر مذاکره ایجاد نشده است. برنامه هسته‌ای ایران همواره صلح‌آمیز باقی خواهد ماند و در عین حال حقوق ایران به‌طور کامل رعایت خواهد شد».

با این حال، واشنگتن اساساً هرگونه برنامه‌ریزی برای برگزاری چنین نشستی را منکر شد. در همین راستا، تامی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکاروز پنج‌شنبه در پاسخ به مواضع عراقچی گفت: «ایالات متحده هرگز تأیید نکرده بود که در دور چهارم مذاکرات در هیچ مکانی شرکت خواهد کرد. ممکن است زمان و مکان مذاکراتی در آینده نزدیک مشخص شود، اما فعلاً در این‌باره صحبت نمی‌کنیم».

بیشتر بخوانید:نماینده آمریکا در دور بعدی مذاکرات با ایران

به ادعای این وبگاه، احتمالاً نحوه رفتار و لحن ایالات متحده در روز‌های اخیر باعث بروز این وضعیت شده است. رایان کاستلو، مدیر سیاست‌گذاری در شورای ملی ایرانیان آمریکایی (NIAC)، در گفت‌و‌گو با وب‌سایت Middle میدل ایست‌ای در این باره گفت: «ظاهرا نشانه‌های نگران‌کننده‌ای در پس این تعویق وجود دارد. گزارش‌هایی از ایران حاکی از آن است که ممکن است موضوع فقط موانع لجستیکی نباشد، بلکه تغییر در موضع آمریکا باعث این تأخیر شده باشد».

این وبگاه در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورد: اوایل این هفته، ایالات متحده چهار فروشنده محصولات پتروشیمی ایران و یک خریدار را تحریم کرد؛ گروهی که به ادعای واشنگتن «صد‌ها میلیون دلار درآمد غیرقانونی برای فعالیت‌های ایران تامین کرده‌اند».

همزمان روز پنج‌شنبه، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در پلتفرم تروث سوشل مدعی شد: «تمام خرید‌های نفت یا محصولات پتروشیمی از ایران باید فوراً متوقف شود! هر کشور یا فردی که حتی مقدار اندکی نفت یا پتروشیمی از ایران بخرد، بلافاصله مشمول تحریم‌های ثانویه خواهد شد. آنها دیگر تحت هیچ شرایطی اجازه تجارت با ایالات متحده را نخواهند داشت».

همزمان روز جمعه، پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا در ایکس به حمایت ادعایی ایران از یمن اشاره کرد و این در حالی است که طی ۴۹ روز متوالی، ایالات متحده بیش از هزار هدف را در یمن بمباران کرده و حوثی‌ها را به‌خاطر محاصره دریایی دریای سرخ هدف قرار داده است. حوثی‌ها می‌گویند این محاصره در واکنش به ادامه جنگ اسرائیل در غزه است.

همه گزینه‌های ادعایی ترامپ

به ادعای میدل ایست‌ای، هنوز مشخص نیست که پیام هگست در چه زمانی ارسال شده و دقیقاً چه معنایی دارد، اما او به‌خاطر برخی ناکامی‌ها در رعایت پروتکل‌های امنیت ملی، مورد انتقاد قرار گرفته است. ممکن است او نقش «پلیس بد» را بازی کند؛ نقشی که ترامپ اغلب در عرصه عمومی برای اهداف داخلی به کار می‌برد.

در پشت پرده، ترامپ کسی بود که آغازگر این مذاکرات شد و نامه‌ای به رهبری ایران فرستاد. در میدان عمل نیز، نماینده غیررسمی ترامپ در اغلب امور، استیو ویتکاف، تاکنون بیشتر بر موضوع «راستی‌آزمایی» در برنامه هسته‌ای ایران تمرکز کرده تا اتخاذ مواضع حداکثری که می‌تواند تهران را از میز مذاکره دور کند و فرصت رسیدن به توافقی با نام ترامپ را از بین ببرد. اما به‌طور پیچیده‌تری، ویتکاف نیز پست هگست را در روز جمعه بازنشر کرد.

بیشتر بخوانید:در صورت توافق، قیمت دلار به ۶۰ هزار تومان بازمی‌گردد، اما پایدار نیست/ دولت نباید اجازه دهد دلار کمتر از ۸۰ هزار تومان شود

در همین راستا خسرو اصفهانی، پژوهشگر مؤسسه «اتحاد ملی برای دموکراسی در ایران»، در گفت‌و‌گو با میدل ایست‌ای گفت: «بین تحریم‌ها، دیپلماسی و گزینه‌های نظامی پیوندی وجود دارد. ایالات متحده در حال بهره‌گیری از تمام ابزار‌های سیاست خارجی‌اش برای مقابله ادعایی با ایران است».

اصفهانی در ادامه ادعا کرد: تهران ممکن است با این تصور وارد مذاکرات شده باشد که می‌تواند آمریکا را به امضای توافقی ضعیف وادار کند، توافقی مشابه برجام بدون ارائه امتیازات معنادار. برجام همان برنامه جامع اقدام مشترک است که در سال ۲۰۱۵ با دولت اوباما منعقد شد و ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد. عراقچی ماه گذشته گفت: «برجام دیگر برای ما سودی ندارد» و به گفته وزیر امور خارجه ایران: «[ترامپ]هم توافقی دیگر شبیه برجام نمی‌خواهد».

ایران پس از روسیه دومین کشوری است که تحت شدیدترین تحریم‌های آمریکا قرار دارد. تهران همواره تأکید کرده که به‌دنبال عبور از آستانه گریز هسته‌ای نیست و رهبر ایران در سال ۲۰۱۹ اعلام کرده بودند که چنین گزاره‌ای «بر اساس فقه اسلامی حرام است».

با این حال، ایران در حال حاضر در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است – یعنی نزدیک به سطح موردنیاز برای عبور از آستانه گریز هسته‌ای – و از سانتریفیوژ‌های پیشرفته در سایت غنی‌سازی فردو که در عمق زمین ساخته شده، استفاده می‌کند. به ادعای شورای ملی ایرانیان آمریکایی، این روند کاملاً مستند شده است.

روز جمعه، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، بار دیگر خواستار توقف کامل تمام اشکال غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران شد. در همین راستا، رایان کاستلو به میدل ایست آی گفت: «این رویکردی است که از زمان دولت بوش-چنی تاکنون بار‌ها شکست خورده است. اگر این حرف‌ها فقط ژست سیاسی باشند، احتمالاً مذاکرات ادامه پیدا می‌کنند. اما اگر این شرط نهایی آمریکاست، احتمال جنگ بیش از توافق است و مسیر پیش‌رو بسیار پرتنش خواهد بود.»