تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز چیست؟

اقتصاد۲۴- در سال‌های اخیر، ارز‌های دیجیتال به یکی از پر‌مخاطب‌ترین مفاهیم دنیای مالی تبدیل شده‌اند و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به دنبال استفاده از فرصت‌های بی‌نظیر این فناوری هستند. با گسترش تقاضا برای خرید و فروش رمزارزها، صرافی‌های دیجیتال به‌عنوان بستر اصلی این معاملات شکل گرفتند و امروزه نقش حیاتی در اقتصاد رمزارزی ایفا می‌کنند. اما صرافی‌ها به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: متمرکز (Centralized) و غیرمتمرکز (Decentralized). شناخت تفاوت این دو مدل برای هر سرمایه‌گذار ضروری است.

صرافی متمرکز چیست و چگونه کار می‌کند؟

صرافی متمرکز در واقع پلتفرمی آنلاین است که به‌عنوان واسطه‌ای میان خریداران و فروشندگان رمزارز فعالیت می‌کند. در این نوع صرافی، کاربر دارایی خود را به حساب صرافی واریز کرده و معاملات از طریق شرکت یا سازمانی که پشت آن است انجام می‌شود. به‌طور ساده، عملکرد صرافی متمرکز شبیه بانک‌های سنتی است؛ یعنی کاربران برای انجام تراکنش‌ها به نهاد مرکزی اعتماد می‌کنند.

صرافی‌های متمرکز ویژگی‌های مشخصی دارند از جمله:

• مالک یا شرکت مشخصی آن را اداره می‌کند.
• از قوانین و مقررات مالی کشور‌ها پیروی می‌کند.
• امنیت و پشتیبانی ساختاریافته‌ای ارائه می‌دهد.

بیش از ۹۰ درصد معاملات رمزارزی جهان از طریق این صرافی‌ها انجام می‌شود، زیرا کار با آنها آسان‌تر است و کاربران به راحتی می‌توانند خرید و فروش انجام دهند.

بیشتر بخوانید: نحوه استفاده از چت جی پی تی در معاملات رمزارز

مزایا و معایب صرافی‌های متمرکز

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های صرافی‌های متمرکز، رابط کاربری ساده و قابل درک آنهاست که حتی افراد تازه‌کار نیز می‌توانند بدون دانش فنی خاصی، معاملات خود را انجام دهند. این صرافی‌ها معمولاً محیطی امن و قابل اعتماد دارند و دارایی کاربران را در کیف پول‌های مخصوص نگهداری می‌کنند تا در صورت بروز مشکل یا فراموشی رمز، سرمایه افراد از بین نرود.

اما در مقابل، صرافی‌های متمرکز خالی از عیب نیستند. از آنجا که دارایی‌ها در اختیار شرکت مرکزی است، خطر هک شدن سرور‌ها همواره وجود دارد. همچنین کارمزد معاملات در این صرافی‌ها نسبت به تراکنش‌های همتا‌به‌همتا بیشتر است و این موضوع برای تریدر‌های حرفه‌ای هزینه‌زا محسوب می‌شود.

صرافی غیرمتمرکز چیست؟

در نقطه مقابل، صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEX‌ها قرار دارند. در این پلتفرم‌ها هیچ نهاد یا شرکت مرکزی وجود ندارد و معاملات به‌صورت مستقیم میان کاربران و از طریق قرارداد‌های هوشمند انجام می‌شود. در واقع، کنترل دارایی و کلید خصوصی کاملاً در اختیار خود کاربر است و واسطه‌ای در میان نیست.

مزایای این مدل از صرافی‌ها شامل کاهش خطر هک، افزایش ناشناس‌بودن و حذف محدودیت‌های احراز هویت است. از آنجا که هیچ سازمانی کنترل بازار را در اختیار ندارد، احتمال دستکاری در قیمت‌ها و پول‌شویی نیز به حداقل می‌رسد.

با این حال، کار با صرافی‌های غیرمتمرکز برای کاربران مبتدی دشوارتر است. کاربران باید کلید خصوصی کیف پول خود را حفظ کنند و اگر آن را فراموش یا گم کنند، دسترسی به دارایی‌شان برای همیشه از بین می‌رود. همچنین، چون حجم معاملات در DEX‌ها کمتر است، سرعت خرید و فروش نیز پایین‌تر خواهد بود.

تفاوت اصلی صرافی متمرکز و غیرمتمرکز

تفاوت بنیادین این دو نوع صرافی در میزان کنترل و اعتماد است. در صرافی متمرکز، کاربران به پلتفرم اعتماد می‌کنند تا از دارایی‌هایشان محافظت کند، اما در صرافی غیرمتمرکز این وظیفه به عهده خود کاربر است. به بیان ساده، در نوع اول امنیت از طریق نهاد مرکزی تأمین می‌شود، در حالی که در نوع دوم امنیت کاملاً در دست شخص استفاده‌کننده است.

بررسی صرافی‌های ایرانی؛ نوبیتکس، تبدیل و رمزینکس

با رشد بازار ارز‌های دیجیتال در ایران، پلتفرم‌های داخلی متعددی راه‌اندازی شده‌اند تا کاربران ایرانی بتوانند به‌صورت قانونی‌تر و سریع‌تر به خرید و فروش رمزارز بپردازند. سه صرافی محبوب ایرانی عبارت‌اند از: نوبیتکس، تبدیل و رمزینکس.

نوبیتکس؛ بزرگ‌ترین صرافی متمرکز ایرانی

صرافی نوبیتکس (Nobitex) از سال ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کرده و در حال حاضر یکی از پرکاربرترین صرافی‌های ایرانی محسوب می‌شود. این پلتفرم از دو بازار اصلی و حرفه‌ای تشکیل شده است؛ در بازار اصلی می‌توان رمزارز‌ها را با تومان معامله کرد، در حالی‌که در بازار حرفه‌ای مبادلات با تتر انجام می‌شود.

ویژگی مهم نوبیتکس، استفاده از ذخیره‌سازی سرد (Cold Storage) است؛ یعنی دارایی کاربران در کیف پول‌هایی نگهداری می‌شود که به اینترنت متصل نیستند. این کار باعث می‌شود حتی در صورت حمله سایبری، دارایی کاربران امن باقی بماند.

از ویژگی‌های مهم این صرافی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کیف پول دیجیتال اختصاصی برای هر کاربر
• پشتیبانی از ۱۹ رمزارز محبوب بازار
• اپلیکیشن موبایل با دسترسی ۲۴ ساعته
• احراز هویت سریع و امنیت دو مرحله‌ای
• تماس تصویری هنگام برداشت مبالغ بالا برای تأیید هویت

برای احراز هویت در نوبیتکس کافی است مدارک هویتی، شماره کارت بانکی و تلفن ثابت خود را ثبت کنید. این فرایند تنها برای افراد بالای ۱۸ سال مجاز است.

صرافی تبدیل؛ تمرکز بر معاملات خاص

صرافی تبدیل (Tabdeal) یکی از پلتفرم‌های جدید، اما پرامکانات ایرانی است که توانسته در مدت کوتاهی کاربران زیادی جذب کند. این صرافی علاوه بر محیط کاربرپسند، ویژگی‌های حرفه‌ای متنوعی در اختیار کاربران قرار می‌دهد؛ از جمله ابزار حد ضرر (Stop Loss) که به معامله‌گران کمک می‌کند در صورت کاهش قیمت رمزارز، از ضرر بیشتر جلوگیری کنند.

در این پلتفرم امکان معامله با بیش از ۷۰ رمزارز وجود دارد و احراز هویت کاربران معمولاً در کمتر از ۲۴ ساعت انجام می‌شود. صرافی تبدیل اپلیکیشن اختصاصی دارد و به کاربران خود مشاوره حرفه‌ای و پاداش دعوت از دوستان نیز ارائه می‌دهد.

رمزینکس؛ صرافی با رویکرد غیرمتمرکز

رمزینکس (Ramzinex) از سال ۱۳۹۷ فعالیت خود را آغاز کرده و برخلاف بسیاری از رقبا، مدعی است که با ساختار غیرمتمرکز کار می‌کند. در این پلتفرم، معاملات به‌صورت مستقیم میان کاربران انجام می‌شود و هیچ واسطه‌ای در میان نیست.

رمزینکس از ۱۴ رمزارز پشتیبانی می‌کند و حجم معاملات بالایی دارد که باعث تسریع در انجام تراکنش‌ها می‌شود. امنیت در این صرافی از طریق رمزگذاری داده‌ها و احراز هویت دقیق تضمین شده است. کاربران هنگام ثبت‌نام باید علاوه بر مدارک هویتی، تصویر قبض تلفن منزل خود را نیز ارسال کنند تا محل سکونتشان تأیید شود.

کدام صرافی بهتر است؟

انتخاب میان صرافی متمرکز و غیرمتمرکز به نیاز، تجربه و میزان تحمل ریسک شما بستگی دارد. اگر به دنبال محیطی ساده، امن و پشتیبانی قوی هستید، صرافی‌های متمرکز مانند نوبیتکس یا تبدیل گزینه مناسبی هستند. اما اگر می‌خواهید کنترل کامل دارایی‌هایتان را در اختیار داشته باشید و ترجیح می‌دهید بدون احراز هویت معامله کنید، صرافی‌های غیرمتمرکز مانند رمزینکس انتخاب بهتری خواهند بود.