آیا افزایش واردات خودرو رکود بازار داخلی را از بین می‌برد؟

اقتصاد۲۴- بازار خودرو در ایران طی سال‌های گذشته با مشکلات گسترده‌ای روبه‌رو بوده است؛ از جمله افزایش قیمت‌های افسارگسیخته، افت قدرت خرید مردم، کیفیت پایین تولید داخلی و محدودیت انتخاب برای مشتریان.
به گزارش ایران، یکی از مهم‌ترین عواملی که به رکود تقاضا در بازار دامن زده، نبود رقابت واقعی و انحصار در تولید خودرو بوده است. در این شرایط، افزایش واردات خودرو به‌عنوان یک سیاست تعدیل‌گر و متعادل‌کننده می‌تواند نقش مهمی در کاهش رکود و تحریک دوباره بازار داخلی ایفا کند.

واردات خودرو و ایجاد رقابت

با آزادسازی محدود واردات خودرو، اولین اثر آن افزایش تنوع و رقابت در بازار است. زمانی که مشتریان بتوانند گزینه‌های باکیفیت و قیمت منطقی‌تری از برندهای جهانی داشته باشند، خودروسازان داخلی به ناچار وادار به بهبود کیفیت، افزایش بهره‌وری و ارتقای خدمات پس از فروش می‌شوند. این رقابت موجب می‌شود تولیدکنندگان داخلی از رویکرد انحصاری خود فاصله بگیرند و برای حفظ سهم بازارشان دست به اصلاح ساختار تولید بزنند. همین موضوع می‌تواند انگیزه خرید را در میان مردم تقویت کرده و بخشی از رکود ناشی از بی‌اعتمادی به خودروهای داخلی را کاهش دهد. 

تعدیل قیمت‌ها

از منظر دیگر، افزایش واردات بویژه در بازه زمانی کوتاه‌مدت، نقش مؤثری در تعدیل قیمت‌ها خواهد داشت. قیمت خودرو در ایران به‌طور غیرمنطقی از سطح درآمد خانوارها بالاتر رفته و عملاً بسیاری از متقاضیان بالقوه را از بازار خارج کرده است. ورود خودروهای وارداتی با قیمت‌گذاری واقعی و استاندارد می‌تواند به‌عنوان یک سیگنال برای کنترل قیمت در بازار عمل کند. حتی اگر میزان واردات محدود باشد، اثر روانی آن بر بازار خودرو چشمگیر است و دلالان و واسطه‌گران را از سوءاستفاده‌های گسترده بازمی‌دارد. 

ایجاد خدمات پس از فروش

نکته مهم دیگر این است که واردات خودرو می‌تواند صنایع وابسته به خودرو در ایران را نیز فعال کند. به عنوان مثال، خدمات تعمیرگاهی، قطعه‌سازی پیشرفته، شبکه خدمات پس از فروش و حتی بخش لجستیک از ورود مدل‌های جدید منتفع خواهند شد. این بخش‌ها در دوران رکود آسیب زیادی دیده‌اند و با ورود خودروهای متنوع و به‌روز، تقاضا برای خدمات جانبی افزایش می‌یابد و اشتغال در این حوزه تقویت خواهد شد. 

از منظر کلان اقتصادی نیز آزادسازی واردات خودرو باعث گردش مالی شفاف‌تری در اقتصاد می‌شود. معاملات در بازار رسمی انجام می‌گیرد و مانع از دلالی افراطی و انتقال سرمایه‌های سرگردان به بازارهای غیرمولد خواهد شد. 

بویژه در شرایطی که مردم با ناامیدی از خودروهای داخلی به بازارهای دیگری مانند ارز، سکه یا ملک هجوم می‌برند، ایجاد یک بازار رقابتی در خودرو می‌تواند مقداری از نقدینگی را به سمت مصرف واقعی هدایت و به کاهش التهاب بازارهای موازی کمک کند. البته باید توجه داشت واردات خودرو بدون نظارت و سیاست‌گذاری دقیق می‌تواند آسیب‌هایی هم به همراه داشته باشد؛ از جمله خروج بیش از حد ارز یا واردات خودروهای کم‌کیفیت با برچسب برندهای مشهور. 

بنابراین ضروری است در کنار تسهیل واردات، مقررات استانداردی برای کنترل کیفیت، خدمات پس از فروش و رعایت استانداردهای زیست‌محیطی اجرا شود تا واردات به یک فرصت واقعی تبدیل شود نه یک تهدید. 

در نهایت، تجربه جهانی نشان می‌دهد بازار خودرو بدون رقابت و حضور برندهای متنوع نمی‌تواند به توسعه پایدار برسد. ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. 

هرچند تولید داخلی باید تقویت شود، اما این هدف تنها از مسیر رقابت و پاسخگویی به نیاز واقعی مصرف‌کننده محقق خواهد شد، نه با انحصار و حمایت‌های بدون نتیجه. در این مسیر، افزایش واردات خودرو می‌تواند به‌عنوان یک ابزار سیاستی مهم، به کاهش رکود، افزایش کیفیت، کاهش قیمت و در نهایت رضایت مردم کمک کند.