مسعود پزشکیان در سالی پر فراز و نشیب؛ از جستجوی وفاق ملی تا ورود به میدان تنش‌های سیاسی

اقتصاد۲۴- یکسال از پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری گذشت. نهمین رئیس‌جمهوری ایران پس از پیروزی انقلاب، یک سال پر چالش را پشت سر گذاشت. سالی که از روز اول و پس از مراسم تحلیف‌اش با ترور اسماعیل هنیه آغاز شد و با چالش‌هایی در عرصه‌های اقتصادی، بین‌المللی و داخلی ادامه پیدا کرد و در آخر به جنگی ۱۲ روزه با اسرائیل ختم شد.

وفاق پزشکیان: همگرایی در سیاست یا واگرایی؟

وفاق، کلیدواژه و شعار محوری دولت چهاردهم بود. پروژه‌ای که دولت بار‌ها توسط آن تمجید و گاهی نیز مورد انتقاد قرار گرفت.

از جمله موضوعاتی که پروژه وفاق در آن مورد تمجید قرار گرفت، می‌توان به موضوع انتصاب و به‌کارگیری زنان و اقلیت‌های مذهبی و قومیتی اشاره کرد. حضور اهل تسنن و قومیت‌‎ها در میان مدیران ارشد و میانی اجرایی کشور از جمله مواردی است که طی دهه‎‌های اخیر از جمله موضوع‌های مورد بحث در فضای سیاسی کشور بوده و همواره بر ضرورت حضور آنها تاکید می‌شود؛ این‌بار دولت چهاردهم از ابتدای روی کار آمدنش وعده به‌کار گیری نخبگان اهل سنت و قومیت‌ها را داد.

امروز وزیر کشور در مراسم معارفه استاندار جدید تهران از انتصاب نیرو‌های اهل سنت و قومیت‌ها در سطوح استانداری و مدیران ارشد و میانی صحبت به میان آورد. در این گزارش نگاهی انداخته‌ایم به وعده‌های رییس جمهور درخصوص حضور اهل سنت، زنان و قومیت‌های مختلف کشور در بدنه دولت و میزان تحقق آن.

پس از اعلام رسمی اسامی وزرای پیشنهادی و نبود نام وزیری از اهل تسنن واکنش‌هایی به پزشکیان و عدم تحقق شعارهایش مطرح شد. رئیس جمهوری، اما در ادامه با انتصاب‌های زنان در سطح مدیران ارشد و میانی و به‌کارگیری نیرو‌های اهل سنت یک گام در مسیر حضور زنان، قومیت‌ها و اهل تسنن در حکومت کشور برداشته است.

بیشتر بخوانید: یک وکیل دادگستری: درخواست ترور رئیس جمهوری در آزادترین نظام‌های حقوقی دنیا هم جرم است

با این حال برخی انتصابات و صحبت‌های مدیران دولتی به مذاق برخی از منتقدان دولت هم خوش نیامد و موجی از انتقادات به پزشکیان به راه افتاد که دولت را متهم به سوءاستفاده از واژه وفاق کردند. موجی که با استیضاح همتی در ۱۲ اسفند سال گذشته -هفت ماه پس از تشکیل دولت چهاردهم- قدرت گرفت و یک روز بعد نیز با استعفای محمدجواد ظریف از معاونت راهبردی ریاست جمهوری ادامه پیدا کرد.

بسیاری معتقدند که دولت در این راستا ضعیف عمل کرد و نتوانست به خوبی پشت وزیر اقتصاد خود و همچنین محمدجواد ظریف بایستد.

محمدجواد ظریف، معاون رئیس‌جمهور ایران در امور راهبردی، بار دیگر استعفای خود را تقدیم کرده است. این دومین تلاش وزیر خارجه پیشین و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای برای ترک سمت خود از زمان آغاز به کار در پاییز گذشته است.

سیاست خارجی تا به اینجا: منطقه‌ای پرچالش!

با توجه به شرایط منطقه پرکارترین حوزه فعالیت دولت، بی‌شک سیاست خارجی آن است. وزارت امور خارجه در راستای تحقق یکی از مهم‌ترین وعده‌های مسعود پزشکیان، یعنی حل کردن معضلات اقتصادی از مسیر تعامل با جهان و بهبود سیاست خارجی، همواره نقش پر رنگی داشت.

سید عباس عراقچی، وزیرخارجه ایران در این راستا در کنار تعامل با کشور‌های همسایه، دور جدیدی از مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را آغاز کرد. مذاکراتی که پنج دور ادامه پیدا کرد و با حمله نظامی اسرائیل به ایران در بامداد ۲۷ خرداد، متوقف شد.

وزیر امور خارجه ایران با تاکید بر حق مسلم ایران در برخورداری از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای گفت اگر دولت آمریکا می‌خواهد جدیت خود برای دیپلماسی را نشان دهد، باید حملات متجاوزانه اسرائیل را متوقف کند.

با اینکه نقد‌های بسیاری به عملکرد دولت از ابتدای روی کار آمدنش تا امروز وارد است، اما دولت چهاردهم در ایام جنگ ۱۲ روزه در تامین مایحتاج روزانه مردم توانست عملکردی قابل قبول از خود نشان دهد.

عملکرد مثبت دولت در شرایط محدود

در همین خصوص در گفت‌وگویی با علی شکوری‌راد، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و دبیرکل سابق حزب اتحاد ملت، عملکرد دولت چهاردهم را مورد ارزیابی قرار دادیم. شکوری‌راد در گفت‌و‌گو با اکوایران به بررسی نقاط قوت و ضعف دولت در یک سال گذشته پرداخت و چالش‌های پیش روی آن را تحلیل کرد.

بیشتر بخوانید: بیانیه نمایندگان تندرو تهران علیه پزشکیان

شکوری‌راد معتقد است که دولت چهاردهم در شرایطی که با چالش جنگ رو‌به‌رو شد و اختیارات کامل در دست نداشت، عملکردی قابل قبول و مثبت داشته است. او تأکید کرد که اگر کشور در شرایط عادی و نرمال بود، می‌شد انتظارات بیشتری از دولت داشت، اما با توجه به محدودیت‌های موجود، عملکرد دولت را «درست» ارزیابی می‌کند.

پایبندی پزشکیان به وعده‌ها و چالش‌های پیش رو

به گفته شکوری‌راد، پزشکیان در یک سال گذشته تلاش کرده به وعده‌های خود پایبند باشد. با این حال، برخی شعار‌های رئیس‌جمهوری مانند «دعوا نکنیم» و تأکید بر کار کارشناسی، در مواردی به تعارض منجر شده است. او توضیح داد: گاهی اوقات برای پایبندی به شعار «دعوا نکنیم»، دولت از کار کارشناسی کوتاه آمده که این موضوع قابل انتقاد است.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب پیشنهاد کرد که دولت می‌توانست در برخی موارد با پافشاری بیشتر بر کار کارشناسی، نتایج بهتری به دست آورد. او گفت: رئیس‌جمهوری می‌توانست در برخی حوزه‌ها پای کار کارشناسی بیشتر بایستد و جمع‌بندی بهتری داشته باشد.

انتقاد از عدم دفاع کافی از شایستگان

یکی از انتقادات اصلی شکوری‌راد به دولت، عدم ایستادگی کافی در برابر استعلام‌های منفی نهاد‌های امنیتی برای انتصاب افراد شایسته است. او تاکید کرد: تعداد زیادی از شایستگان به دلایل واهی و صرفاً بر اساس گرایش سیاسی و سلیقه، استعلام منفی دریافت کرده‌اند و دولت برای دفاع از آنها تلاش و ایستادگی کافی نکرده است.

او افزود که این مشکل نه تنها در سطح وزارت‌خانه و معاونین به چشم می‌خورد؛ بلکه حتی در سطوح پایین‌تر، مانند انتصاب معاونت در بیمارستان‌ها نیز مشاهده می‌شود. حتی برای انتصاب یک نفر در سمت معاونت یک بیمارستان، چالش‌های استعلامی وجود دارد. این روند به‌ویژه در ده سال اخیر مرسوم شده و روزنه‌ها را برای حضور افراد شایسته بسته‌اند.

شکوری‌راد تأکید کرد که دولت می‌توانست در برخی حوزه‌ها و دستگاه‌ها با پافشاری بیشتر، از خدمات افراد شایسته بهره‌مند شود. او معتقد است که این عدم ایستادگی یکی از بزرگ‌ترین ایرادات وارد بر دولت چهاردهم است.