یوتیوپ برای دانشگاه تهران و مردم در زندان فیلترینگ

اقتصاد۲۴- با اعلام خبر رفع فیلتر پلتفرم یوتیوب در شبکه اینترنت دانشگاه تهران، این عبارت در شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها طنین‌انداز شد: اینترنت طبقاتی.

 دی‌ماه سال گذشته بود که حسین سیمایی صراف، وزیر علوم در گفتگویی با خبرگزاری مهر گفت: «کاربری یوتیوب عمدتاً آموزشی است ما یک گزارش مستدل و مفصلی را از سهم یوتیوب در تحقیق، پژوهش و آموزش تهیه کرده و به کمیته تعیین مصادیق مجرمانه ارسال کرده‌ایم، خیلی امیدواریم با توجه به مذاکراتی که انجام داده‌ایم حداقل برای اساتید و دانشجویان آموزش عالی از یوتیوب رفع مسدودی شود.» حالا به نظر می‌رسد که این اتفاق از دانشگاه تهران آغاز شده و می‌تواند به زودی درباره دانشگاه‌های دیگر هم شنیده شود.

در شبکه‌های اجتماعی به این موضوع واکنشی منفی نشان داده شد. با این موضوع به عنوان یک گشایش برخورد نشد. علت این واکنش منفی نیز فقط مسئله رفع مسدودیت دسترسی به یوتیوب در شبکه اینترنتی دانشگاه تهران نبود. مجموعه‌ای از اخبار و رویداد‌ها در موضوع فیلترینگ می‌تواند زمینه‌ای برای رخ دادن چنین واکنش‌هایی باشد.

ابتدا این خبر مورد توجه قرار گرفت که با گذشت بیش از یکسال از عمر دولت پزشکیان، هنوز خبری از رفع فیلترینگ نیست. این خبر باعث شد که انتقاداتی مبنی بر این که پزشکیان توانایی انجام ساده‌ترین وعده خود یعنی رفع فیلترینگ را هم نداشت، در فضای رسانه‌ای منعکس شود. سپس موضوع رفع فیلتر تلگرام بار دیگر مطرح شد و در نهایت یک کارشناس صداوسیما پیشنهاد عجیب رفع فیلتر ساعتی یا استانی اپلیکیشن تلگرام را مطرح کرد.

بیشتر بخوانید:اینترنت طبقاتی از دانشگاه تهران کلید خورد

نکته جالب توجه این است که موضوع وعده رفع فیلترینگ دیگر در فضای اجتماعی خیلی جدی گرفته نمی‌شود. شهریور گذشته، بهزاد اکبری مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در یک نشست خبری اعلام کرد که ۸۰ درصد کاربران اینترنت در ایران VPN استفاده می‌کنند. به گفته او «۷۰ درصد ترافیک کشور در بستر VPN ردوبدل می‌شود.

 این موضوع مهندسی ترافیک شبکه را به هم زده و موجب اختلال در کیفیت خدمات، امنیت سایبری و حتی توزیع متوازن بار شبکه شده است. در حالت عادی، ترافیک بر اساس موقعیت کاربر به نزدیک‌ترین مرکز محتوا هدایت می‌شود، اما با استفاده از VPN، ترافیک بیشتر از شمال کشور به سمت اروپا می‌رود که آسیب‌پذیری شبکه را افزایش می‌دهد.»

بر اساس آمار‌های مختلف که طی ماه‌های گذشته از سوی مراجع گوناگون منتشر شده، بیش از ۶۰ درصد کاربران VPN از ابزار رایگان استفاده می‌کنند که هشدار‌های زیادی درباره خطرات امنیتی آن داده شده است. ابزار‌های فیلترشکن پولی هم اگر چه درصد کمتری از آمار کاربران را به خود اختصاص داده، اما آمار‌ها می‌گوید گردش مالی سالانه فروش این ابزار از ۵ تا ۳۵ همت تخمین زده می‌شود.

 به غیر از مسئله سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که ایران فیلتر کرده، IP ایران اجازه دسترسی به بسیاری سایت‌ها و ابزار‌های خارجی مانند برنامه‌های هوش مصنوعی، سایت‌های دولتی و برخی رسانه‌های خارجی (به خصوص برای روزنامه‌نگاران و پژوهشگران) را ندارد. در این فضا گفته می‌شود که VPN جای خود را در زندگی مجازی مردم باز کرده و اتفاقی هم از جانب دولت در این زمینه نمی‌افتد.