زندگی در یک قدمی قحطی؛ افزایش ۸۲ درصدی شمار کودکان مبتلا به سوءتغذیه در غزه

اقتصاد۲۴- «بچه‌هام بعد از خوردن اینها، استفراغ می‌کنند. بوی خیلی بدی می‌ده.» این را «ایمان رجب»، مادر شش فرزند می‌گوید که داخل چادری پر از مگس در شهر غزه نشسته و مشت‌مشت آرد الک می‌کند. این نصفه کیسه آرد را از داخل یک سطل زباله پیدا کرده است. کیسه پر از حشره است و آلودگی در آن موج می‌زند. اما همین هم امید ایمان برای سیرکردن فرزندان و زنده نگه‌داشتن آنهاست. او بار دیگر آرد را الک می‌کند تا نان درست کند.

ایمان یکی از صد‌ها هزار مادر و پدر در غزه است که برای سیرکردن شکم فرزندانشان دست‌و‌پا می‌زنند. باریکه جنگ‌زده فلسطینی‌ها به‌سمت قحطی تمام‌عیاری پیش می‌رود که کاملاً ساخته دست انسان است. بیش از دو ماه است که دولت اسرائیل ورود کمک‌های بشردوستانه به غزه را مسدود کرده است. «اسامه الرقب» پنج‌ساله، ماه گذشته بیش از ۳.۵ کیلو وزن کم کرده است و الان فقط ۹ کیلو وزن دارد. براساس معیار‌های سازمان جهانی بهداشت، وزن یک پسربچه پنج‌ساله باید حدوداً ۴۰ پوند معادل ۱۸ کیلو باشد. اسامه چندین بیماری زمینه‌ای از جمله اختلال پانکراس و مشکلات تنفسی دارد و برای یک زندگی سالم نیازمند رژیم غذایی غنی از چربی و پروتئین است. اکنون که محاصره نوار غزه به سومین ماه خود نزدیک می‌شود، این مواد غذایی کاملاً نایاب شده‌اند.

 پوست اسامه به استخوان‌هایش چسبیده و مادرش می‌گوید که به‌سختی راه می‌رود. او می‌گوید: «خودم باید همه‌جا ببرمش. او فقط می‌تواند از چادر تا حمام راه برود، نه بیشتر.» وقتی مادر، لباس‌های اسامه را از تنش در می‌آورد تا حمامش کند، از درد به خود می‌پیچد. در شرایط اسامه، هر حرکتی دردناک است.

روز دوشنبه چندین کامیون حامل غذای کودک و ملزومات اجازه ورود پیدا کردند و روز سه‌شنبه، اسرائیل ادعا کرد که به ۹۳ کامیون دیگر اجازه ورود داده است. اما سازمان ملل می‌گوید هیچ‌کدام از کامیون‌های روز سه‌شنبه به مقصد مورد‌نظر نرسیده‌اند. طبق برآورد سازمان‌های بشردوستانه که بحران گرسنگی گسترده را هشدار داده‌اند، هر روز دست‌کم به ۵۰۰ کامیون نیاز است. این بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل بود که ورود قطره‌ای کمک‌ها را «مینیمال» و به‌دلیل فشار‌های «دوستان» در خارج از اسرائیل خواند که به او گفته‌اند: «ما نمی‌توانیم تصویر گرسنگی، گرسنگی جمعی را بپذیریم. ما نمی‌توانیم تحملش کنیم. ما نمی‌توانیم از تو حمایت کنیم.»

بیشتر بخوانید:درخواست پاپ از اسراییل برای ورود کمک‌ها به غزه

نتانیاهو می‌گوید: «ما باید به نقطه‌ای از گرسنگی برسیم؛ چه به‌عنوان یک حقیقت و چه به‌عنوان امری دیپلماتیک». نتانیاهو در همین حال اعلام کرده که اسرائیل در حال آغاز تشدید چشمگیر جنگ خود در غزه است. اسرائیل می‌گوید ورود کمک‌های بشردوستانه را به‌منظور فشار بر حماس برای آزادکردن گروگان‌های باقیمانده در غزه قطع کرده است. به‌گفته سازمان‌های بین‌المللی، این اقدام نقض حقوق بین‌المللی و استفاده از گرسنگی به‌عنوان سلاح جنگی است؛ اقدامی که جنایت جنگی خوانده می‌شود.

اثرات اقدامات اسرائیل کاملاً روشن است: برنامه جهانی غذا یا WFP اعلام کرد سوله‌هایش خالی شده‌اند. مراکز خیریه که هنوز می‌توانند غذای مجانی ارائه دهند، آخرین موجودی‌های خود را جیره‌بندی کرده‌اند. همین مواد غذایی بسیاری کمی که در بازا‌های غزه باقی مانده، حالا با قیمت‌های نجومی فروخته می‌شوند و هیچ‌کس توان خرید آنها را ندارد. عده‌ای به سی‌ان‌ان می‌گویند، هر کیسه آرد حالا معادل ۱۰۰ دلار قیمت دارد.

چهارشنبه‌شب هزاران نفر از ساکنان مستأصل غزه به امید پیداکردن غذا و لوازم اولیه به یک مدرسه سازمان ملل و چندین انبار در شهر غزه هجوم آوردند. در محله ریمال در جنوب شهر غزه، مردان، زنان و کودکان به امید پیدا کردن آرد و کنسرو تلاش کردند وارد این ساختمان‌ها شوند. در هیاهوی تیراندازی‌ها برای جلوگیری از ورود مردم، برخی دیگر به‌دنبال چادر برزنتی و باتری می‌گشتند. در نقاط دیگر شهر، مردم به انبار‌های چند محله یورش بردند.

تعداد کودکان مبتلا به سوءتغذیه حاد در غزه به‌سرعت روبه‌افزایش است؛ این یکی از نشانه‌های قحطی قریب‌الوقوع است. براساس گزارش سازمان ملل، در ماه گذشته نزدیک به سه هزار و ۷۰۰ کودک دچار سوءتغذیه شده‌اند که ۸۲ درصد نسبت به ماه فوریه افزایش داشته است.

در دوران آتش‌بس ۴۲ روزه، کمک‌های نسبتاً بزرگی به غزه وارد شد، اما حتی همان‌ها هم برای برطرف کردن نیاز‌های مردم کافی نبودند. صحبت از مواد غذایی خشک، مواد فاسدشدنی و سوخت برای تمام سیستم‌هاست. بسیاری از سیستم‌ها در غزه به ژنراتور‌ها وابسته‌اند. بنابراین، برای سیستم‌های تصفیه آب، بیمارستان‌ها، تأسیسات فاضلاب، هرگونه تأسیسات بهداشتی و تقریباً هر چیزی، به سوخت نیاز است. «شیرا افرون»، مدیر تحقیقاتی و یکی از کارشناسان ارشد «چارچوب سیاستگذاری اسرائیل» یک اندیشکده آمریکایی است که از راه‌حل دوکشوری در درگیری اسرائیل و فلسطین حمایت می‌کند. افرون در اسرائیل زندگی می‌کند و یکی از مشاوران سازمان ملل در زمینه وضعیت بشردوستانه در نوار غزه است.

 او در گفت‌و‌گو با نیویورکر شرایط غزه را «دهشتناک» توصیف می‌کند. «ما عمدتاً روی مواد غذایی متمرکز شده‌ایم، اما مسئله فقط غذا نیست.» کمبود دارو و کیت‌های بهداشتی هم اهمیت دارند. افرون می‌گوید: «در چند هفته اول جنگ، هیچ کمکی به غزه وارد نشد. وضعیت از همان موقع بدتر شد. این شرایط پس از سال‌ها دسترسی محدود ایجاد شده بود. همیشه محدودیتی بر دسترسی و آنچه به غزه وارد می‌شد، وجود داشت.» به‌گفته افرون پیش‌تر در غزه مواد غذایی تولید می‌شدند و کشاورزی وجود داشت. «مثل امروز نبود که تقریباً تمام جمعیت غزه به کمک‌های بشردوستانه متکی باشند. هیچ غذایی در غزه تولید نمی‌شود.»

در دوران آتش‌بس، مردم غزه مجالی مختصر برای استراحت پیدا کردند. افرون می‌گوید: «هیچ‌چیز خوبی نداشت. آنها باید در این مدت خود را احیا می‌کردند، اما در آن فرصت ناچار بودند در آوارگی، به‌دنبال افراد فوت‌شده خانواده خود بگردند.» درنهایت، مجال کمی برای استراحت پیدا می‌شد. ولی ۸۰ روز گذشته دوباره اوضاع را جهنمی کرده است. افرون می‌گوید: «من از افرادی که در سازمان‌های بین‌المللی هستند، می‌شنوم که مواد غذایی کارکنان خود را به یک وعده در روز کاهش داده‌اند.»

بیشتنر بخوانید:نفس‌های آخر آتش‌بس در نوار غزه

سازمان‌های امدادی که زمانی پاسخی به بحران کمبود مواد غذایی در طول ۱۹ ماه جنگ غزه بوده‌اند، الان هیچ پاسخی ندارند.

«یاسمی میدحانه»، هماهنگ‌کننده اضطراری برنامه جهانی غذا، در‌حالی‌که در انبار خالی ایستاده به سی‌ان‌ان می‌گوید: «الان در موقعیتی هستیم که همان ۴۰۰ هزار نفری که پیش‌تر، از آشپزخانه‌های ما غذای گرم تهیه می‌کردند، دیگر نمی‌توانند.»

طبق گفته‌های برنامه جهانی غذا، اگر اسرائیل دروازه‌های غزه را باز کند، آماده است که غذای کافی کل جمعیت غزه را به‌مدت دو ماه تأمین کند. «آنروا»، آژانس اصلی سازمان ملل که از فلسطینیان حمایت می‌کند، می‌گوید نزدیک به سه هزار کامیون کمکی منتظر ورود به غزه‌اند. اما این اسرائیل است که باید محاصره را بردارد تا کمک‌ها به دست مردم غزه برسند. مهلت مردم گرسنه در غزه رو به پایان است.

جمعه گذشته در النصیرات، محله‌ای در مرکز غزه، صد‌ها فلسطینی زیر آفتاب سوزان صف کشیدند تا فقط غذای همان روز خود را دریافت کنند. «عایشه» زن سالخورده‌ای است که با قابلمه‌ای روی سرش، از خود در برابر آفتاب حفاظت می‌کند. او امیدوار است که بتواند قابلمه‌اش را از غذا پر کند. عایشه می‌گوید حالش خوب نیست و احساس می‌کند سرش دارد ذوب می‌شود. از خستگی به‌زور حرف می‌زند: «ما گرسنه‌ایم، خسته‌ایم. از این زندگی خسته شدیم. هیچ غذایی، هیچی وجود ندارد. مرگ آسان‌تر از این زندگی است.»

جمعیت پیر و جوان در صف پیش می‌روند و قابلمه‌ها و کاسه‌هایشان را بالا گرفته‌اند. یک وعده غذایی در روز از یک انجمن خیریه تنها راه نجات آنهاست. اما تکرار خسته‌کننده ساعت‌ها ایستادن در صف برای معاش ناچیز، آستانه تحمل خیلی‌ها را محو کرده است.

«ابوصبحی حراره» دیگر نمی‌تواند ناراحتی خود را پنهان کند و فریاد می‌زند: «این قابلمه چطوری قرار است هشت نفر را غذا بدهد؟ به کی غذا بدم؟ همسرم؟ پسرم؟ یا سالمندان؟» او فریاد می‌زند: «بچه‌های ما از جنگ، از بمباران مدارس، چادر‌ها و خانه‌ها، دارند می‌میرند. به ما رحم کنید. ما دنبال لقمه‌ای غذا می‌گردیم.»