امضای تفاهم‌نامه همکاری هسته‌ای میان آمریکا و ترکیه

اقتصاد۲۴- ترکیه در تاریخ ۲۵ سپتامبر (۳ مهر)، هم‌زمان با سفر اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور به کاخ سفید، یک توافق راهبردی هسته‌ای با ایالات متحده امضا کرد.

وزیر انرژی ترکیه، «آلپ ارسلان بایراکتار»، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما فرآیند جدیدی را آغاز کرده‌ایم که شراکت عمیق و چندبُعدی میان ترکیه و ایالات متحده در حوزه انرژی هسته‌ای را بیش از پیش گسترش خواهد داد. همراه با «مارکو روبیو» وزیر خارجه آمریکا و در حضور رهبران دو کشور پس از دیدار رسمی، یادداشت تفاهم همکاری راهبردی در حوزه انرژی هسته‌ای غیرنظامی را امضا کردیم.»

این توافق پس از یک قرارداد بزرگ دیگر در حوزه انرژی که طی همین سفر در آمریکا نهایی شد به امضا رسید. بر اساس آن، شرکت دولتی «بوتاش» ترکیه قرارداد‌هایی برای واردات در مجموع ۷۵.۸ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی مایع (LNG) با شرکت سوئیسی «مرکوریا» و شرکت استرالیایی «وودساید» انرژی امضا کرد.

اگرچه وزارت انرژی ترکیه جزئیات بیشتری درباره ماهیت این توافق اعلام نکرد، اما مقام‌های دو کشور تأیید کرده‌اند که گفت‌و‌گو‌هایی درباره ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در مقیاس بزرگ و همچنین رآکتور‌های کوچک ماژولار در جریان است.

«یوسف جیلان»، مقام ارشد وزارت انرژی ترکیه، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز در سال ۲۰۲۴ گفته بود: «ایالات متحده علاقه جدی به هدف ترکیه برای افزایش ظرفیت انرژی هسته‌ای و ساخت نیروگاه‌های جدید نشان می‌دهد.»

بیشتر بخوانید:لزوم تغییر استراتژی در دیپلماسی هسته‌ای/ اهرم ‏های واکنشی ایران در برابر بازگشت تحریم‏‌های سازمان ملل چیست؟

او در پاسخ به پرسشی درباره پروژه‌های مورد مذاکره، گفته بود: «می‌توانیم مناطق نیروگاه‌های موجود یا مکان‌های جدید را در نظر بگیریم. ما با آمریکا هم برای نیروگاه‌های بزرگ و هم برای رآکتور‌های کوچک ماژولار در حال مذاکره هستیم.»

تفاهم اخیر با ایالات متحده در چارچوب استراتژی گسترده‌تر ترکیه برای توسعه ظرفیت هسته‌ای خود صورت گرفته است؛ استراتژی‌ای که هدف آن متنوع‌سازی منابع انرژی، کاهش وابستگی به گاز طبیعی وارداتی و پاسخ به رشد فزاینده تقاضای برق است.

نخستین پروژه هسته‌ای این کشور، نیروگاه هسته‌ای «آک‌کویو» در استان «مرسین» در جنوب ترکیه، توسط شرکت دولتی روسی «روس‌اتم» ساخته می‌شود. این تأسیسات ۲۰ میلیارد دلاری شامل چهار رآکتور با ظرفیت مجموع ۴ هزار و ۸۰۰ مگاوات است و انتظار می‌رود به‌صورت مرحله‌ای وارد مدار شود؛ نخستین واحد آن طبق برنامه باید در سال ۲۰۲۶ عملیاتی گردد.

علاوه بر آک‌کویو، ترکیه مدت‌هاست برنامه‌هایی برای ۲ پروژه دیگر مطرح کرده است: یکی در «سینوپ» در ساحل دریای سیاه و دیگری در منطقه تراکیه در شمال‌غرب کشور. دولت ترکیه در این زمینه با چند شریک بین‌المللی، از جمله ژاپن، کره جنوبی، چین و اکنون ایالات متحده، برای جذب سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری مذاکره کرده است.

فراتر از نیروگاه‌های بزرگ، ترکیه همچنین علاقه‌مندی خود را به رآکتور‌های کوچک ماژولار (SMR) ابراز کرده است؛ فناوری نوینی که انعطاف‌پذیرتر بوده و امکان استقرار سریع‌تری دارد. مقام‌ها گفته‌اند این رآکتور‌ها می‌توانند نزدیک‌تر به مناطق صنعتی یا در ترکیب با سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر مستقر شوند تا تأمین پایدار انرژی تضمین گردد.