جزئیات توافق بزرگ با ازبک‌ها؛ ترانزیت مواد معدنی و کشاورزی به هند از بندر چابهار

اقتصاد۲۴ – عبدالرحیم کُردی افزود:‌ یکی از سیاست‌هایی که اخیرا در دولت به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته، توسعه همکاری‌های اقتصادی با همسایگان است و به همین دلیل ما در کمیسیون‌های اقتصادی با جدیت و کوشش بیشتر از همه دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها که می‌توانند کار مشترک با اقتصاد کشورهای همسایه انجام دهند،‌ عضو هستیم.

کردی گفت: در برنامه تنظیم شده توسط دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد،‌ عضویت در کمیسیون ‌های اقتصادی کشورهایی که زمینه کار مشترک دارند به مدیران مناطق آزاد محول شده است. بر این مبنا حضور فعال‌تری برای منطقه آزاد چابهار در کمیسیون‌های اقتصادی عمان، پاکستان، افغانستان، هند، آسیای میانه و برخی کشورهای دیگر در دستور کار قرار گرفته است.

وی با اشاره به سفر اخیر با وزیر صنعت به ازبکستان، گفت:‌ این سفر برای دور سیزدهم مذاکرات و کمیسیون اقتصادی تاشکند انجام شد. ازبکستان کشوری است به لحاظ جغرافیا در مرکز کشورهای آسیای میانه و رشد اقتصادی خوبی را در سال‌های اخیر داشته است. از سوی دیگر بنیان‌های اقتصادی خوبی بر مبنای محصولات کشاورزی و مواد معدنی دارد.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار با بیان این‌که این کشور خیز مناسبی را برای صنعتی شدن برداشته است، اضافه کرد:‌ به دلیل جغرافیای خوب در کشورهای میانه، برای ما بسیار اهمیت دارد تا بتوانیم ارتباط مناسب اقتصادی بر مبنای این دو فعالیت که اتفاقا ایران در آنها تجربه، دانش، فناوری و سابقه خوبی دارد، برقرار کنیم.

سرمایه‌گذاری مشترک با ازبک‌ها با فناوری ایرانی

کردی یادآور شد:‌ در دور جدید مذاکرات، با وزارت سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی ازبکستان مباحث خیلی خوبی را پیش بردیم. در مباحث سرمایه‌گذاری‌های مشترک و به ویژه توسعه هاب لجستیکی در راستای فعال کردن کریدور جنوب ـ شمال و توافقنامه عشق‌آباد نیز مذاکرات بسیار خوبی داشتیم. معتقدیم اگر بتوانیم محور چابهار ـ سرخس و از آنجا به یکی از مناطق ویژه ازبکستان بحث حمل‌ونقل و ترانزیت را فعال کنیم اثر بسیار مطلوبی برای توسعه مناسبات اقتصادی خواهد داشت. ضمن این‌که فعال کردن این کریدور بسیاری از پروژه‌های ایران را توجیه پذیر می‌کند.
وی گفت: هم‌اکنون ازبکستان حجم بالایی صادرات محصولات کشاورزی به هندوستان دارد و با توجه به توافقنامه چابهار که ایران، هند و افغانستان مشمول آن هستند و همچنین توافقنامه عشق‌آباد که ایران، قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان و عمان در آن حضور دارند اگر بتوانیم اینها را بهم پیوند بزنیم مزیت جغرافیایی ایران در کریدورهای مهم شمال ـ جنوب و شرق ـ غرب می‌تواند مقداری شکل اجرایی پیدا کند. در این راستا هم زمینه مذاکراتی را برای کارهای سرمایه‌گذاری‌های مشترک بر مبنای محصولات کشاورزی ازبکستان و فناوری ایرانی و هم روی بحث معادن به ویژه صنعت ساختمان انجام شده است.

3 بند ویژه همکاری‌ ایران با ازبک‌ها

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار تاکید کرد:‌ در سند همکاری ایران و ازبسکتان سه بند ویژه در ارتباط همکاری مناطق آزاد و توسعه هاب لجستیکی و سرمایه‌گذاری مشترک با توافق طرفین لحاظ شده است. همچنین با منطقه آزاد اقتصادی ناوای که یکی از پیشروترین مناطق آزاد ازبکستان است توافق کردیم بحث همکاری‌های مشترک را برای فاز اول یعنی ترانزیت و سرمایه‌گذاری مشترک در محصولات کشاورزی و معدن در دستور کار قرار داشته باشد. تلاش کرده‌ایم فراتر از سند همکاری مذاکرات را پیش ببریم و در این راستا توافق شده در اسرع وقت - احتمالا بعد از سال جدید میلادی- هیئت ازبکی برای بازدید از چابهار و پیش بردن توافق صورت گرفته به ایران سفر خواهند کرد.

بهر‌ه‌برداری از خط‌ آهن چابهار ـ زاهدان در سال 1400

کردی همچنین در پاسخ به این سئوال که با توجه به اهمیت اتصال چابهار به شبکه سراسری راه‌آهن پروژه خط آهن چابهار ـ زاهدان در چه وضعیتی قرار دارد، گفت: این خط‌آهن جزو معدود پروژه‌هایی که با توجه به عنایت ویژه رهبر معظم انقلاب به توسعه سواحل مکران و همچنین دستور ویژه ایشان برای برداشت 300 میلیون دلار، با پیشرفت فیزیکی خوبی در حال انجام است. بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته سال 1400 این خط‌آهن به راه آهن سراسری متصل خواهد شد.

وی با بیان این‌که برخی قطعات این پروژه بالای 60 درصد پیشرفت فیزیکی دارد، افزود: به طور متوسط پیشرفت فیزیکی این پروژه حدود 50 درصد است. مهم این است که بخش سنگین کار یعنی زیرساخت و ابنیه به طور کاملا اجرا شده است و بخش باقیمانده کار ریل‌گذاری است که زمان زیادی نمی‌برد. با توجه به اهتمام پیمانکار پروژه یعنی قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء و تزریق منابع مالی، انتظار این است که در برنامه زمانبندی خط آهن مذکور به بهره‌برداری برسد.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار تاکید کرد: نکته مهم این است که امروز حمل‌ونقل‌های تک ابزاری در دنیا مرسوم نیست و حمل‌ونقل ترکیبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اهمیت رسیدن محصول به بازار و هزینه آن،‌ تایپ‌های حمل‌ونقلی تغییر می‌کند. همین الان در بحث محصولات کشاورزی به دلیل بعد مسافت طبیعی است اگر مسیر کوتاه شود حتما برای صاحب کالا توجیه اقتصادی خواهد داشت که حمل و نقل از طریق قطار صورت بگیرد.

استفاده از خط کشتیرانی هندی برای حمل مواد معدنی ازبکستان

کردی یادآور شد:‌ بر اساس مدلی که در خصوص آن با ازبکستان به توافق رسیده‌ایم مواد معدنی و محصولات کشاورزی تا سرخس با قطار، از سرخس تا چابهار فعلا با کامیون و از چابهار به هند به عنوان بازار اصلی از طریق خط کشتیرانی هندی که با آن به توافق رسیده‌ایم، حمل می شود.
وی همچنین در خصوص برخی اظهارنظرها مبنی بر منطقه ویژه شدن بندر چابهار با اشاره به این‌که همواره از تبعیض ضوابط و مقررات آسیب دیده ایم، اظهار کرد: فکر می‌کنید دلیل این‌ همه تعارض بین شهر چابهار و منطقه آزاد چابهار چیست؟ همان فنس است. این سمت فنس با آن طرف فنس چه فرقی با هم دارند.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار ادامه داد: در منطقه آزاد یک سری مشوق و جذابیت قرار داده‌ایم که آن طرف فنس وجود ندارد. حالا بیاییم همین تبعیض را بین یک فنس دیگر برای بندر و منطقه آزاد ایجاد کنیم. قطعا سرمایه‌گذاران ما را دچار مشکل خواهد کرد. وظیفه ما تسهیل‌گری و روان‌سازی فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری است. برای این کار باید تا می‌تانیم مقررات را شفاف، روان و ساده شود.

کردی تصریح کرد:‌ برخی نگاه‌ها و اظهارنظرها به جز این‌که ابهام سرمایه‌گذاران و گرفتاری آنها بیشتر کند، کمک دیگری نمی‌کند. ضمن این‌که دوستان باید بدانند فرآیند منطقه ویژه و منطقه آزاد کاملا یکی است.

وی با تاکید بر این‌که مرجع تصمیم‌گیری درباره منطقه ویژه یا آزاد شدن یا منطقه نیز دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد است، گفت: مجلس دیروز با کلیات لایحه الحاق بندر چابهار به منطقه آزاد چابهار موافقت کرده و دیگر منطقه ویژه این بندر محلی از اعراب ندارد.