تاریخ انتشار: ۱۵:۱۷ - ۱۵ بهمن ۱۳۹۸

حبس تدریجی یک رویا

مهدی قنبر، منتقد سینما در یادداشتی به نقد فیلم سینمایی «سه کام حبس» پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
نقد فیلم سه کام حبس
 
اقتصاد۲۴- فیلم سینمایی «سه کام حبس» جدیدترین ساخته سامان سالور فیلمی با موضوع معضل اعتیاد و تأثیرات آن بر روابط اجتماعی و خانوادگی معتادان است. به شکل مشخص سه خانواده از سه‌طبقه اجتماعی متفاوت و متوسط جامعه را به نمایش می‌گذارد؛ اما در میان نقش زنان در تمام این سه خانواده و طبقه اجتماعی شخصیت زنان متفاوت‌تر و پررنگ‌تری است. سالور از این شخصیت‌ها نه به‌عنوان زنان قهرمان که می‌کوشند خلأ وجود مردان معتاد خود را پر کنند بلکه به‌عنوان قربانیان این خانواده‌ها یاد می‌کند؛ و آنان را آسیب‌پذیرترین بازیگران این بازی مرگبار معرفی می‌کند.

موضوع اصلی فیلم «سه کام حبس» مقوله اعتیاد است. این موضوع در سال‌های اخیر بار‌ها به اشکال مختلف مورد برسی قرارگرفته است این نگاه و موضوع به‌ویژه پس فیلم‌های سعید روستایی و چندین کارگردان دیگر آن‌چنان متداول شد و موردتوجه قرا گرفت که در مقطعی موج‌بلند آن بخش عمده‌ای از سینمای کشور را با خود برد. سوژه‌هایی که شخصیت‌ها و داستان‌های آن در دل کوچه‌پس‌کوچه‌های جنوب و حاشیه تهران پا می‌گرفتند و داستان آن‌ها با ورود پلیس و کش‌وقوس‌های تعقیب گریز و در مواردی اعدام قاچاقچی پایان می‌گرفت؛ اما فیلم سالور اگرچه از همین قانون و قواعد پی روی می‌کند و بر همان موج‌سوار می‌شود، اما تفاوت‌هایی هرچند جزئی دارد. ویژگی که شاید بتوان آن را اندکی با گونه دیگر این فیلم‌های در سال‌های اخیر متفاوت کرد. در این فیلم جدای از ورود معدود و سکان‌های کوتاه پلیس در هیچ کجای دیگر فیلم اثری از پلیس و حتی خودرو پلیس در لحظاتی که مخاطب احتمال ورود آن‌ها را در داستان می‌دهد نمی‌بینید. شکل قهری پلیس بسیار کم و کوتاه دیده می‌شود. ازاین‌رو می‌توان گفت فیلم نگاهی آسیب شناسانه به مقوله اعتیاد و تأثیر آن بر خانواده و به‌ویژه زنان دارد. فیلم تنها بر این نکته تأکید دارد که این معضل اجتماعی اگر با ورود پلیس و مددکاران اجتماعی و قتل‌ها و اعدام‌های همراه نگردد بازهم معضلی خانمان‌برانداز است که به‌خودی‌خود می‌تواند داستانی پرفرازونشیب را طی کند. روندی که ممکن است پای افراد و شخصیت‌هایی را که از این موضوع و معضل متنفر و یا فراری باشد و اساساً با آن مخالف‌اند را به داستان بکشاند. ممکن است مادری مذهبی و متدین را بر آن دارد تا برای فرزندش مواد مخدر تهیه کند، زنی که از پول کثیف مواد مخدر متنفر است را به فروش مواد مخدر و توزیع آن در جامعه وادارد؛ و یا دختری را به دزدی و قاچاق دارو کشاند. به‌این‌ترتیب اعتیاد پتانسیل آن را دارد که همه اقشار جامعه را در این باتلاق گرفتار کند.

در تمامی این موارد نیز زنان هستند که ناخواسته پایشان به این تجارت کثیف باز می‌شود و یا مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند و آسیب‌پذیر هستند. زمانی که مرد معتادی در خانواده باشد آن‌ها چاره‌ای جر ورود به این بازی ندارند و در این میان قربانیان اصلی آن نیز هستند. این زنان هیچ‌کدام ناجی و قهرمان نیستند. آن‌ها همگی با تأسف از کاری که مجبور هستند انجام دهند یاد می‌کنند، اما از سر استیصال مجبور به ورود به آن و خرید فروش مواد برای رهایی مشکلات همسر، پسر و هم‌خانه خود می‌شوند. در نقطه مقابل آن‌ها مردان داستان متهم شماره یک نابودی این کانون گرم خانواده هستند. آن‌ها با جاه‌طلبی‌هایشان همسران و مادرانشان را به کام نابودی می‌کشانند. به نظر این کنتراست اگرچه جای بحث دارد، اما موضوعی است که سالور قصد دارد در فیلمش بر آن تأکید کند و اگرچه همه شخصیت‌ها به‌نوعی خاکستری هستند، اما مردان این خانواده‌ها سیاه‌تر هستند و انگشت اتهام را به‌سوی آن‌ها نشانه می‌رود. کارگردان، اما شخصیت اصلی زن قصه را در پایان و از میان هفت‌خان اتفاق‌های شکننده، فساد و اضمحلال شخصیت همسر و اطرافیان چنان متحیرانه به زنی تبدیل می‌کند که تردیدهایش را کنار گذاشته و به مادر و همسری تبدیل‌شده که تلاش دارد خانواده را حفظ کند. یک تحول بزرگ در شخصیت تعجب انگیز است. چگونه یک شبه این شخصیت مردد و متزلزل تصمیم می‌گیرد تاتوی خود را که نشانه خصوصیات رفتاری متفاوت او از نگاه شوهر است را پاک کند؟ اتفاقی که با اطلاعات وداد‌های قبلی از او در فیلم بسیار دور از ذهن است و اساساً باورپذیر نیست.

فیلم «سه کام حبس» درامی است که قرار است بازگوکننده واقعه‌ای رئالی از جامعه باشد. به‌کارگیری برخی نشانه‌های برای فهم بهتر فیلم می‌تواند مناسب و درست باشد مشروط به آنگه در دام تکرار گاه و بی‌گاه و غلوآمیز نباشد. اما زمانی که این نشانه‌ها مرتب بیشتر و بیشتر می‌شود و بر اصل داستان غلبه می‌کند دیگر وجودشان جایز نیست و به باورپذیر بودن داستان ضربه می‌زند. دیالوگ‌های چاه بازکن درباره ارتباط داشتن فاضلاب‌های در خانه‌های یکدیگر، عمل قلب باز و بخصوص بالا زدن آب کثیف از فاضلاب و پر شدن آن در تمام خانه آن‌هم زمانی که پلیس پشت در خانه مجتبی آمده بیشتر از آن‌که در خدمت قصه باشد بار معنایی غلوآمیزی دارد که در دل فیلمی با موضوع معضلات اجتماعی و آسیب‌شناسی آن نمی‌گنجد. اساساً این موضوع درباره نام فیلم هماتفاق افتاده است. این نام «سه کام حبس» به شیوه مصرف شیشه بازمی‌گردد و ارتباطی با داستان فیلم و مشکلات خانواده و به‌ویژه زنان درگیر با مواد مخدر، اعتیاد و یا قاچاقچیان ندارد؛ اما کارگردان این نام را انتخاب کرده و برای توجیه نام فیلم سکانسی را به فیلم تحمیل می‌کند که اساسا هیچ کارکردی ندارد؛ و یا در پلانی اسلحه مجتبی و فرزندش را به شکلی سمبلیک در یک کادر قرار می‌دهد. این‌ها همگی سکانس‌های زائد و نشانه‌هایی اضافه هستند.
درمجموع باید گفت «سه کام حبس» تکرار همان قصه‌هایی است که پیش‌ازاین درباره اعتیاد دیده و شنیده‌ایم. قصه‌هایی که در سینما هم بیش‌تر از یک‌بار قابل شنیدن و دیدن نیستند. از سوی دیگر پایان آشفته و بی‌سرانجام فیلم هیچ گرهی از داستان باز نمی‌کند و مخاطب را درباره سرنوشت شخصیت‌های بی‌سرانجام می‌گذارد. به عبارتی به‌جز برخی اشارات جزئی متفاوت که پیش‌تر اشاره شد در جمع‌بندی آن حرف جدید نیز درباره اعتیاد و نقش آن در جامعه و معضلات آن گفته نمی‌شود.
 
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت ساعت اپل، سامسونگ و شیائومی امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت انواع گوشی موبایل اپل امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت سکه پارسیان امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت انواع زعفران + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ طرفداری شیلا خداداد از تتلو!

قیمت دلار و یورو امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

پیش بینی قیمت طلا و سکه ۹ فروردین ۱۴۰۳

پیش بینی یک کارشناس از قیمت مسکن تا پایان خرداد

حرکت جدید و معنادار یکتا ناصر علیه منوچهر هادی + عکس

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

ماجرای رأی لحظه آخری احمدی‌نژاد بعد از عمل جراحی پلک

تاجگردون: ۱۴۰۳ سال خیلی سختیست

عکس/ جواد عزتی در پشت‌صحنه زخم کاری ۳

خبر فوری شورای نگهبان درباره لایحه عفاف و حجاب

مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد

آخرین آمار شمار کشته‌های تصادفات نوروزی

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

نرخ جریمه‌های رانندگی ۵ برابر می‌شود

دیدار اسماعیل هنیه با محمدباقر قالیباف

قیمت محصولات ایران‌خودرو پنج‌شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳

اینفوگرافی/ کدام آقازاده‌ها تا امروز محاکمه شده‌اند؟

پسر آیت‌الله علم‌الهدی: ارتباطی با هولدینگ گردشگری ندارم

آغاز فروش بلیت قطارهای نیمه دوم فروردین

آخرین وضعیت جاده‌های کشور

فیلم/ ریزش سنگ در محور سیاه بیشه جاده چالوس

فیلم/ رپ خواندن حمید صفت در سریال اژدهای هفت سر

عکس خانوادگی مهلقا باقری برای نوروز

فیلم/ تصاویری باور نکردنی از رسول خادم

فیلم/ واکنش جالب سحر دولت‌شاهی به شنیدن واژه خیانت

هشدار به مردم درباره آگهی‌های جعلی فروش مسکن

مرعشی: اگر قرار بود رئیسی و قالیباف رئیس دو قوه شوند، چرا آن‌ها را جابه‌جا گذاشتید؟

واریز یارانه نقدی فروردین با افزایش ۱۵ درصدی

فیلم/ چرا اعتراضات سیاسی در اکباتان متفاوت بود؟

تاریخ ازدواج پژمان جمشیدی مشخص شد

خودروی محبوب ایرانی‌ها نسل عوض کرد

دهه هشتادی‌ها در بازار فروش اعضای بدن

کوچک‌شدن طبقه متوسط؛ مهم‌ترین تغییر اجتماعی سال ۱۴۰۲

مهم‌ترین نکاتی که باید در انتخاب یک بروکر به آن‌ها دقت کنید

قیمت جدید طلا ۹ فروردین ۱۴۰۳

آزمون شیائومی برای شکست بازار پرترافیک خودرو

اقتصاد ایران برنامه‌ای برای ارتقای زیرساخت‌ها ندارد

پیش‌بینی وضعیت اقتصادی کشور در سال پیش‌رو

جنگ کوریدور‌ها در خاورمیانه

رقابت در صدر جدول لیگ یک جذاب‌تر شد

صمیمیت عجیب الناز شاکردوست و سروش صحت

فیلم/ کل کل امیرعلی نبویان و رامبد جوان سر سنگ کاغذ قیچی

فیلم/ رقص و آواز دختران در تلویزیون

وضعیت هواشناسی امروز

پیش‌بینی یک اقتصاددان از نرخ ارز در پایان سال ۱۴۰۳

مصرف بنزین دوباره اوج گرفت

آیا اسرائیل به قطع‌نامه آتش‌بس تن می‌دهد؟

چالش‌های بزرگ صداوسیما در جذب مخاطب

کاهش ۶ درصدی ماموریت‌های اورژانس در نوروز امسال

مشکلات اقتصاد ایران چیست؟

فیلم/ نیوشا ضیغمی: یک زلزله هشت ریشتری زندگی ام را ویران کرد

از دایی و فردوسی‌پور تا خنده‌های کفاشیان

پیش‌بینی‌ها برای جنگ روسیه و اوکراین

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول