تمایل ایران به سرمایه‌گذاری آمریکا؛ پیامی برای تحریک غرایز تجاری ترامپ یا بیان انعطاف‌پذیری سیاسی/ آیا ویتکاف کلید توافق با تهران را در دست دارد؟

اقتصاد ۲۴- در یک لحظه حساس از تشدید تنش بین ایالات متحده و ایران، مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران به سرخط اخبار جهان بازگشته، اما این بار در میانه معادلاتی پیچیده‌تر و سناریو‌هایی که برای تمام احتمالات باز است.

علیرغم آن که واشنگتن بر انجام مذاکرات مستقیم اصرار می‌ورزد، تهران به مانور‌های دیپلماتیک خود ادامه می‌دهد و بر گزینه گفتگوی غیر مستقیم تاکید دارد. این موضوع پرسشی واقعی را درباره سرنوشت دیپلماسی مطرح می‌سازد: آیا این دیپلماسی موفق خواهد شد از رویارویی نظامی میان دو کشور جلوگیری کند یا آن منطقه در آستانه یک انفجار به تاخیر افتاده قرار دارد؟

مذاکرات پیچیده در میان تشدید تنش محتاطانه

روابط ایران و آمریکا شاهد تشدید تنش محتاطانه‌ای است که موضوع مذاکرات هسته‌ای به خط مقدم آن بازگشته است. البته در این میان رویکرد‌های متفاوتی در مورد شکل برگزاری این گفت‌و‌گو در روز شنبه وجود دارد.

علیرغم آن که واشنگتن خواستار مذاکرات مستقیم است، تهران بر گفتگوی غیرمستقیم از طریق میانجی‌ها به ویژه سلطان نشین عمان که در حال آماده شدن برای میزبانی دور جدیدی از رایزنی‌ها در روز شنبه است، اصرار می‌ورزد.

"هبه القدسی" رئیس دفتر روزنامه "الشرق الاوسط" در واشنگتن می‌گوید اصرار ایران بر مذاکرات غیر مستقیم به دلیل تردید عمیق تهران درباره نیات آمریکا و تلاش ایران برای خرید زمان است. او می‌گوید: "تهران می‌خواهد زمان بخرد تا فشار‌های جاری آمریکا بر آن کشور کاهش یابد".

باز بودن مشروط در مذاکره و دلهره متقابل

"هبه القدسی" در ادامه می‌افزاید: "گرایش‌هایی در ایران دیده می‌شود مبنی بر آن که مقام‌های آن کشور رویکرد بازی در قبال گفت‌و‌گو‌های دیپلماتیک دارند. با این وجود، مقام‌های ایرانی نگران هستند که این فرصت گفت‌و‌گو باعث تحمیل شرایط غیر منصفانه از سوی آمریکا شود. تهران کماکان بر مذاکرات غیر مستقیم آن گونه که پیش‌تر در زمان دولت‌های دموکرات آمریکا از طریق گروه ۱+۵ انجام شد، تاکید دارد".

فشار آمریکا و شرایط دشوار

در طرف آمریکایی نیز احتیاط و عدم قطعیت دیده می‌شود، چنان چه روزنامه "واشنگتن پست" اخیرا به نقل از منابع آگاه آمریکایی گزارش داد که تیم تحت رهبری "استیو ویتکاف" فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه در صورتی که تهران با مذاکرات مستقیم موافقت نکند ممکن است از سفر به عمان خودداری ورزد. در مقابل، ایران تمایل خود را برای باز کردن بازار‌های خود به روی سرمایه گذاران آمریکایی پنهان نکرده است. "هبه القدسی" این پیام را بیش‌تر به عنوان پیامی برای تحریک غرایز تجاری ترامپ تعبیر می‌کند و نه نشانه‌ای از انعطاف سیاسی واقعی ایران.

 

بیشتر بخوانید:  ۶ فرصت و دلیل که نشان می‌دهند توافق ایران و آمریکا امکانپذیر است/ ۳ سناریوی محتمل در چشم انداز مذاکرات دو کشور

اقتصاد در خدمت سیاست

"هبه القدسی" موقعیت فعلی اقتصاد ایران را یکی از عوامل اصلی رویکرد "پزشکیان" برای جلب نظر مساعد آمریکا به منظور سرمایه گذاری در ایران می‌داند و می‌افزاید:"اظهارات اخیر "پزشکیان" رئیس جمهور ایران مبنی بر استقبال از سرمایه گذاران آمریکایی تصادفی نیست، بلکه تلاشی برای ترغیب دولت ترامپ به انعقاد یک توافق تجاری به جای توافق هسته‌ای است".

با تداوم تکان دادن چوب و هویج از سوی ترامپ، نشانه‌هایی قوی از بی اعتمادی متقابل وجود دارد. دولت ترامپ بر این باور است که تهران تلاش دارد تا زمان بخرد، در حالی که تهران نسبت به فشار‌هایی که می‌تواند برنامه هسته‌ای و قدرت منطقه‌ای آن کشور را از بین ببرد نگرانی دارد.

مطالبات آمریکا فراتر از برنامه هسته‌ای ایران هستند

"هبه القدسی" با اشاره به اظهارات اخیر "مایک والتز" مشاور امنیت ملی ایالات متحده آمریکا می‌گوید که خواسته‌های آمریکا تنها به برنامه هسته‌ای محدود نمی‌شود، بلکه شامل "برچیدن برنامه موشک‌های بالستیک و قطع روابط با نیرو‌های نیابتی ایران در منطقه" است که از دید او ایران آن را "تلاشی برای از بین بردن تمام ابزار‌های بازدارندگی" خود قلمداد می‌کند.

 

آیا ویتکاف کلید راه حل مناقشه تهران – واشنگتن را در دست دارد؟

با تمام این اوصاف، موفقیت مسیر دیپلماتیک برای هر دو طرف محل ابهام است، به ویژه با حضور فرد غیر متخصصی، چون "ویتکاف" که نه تجربه دیپلماتیک داشته و نه دانشی در حوزه هسته‌ای دارد. "هبه القدسی" می‌گوید:"ویتکاف" هیچ تجربه‌ای در زمینه انرژی هسته‌ای ندارد. او عمدتا یک کارشناس املاک است. همین واقعیت باعث طرح این پرسش می‌شود که آیا این صرفا مقدمه‌ای برای یک گفتگوی سیاسی محدود می‌باشد یا آغاز یک روند واقعی مذاکره است".

تشدید تنش از سوی اسرائیل

در پس زمینه رخداد‌های جاری، اسرائیل کماکان تنش‌ها را تشدید می‌کند و این موضوع آشکار است. "بنیامین نتانیاهو" نخست وزیر اسرائیل از این موضوع دریغ نکرد که اعلام کند "استفاده از گزینه نظامی در صورت طولانی شدن مذاکرات اجتناب ناپذیر خواهد بود". این اظهارات او در را به روی تشدید خطرناک تنش منطقه‌ای باز می‌کند به ویژه آن که تهران اخیرا تهدید کرده که در صورت لزوم پاسخ سختی خواهد داد.

دیپلماسی در آستانه مواجهه با تشدید تنش قرار دارد

"هبه القدسی" در ادامه می‌گوید: "علیرغم آن که هر دو طرف پیام‌های دوگانه‌ای ارسال می‌کنند و در ظاهر می‌خواهند گفت‌و‌گو کنند، اما در اصل تنش در حال تشدید است. پرسش بزرگ بی پاسخ باقی مانده آن است که آیا هنوز فرصتی برای دیپلماسی وجود دارد؟ یا آن چه می‌بینیم صرفا یک مهلت کوتاه پیش از شعله ور شدن جرقه درگیری متقابل است"؟

منبع: سایت تحلیلی سعودی دوت الخلیج (فارس)