تهران پناهگاه ندارد اما سازمان پدافند غیرعامل دارد/ تشدید بحران با پناه‌گرفتن شهروندان در مترو و پارکینگ

اقتصاد۲۴- رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: برخی از خطوط مترو که در عمق خاصی باشد و از دستگاه تهویه و مقاومت مناسب در برابر انفجار برخوردار باشد، می‌تواند تا حدی شرایط پناهگاه را داشته باشد، اما به هیچ وجه مناسب نیستند و اساساً با این رویکرد ساخته نشده و چنین ظرفیتی ندارند و می‌توانند بحران را تشدید کنند.

علی بیت الهی، رییس بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا درباره خلاء وجود پناهگاه در شهر‌های مهم کشور برای شرایط بحرانی از جمله جنگ ایران و اسراییل که در نبود پناهگاه استاندارد، ایستگاه‌های مترو به عنوان پناهگاه به مردم معرفی شد، اظهار داشت: در ابتدا باید به این موضوع تاکید داشته باشم، پناهگاه با محل اسکان در مواقع بحرانی و ضروری بسیار متفاوت است و اساسا تعریف متفاوتی از هم دارند و بعضا در تضاد با یکدیگر هستند به طوریکه پناهگاه در عمق مناسب و مستحکم با دسترسی به امکانات، اما اسکان ضروری، در سطح و موقت است و قاعدتا نمی‌توان از اسکان اضطراری به عنوان پناهگاه استفاده کرد.

وی ادامه داد: به یاد دارم که در دوران جنگ با عراق، در دولت آقای موسوی تلاش‌هایی برای احداث و ایجاد پناهگاه‌سازی و نهضت پناهگاه‌سازی آغاز شد، اما ادامه پیدا نکرد. در آن دوران اعلام شد که پناهگاه‌سازی محدود به شرایط جنگی نیست و باید ادامه داشته باشد و زیرزمین‌هایی را برای پناهگاه انتخاب کردند تا مردم در مواقع به صدا درآمدن آژیر و هشدار در پناهگاه مستقر شوند.

رییس بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه در این سال‌ها شاهد رویکرد مستمر و ادامه دار در زمینه پناهگاه‌سازی نبودیم، گفت: متولی این موضوع سازمان پدافند غیرعامل بوده و در این مدت شاهد اقدامی برای پناهگاه‌سازی در کشور نبودیم و نتیجه آن هم در جنگ ۱۲ روزه مشخص بود. البته مترو، مساجد و مدارس به عنوان پناهگاه معرفی شدند، اما همین نقض غرض و به نوعی سبک‌سازی موضوع پناهگاه محسوب می‌شود چراکه مساجد، مدارس و مترو با رویکرد پناهگاه ساخته نمی‌شوند و شاید کاربری محل اسکان در شرایط بحران مانند پس از زلزله، حوادث طبیعی و… داشته باشند، اما نمی‌توانند کاربرد پناهگاه در شرایط جنگی داشته باشند.

بیت الهی افزود: در موضوع پناهگاه ساختمان و سازه‌ها باید در برابر انفجار و زلزله مستحکم باشد در حالیکه مساجد، مدارس و مترو با این رویکرد ساخته نمی‌شوند حال اینکه اساسا بخشی از مدارس خود نیاز به نوسازی دارند.
وی تاکید کرد: مهمتر اینکه توصیه پناه گرفتن در پارکینگ‌ها در شرایط جنگی آدرس غلط دادن است و می‌تواند خطرات بیشتری داشته باشد.

بیشتر بخوانید:متروکه‏‌نشینان در شهرک‏‌های صنعتی/ تعطیلی ۳۰۰۰ کارگاه در یک شهرک صنعتی اطراف تهران با افزایش قطع برق به ۴ روز در هفته

رییس بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به الزام احداث پناهگاه در پایتخت و شهر‌های مهم و حساس اظهار داشت: معتقدم ساخت پناهگاه تا زمانی که به عنوان یک ضوابط لازم الاجرا قانونی مطرح نشود، امیدی نیست که پیگیری ساخت آن ادامه دار باشد و مانند سایر موضوعات مانند اهمیت فرونشست ها، با گذشت زمان فراموش می‌شود.

بیت الهی گفت: پس از تجربه زلزله بم، علاوه بر پناهگاه با موضوع جدید و کلیدواژه جدید ساخت اتاق امن در واحد‌های مسکونی و ساختمان‌ها مواجه شدیم که این اتاق امن در داخل واحد‌های مسکونی تعریف می‌شد تا از بروز آوار‌های کشنده جلوگیری کند و مستحکم‌تر باشند و همین اتاق هم می‌توانست تا حدی رویکرد پناهگاهی داشته باشد، اما ساخت آن لازم الاجرا نشد. یکی از موانع هم افزایش هزینه‌های ساخت بوده است و ایجاد این اتاق امن هزینه بیشتری را به سازندگان تحمیل می‌کند و همین موضوع سپر دفاعی برای ساخت اتاق امن ایجاد کرده است.

وی با تاکید بر اینکه پناهگاه‌سازی یک موضوع شهرسازی ساده نیست و باید ملاحظاتی در ساخت آن در نظر گرفته شود، ادامه داد: رویکرد ساخت پناهگاه باید از سوی سازمان پدافند غیر عامل دیده شود و تنها یک مساله مهندسی نیست و موضوعاتی مانند مکان‌یابی و اینکه در چه عمقی با چه امکانات زیستی و زیر ساختی ساخته شود، بسیار مهم هستند و این مباحث تخصصی حوزه سازمان پدافند غیر عامل محسوب می‌شود. سازمان مدیریت بحران ارتباط مستقیمی با این موضوع ندارد و این سازمان بیشتر در شرایط مخاطرات طبیعی و حوادث غیرجنگی فعال می‌شود.

رییس بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: سازمان پدافند غیرعامل در موارد رعایت استاندارد‌های جزیی‌تر ورود و این استاندارد‌ها را دیکته می‌کند البته ساخت پناهگاه از دیدگاه شهرسازی هم باید دیده شود و وزارت شهرسازی و شهرداری‌ها در ساخت پناهگاه می‌توانند همکار سازمان پدافند غیر عامل باشند، اما چنین شاکله‌ای شکل نگرفته و هیچ گونه اقدامی برای ساخت پناهگاه هم انجام نشده و تجربه ۱۲ روزه جنگ این نیاز را با روشنی انعکاس می‌دهد.

وی گفت: الزام ساخت پناهگاه و لازم الاجرا شدن پناهگاه‌سازی را باید سازمان پدفند غیرعامل تایید کند و این الزام پناهگاه عمومی یک ضرورت ویژه است که توسط این نهاد ابلاغ می‌شود و نظارت بر احداث هم بر عهده همین سازمان است و غفلت از ساخت پناهگاه را باید از مسئولان این سازمان پرسید. در حالی که سازمان پدافند غیر عامل برای موضوعات جزیی دستورالعمل ویژه و سخت‌گیرانه ابلاغ می‌کند این سوال مطرح است که چرا برای موضوع مهم پناهگاه اقدامی انجام نداده است و امروز شاهد آن هستیم که در تهران به عنوان پایتخت، پناهگاه نداریم.

بیت الهی در پاسخ به این سوال که آیا مترو می‌تواند پناهگاه باشد، اظهار داشت: برخی از خطوط مترو که در عمق خاصی باشد و از دستگاه تهویه و مقاومت مناسب در برابر انفجار برخوردار باشد، می‌تواند تا حدی شرایط پناهگاه را داشته باشد، اما به هیچ وجه مناسب نیستند و اساسا با این رویکرد ساخته نشده‌اند و چنین ظرفیتی ندارند و می‌توانند بحران را تشدید کنند.