محمد هاشم پسران کیست؟/ افتخارات جهانی و تأثیر نظریات محمدهاشم پسران بر پژوهش‌های اقتصادی معاصر

اقتصاد۲۴- محمدهاشم پسران، نامی که در محافل اقتصادی جهان با احترام و اعتبار بسیار از آن یاد می‌شود، یکی از شاخص‌ترین و به باور بسیاری از صاحب‌نظران، برترین اقتصاددان ایرانی در سطح بین‌المللی است.

او در دهم فروردین ماه سال ۱۳۲۵ در شهر شیراز به دنیا آمد و پس از گذراندن دوران تحصیلات متوسطه در دبیرستان نمازی زادگاهش، در سال ۱۳۴۳ موفق شد از طریق بورس تحصیلی بانک مرکزی برای ادامه تحصیل به انگلستان برود و در آنجا مدارج عالی تحصیلی را یکی پس از دیگری طی کرد. او ابتدا مدرک کارشناسی خود را در رشته‌های اقتصاد، ریاضیات و آمار با رتبه ممتاز از دانشگاه سالفورد دریافت نمود و در ادامه، موفق به اخذ مدرک دکتری اقتصاد از دانشگاه کمبریج در سال ۱۳۵۱ شد.

پروفسور پسران از کرسی‌های تدریس تا تالار‌های افتخار جهانی تجربه‌های زیادی دارد.

تلاش‌های او نام یک ایرانی را در صدر فهرست اقتصاددانان مطرح جهان قرار داده است. وی سال‌ها به عنوان استاد تمام در دانشگاه کمبریج به تدریس و تحقیق مشغول بوده و هم‌اکنون نیز عضو پژوهشی پیوسته کالج ترینیتی در این دانشگاه محسوب می‌شود. علاوه بر این، وی سوابق درخشانی همچون مدیریت برنامه اقتصادسنجی کاربردی در دانشگاه کالیفرنیای لس‌آنجلس (UCLA) و تکیه بر کرسی عالی اقتصاد «جان الیوت» در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی را در سوابق خود دارد. اعتبار علمی او به حدی است که در سال ۱۳۹۲ خورشیدی، مؤسسه تامسون رویترز وی را به عنوان یکی از نامزد‌های احتمالی جایزه نوبل اقتصاد معرفی کرد. پسران همچنین عضو پیوسته فرهنگستان بریتانیا و جامعه اقتصادسنجی است و موفق به دریافت دکتری افتخاری از چندین دانشگاه معتبر جهان از جمله گوته فرانکفورت و ماستریخت شده است.

محمد هاشم پسران بنیان‌گذار تحولات نوین در علم اقتصادسنجی

یکی از بزرگترین دستاورد‌های فنی و علمی پروفسور پسران، طراحی و عرضه نرم‌افزار اقتصادی «مایکروفیت» (Microfit) با همکاری برادرش، دکتر بهرام پسران است که توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد در اختیار جامعه علمی قرار گرفته است. او همچنین بنیان‌گذار و سردبیر «مجله اقتصادسنجی کاربردی» است و تا به امروز بیش از ۲۰۰ مقاله علمی در حوزه‌های گوناگون اقتصادی منتشر کرده است. جایگاه علمی او در سطح جهانی به قدری مستحکم است که در مقاطع زمانی مختلف، بر اساس تعداد استناد به مقالات علمی‌اش، در رتبه‌های بسیار بالای اقتصاددانان جهان قرار گرفته است. برای مثال، در فروردین ماه سال ۱۳۸۹، پایگاه آنلاین IDEAS وی را به عنوان چهارمین اقتصاددان برتر جهان بر حسب تعداد استنادات معرفی کرد که نشان‌دهنده تأثیر عمیق نظریات او بر پژوهش‌های اقتصادی معاصر است.

محمد هاشم پسران و حضور در بدنه اجرایی و مشورتی اقتصاد ایران

پروفسور پسران علی‌رغم فعالیت‌های گسترده بین‌المللی، همواره نگاهی به اقتصاد میهن خود داشته و در دوره‌های مختلف در بدنه اجرایی و مشورتی حضور یافته است. او در سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵ ریاست بخش تحقیقات اقتصادی بانک مرکزی ایران را بر عهده داشت و مدتی نیز در سمت معاونت وزارت معارف (آموزش و پرورش) فعالیت کرد. پس از سال‌ها دوری، وی در سال ۱۳۹۲ سفری به ایران داشت و در دیدار با علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد وقت، دیدگاه‌های خود را برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور مطرح کرد.

بیشتر بخوانید:  سیدمحسن نوربخش کیست؟/ معمار اقتصاد ایران که اواخر عمرش پرونده جاسوسی داشت

محور اصلی این گفت‌و‌گو‌ها بر یافتن راهکار‌هایی برای کاهش وابستگی به درآمد‌های نفتی و استفاده از ظرفیت‌های بومی مانند صنعت گردشگری و صنایع دستی استوار بود. او معتقد است که اقتصاد ایران باید از حالت تک‌محصولی خارج شده و با تکیه بر تولیدات باکیفیت و رقابتی، جایگاه خود را در بازار‌های جهانی پیدا کند.

مهار تورم و مدیریت نرخ ارز از نگاه پسران

دیدگاه‌های پروفسور پسران درباره چالش‌های کلیدی اقتصاد ایران، از جمله تورم و نوسانات نرخ ارز، بسیار صریح و کاربردی است. او بر این باور است که مهم‌ترین اولویت دولت باید اجرای سیاست‌هایی باشد که انتظارات تورمی مردم را تعدیل کرده و نرخ تورم را به طور جدی کاهش دهد. از نظر او، تورم بالا مانع اجرای هرگونه سیاست معقول اقتصادی است و برای اقتصاد از هر چیزی مخرب‌تر محسوب می‌شود. در بحث نرخ ارز، پسران تأکید دارد که دولت باید فاصله بین نرخ ارز رسمی و بازار آزاد را تعدیل کرده و به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز حرکت کند، هرچند که این کار را فرآیندی دشوار می‌داند. وی معتقد است که ثبات ارزی و مهار تورم، پیش‌شرط‌های اصلی برای رسیدن به رشد پایدار اقتصادی و تسهیل صادرات غیرنفتی هستند.

تبیین نقش دولت و احیای صندوق ذخیره ارزی

پروفسور پسران در مورد میزان مداخله دولت در اقتصاد، دیدگاهی میانه‌رو دارد؛ او از اقتصاددانان مکتب کمبریج و معتقد به نظام اقتصاد بازار است، اما دخالت محدود دولت را در زمان‌های بحران جایز می‌داند. یکی از پیشنهادات کلیدی او برای اقتصاد ایران، احیای صندوق ذخیره ارزی با هدف کاهش نوسانات اقتصادی ناشی از قیمت نفت است. او تأکید دارد که دولت نباید در تولید کالا‌هایی که بخش خصوصی توان رقابت در آنها را دارد دخالت کند، بلکه وظیفه اصلی دولت ایجاد شرایط رقابتی، فراهم کردن تکنولوژی‌های نوین و بسترسازی برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر است. به گفته وی، دخالت دولت در صنایع فاقد کارایی، اقدامی نادرست است و دولت تنها باید به عنوان یک ناظر و تنظیم‌گر برای کاهش نوسانات کلان در بازار‌ها حضور داشته باشد.

اهمیت مدل‌سازی و پیش‌بینی محمد هاشم پسران از آینده

پژوهش‌های پروفسور پسران در زمینه مدل‌سازی اقتصادی سری زمانی، ابزار‌های قدرتمندی را برای تصمیم‌گیری در اختیار بانک‌های مرکزی و دولت‌ها قرار می‌دهد. او توضیح می‌دهد که اقتصاددانان با نگاه به الگو‌های گذشته، سعی در پیش‌بینی آینده دارند تا بتوانند تصمیمات بهتری در مورد مسائلی، چون نرخ بهره و سرمایه‌گذاری‌های بزرگ اتخاذ کنند. وی با بیانی ساده اهمیت کار خود را توصیف می‌کند و معتقد است همان‌طور که افراد برای رفتن به سر کار بر اساس پیش‌بینی وضع هوا با خود چتر می‌برند، دولت‌ها نیز برای عبور از طوفان‌های اقتصادی نیازمند مدل‌های دقیق پیش‌بینی هستند. این رویکرد علمی، او را به یکی از معتبرترین مراجع در تحلیل روابط متقابل و پیچیده متغیر‌های اقتصادی تبدیل کرده است که نه تنها در ایران، بلکه در تمامی محافل علمی تراز اول جهان مورد استناد قرار می‌گیرد.