آیا اسرائیل در آستانه اقدام نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران است؟ بررسی سه سناریوی احتمالی حمله

اقتصاد۲۴- یدیعودت آحارانوت روزنامه معروف اسرائیلی مدعی است که دو تحول هم‌زمان در ماه نوامبر گذشته — یکی در سوریه و دیگری در واشنگتن — تهدید دیرینه اسرائیل برای حمله به برنامه هسته‌ای ایران را دوباره مطرح کرده و سه سناریوی برای اجرای احتمالی این مأموریت در حال شکل‌گیری هستند:

۱. تحول اول: فروپاشی رژیم اسد در سوریه

این رسانه می‌گوید فروپاشی رژیم اسد در سوریه به نیروی هوایی اسرائیل امکان داد تا بخش بزرگی از شبکه دفاع هوایی پیشرفته و متراکم سوریه را نابود کند. این عملیات مسیر راهبردی به سمت ایران را که پیش‌تر بیش از حد خطرناک تلقی می‌شد، باز کرد.

۲. تحول دوم: پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا

بر اساس این گزارش، در هفته‌های پس از پیروزی ترامپ، کمک‌های نظامی مهمی که دولت بایدن پیش‌تر مسدود کرده بود، آزاد شد — از جمله مهمات حیاتی برای اسرائیل. این رسانه مدعی است که مذاکرات هسته‌ای جدید ترامپ با ایران بخشی از یک ابتکار دیپلماتیک تازه است که تغییر بزرگی محسوب می‌شود. اگرچه ترامپ هنوز به اسرائیل چراغ سبز رسمی برای حمله نداده، اما این تحولات احتمال اقدام نظامی را به صحنه بازگردانده‌اند.

این رسانه در همین چارچوب، جزییات سه سناریوی اصلی اسرائیل را شرح داده است:

۱. حمله یک‌جانبه اسرائیل بدون حمایت آمریکا

یدیعوت آحارانوث مدعی است که در سال گذشته، اسرائیل نشان داده که می‌تواند به اعماق خاک ایران نفوذ کرده و اهداف نظامی راهبردی را حتی در مناطق شرقی دورافتاده مورد حمله قرار دهد. این رسانه اذعان کرده که با این حال، حمله همه‌جانبه به تأسیسات هسته‌ای ایران بسیار پیچیده‌تر و پرریسک‌تر خواهد بود.

خلبانان اسرائیلی باید تقریباً ۲۰۰۰ کیلومتر در حریم هوایی کشور‌های خصم پرواز کنند، تأسیسات مستحکم و عمیقاً دفن‌شده را هدف بگیرند و به سلامت بازگردند — آن هم بدون پشتیبانی اطلاعاتی یا پوشش هوایی ایالات متحده.

چنین حمله‌ای خطر تلافی گسترده از سوی ایران را در پی دارد؛ از جمله شلیک موشک‌های دقیق و پهپاد‌های انتحاری به زیرساخت‌های نظامی و غیرنظامی اسرائیل. حتی اگر سیستم دفاعی چندلایه اسرائیل — با پشتیبانی سامانه تاد آمریکا — بیشتر تهدید‌ها را دفع کند، یک نفوذ کوچک می‌تواند زندگی روزمره در اسرائیل و عملیات نظامی را مختل کند. علاوه بر این، حزب‌الله در لبنان و دیگر نیرو‌های نیابتی ایران در سوریه و یمن ممکن است جبهه‌های جدیدی باز کنند و دفاع اسرائیل را تحت فشار قرار دهند.

۲. حمله هماهنگ اسرائیل با پشتیبانی دفاعی آمریکا

سناریوی واقع‌بینانه‌تر، هماهنگی پیش از حمله با ایالات متحده، به‌ویژه در زمینه دفاع هوایی است. اسرائیل می‌تواند پیشاپیش فرماندهی مرکزی آمریکا (CENTCOM) را مطلع کند تا برنامه‌ریزی راهبردی برای مقابله با واکنش ایران و استقرار سامانه‌های دفاعی آمریکایی انجام شود.

حمله اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران چگونه خواهد بود؟

در این حالت، آمریکا مستقیماً در حمله شرکت نمی‌کند، اما با اجازه عبور از حریم هوایی منطقه‌ای و حمایت سیاسی، می‌تواند امنیت اسرائیل را در برابر حملات تلافی‌جویانه تأمین کند.

بیشتر بخوانید: فشار سه لایه غرب؛ تهران مقاومت می‌کند

این همکاری دفاع اسرائیل را تقویت خواهد کرد، به‌ویژه در برابر حملات چندجانبه، و سپر موشکی بهتری شامل سامانه‌های پیکان، فلاخن داوود، گنبد آهنین و سامانه‌های لیزری جدید فراهم خواهد آورد.

۳. عملیات مشترک کامل با آمریکا و متحدان

بلندپروازانه‌ترین سناریو از نظر این رسانه اسرائیلی— که در حال حاضر بعیدترین سناریو هم هست— گزینه، عملیات چندملیتی به رهبری آمریکا با مشارکت متحدان غربی و منطقه‌ای است. کشورهایی، چون بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا و یونان در گذشته در رزمایش‌های هوایی مشترک با اسرائیل شرکت داشته‌اند و می‌توانند در این حمله همکاری کنند.

با این حال، جایگاه تضعیف‌شده بین‌المللی اسرائیل پس از جنگ غزه و تنش‌های مداوم در فلسطین، این گزینه را از نظر سیاسی بعید کرده است.

این رسانه اسرائیلی می‌گوید چنین حمله‌ای مستلزم امتیازات دیپلماتیک از سوی اسرائیل خواهد بود — از جمله پایان جنگ غزه و گام‌هایی به‌سوی حل سیاسی مسئله فلسطین — که در شرایط فعلی و با دولت کنونی اسرائیل بعید به نظر می‌رسد.

یدیعوت آحارانوث مدعی است که یک حمله چندجانبه احتمال نابودی کامل زیرساخت‌های هسته‌ای ایران را افزایش داده و قدرت بازدارندگی اسرائیل — که پس از حملات ۷ اکتبر به‌طور جدی آسیب دیده — را بازسازی می‌کند.

هر یک از این سه سناریو با ریسک‌های سنگین و سطوح مختلفی از حمایت بین‌المللی همراه است؛ حمله یک‌جانبه سرعت عمل دارد ولی پیامد‌های سختی به‌دنبال دارد؛ حمله هماهنگ امنیت بیشتری می‌دهد ولی نیازمند همکاری سیاسی با آمریکاست و عملیات مشترک می‌تواند نتیجه قاطع‌تری رقم بزند، اما به زمینه‌سازی سیاسی نیاز دارد که در حال حاضر دور از دسترس است.

این روزنامه مدعی است که رهبران اسرائیل در حال ارزیابی گزینه‌های موجودند، اما آینده منطقه نه‌تنها به توان نظامی بلکه به معادلات دیپلماتیک متغیر در واشنگتن، تهران و اورشلیم بستگی دارد.