گزارشی از بازار مولویِ تهران در آستانه شب عید

 

  اقتصاد۲۴- در حالی که خیلی از مردم خواروبار فروشی سر محل یا فروشگاه‌های زنجیره‌ای را برای خرید ارزاق انتخاب می‌کنند در همین روز‌های نزدیک شب عید، خیلی‌ها به بازار تهران می‌روند تا کالا و اجناس مورد نظر خود را با تنوع و قیمت کمتری خرید کنند. این افراد کلاً «بازاررو» هستند و خرید‌های کلی شان را از بازار به ویژه مولوی خرید می‌کنند. خرید از مولوی مزایایی دارد از جمله اینکه قیمت آن از مغازه‌های سطح شهر پایین‌تر است. گزارش توصیفی امروز «ایران» بیشتر شبیه یک راهنمای خرید است. از مولوی چی بخریم؟ با چه قیمتی؟

 

درست از تقاطع خیابان «مولوی» و «صاحب جمع» شروع می‌شود. مرکز خرید برنج، حبوب، گوشت، مرغ، روغن، رب، آجیل و سایر خوراکی‌هایی که در هر آشپزخانه و خانه‌ای به آن نیاز می‌شود.
در این خیابان تا جایی که چشم کار می‌کند، مغازه و دالان‌هایی است که کالا‌های مشابه یکدیگر را عرضه می‌کنند، اما هیچ کدام جای دیگری را تنگ نمی‌کنند چرا که همه آن‌ها برای خود مشتری ثابت و پروپا قرصی دارند. این مشتریان هم برای خرده فروشی‌ها هستند و هم برای بنکدارانی که بازار خیلی از شهر‌ها را پوشش می‌دهند.

در این روز‌ها که فروشگاه‌های زنجیره‌ای با انواع و اقسام تخفیف‌ها و ترفند‌ها سعی در جذب مشتری دارند، فروشندگان «صاحب جمع» از وضعیت فروش‌شان گله‌مند هستند. آن‌ها می‌گویند که جمعه‌ها روز کار ما است چرا که مردم می‌توانند با خودروی شخصی خود بیایند و خرید کنند.

 

فروشندگان مولوی در حالی با فروشگاه‌های زنجیره‌ای رقابت می‌کنند که در طول هفته نمی‌توانند به خاطر جای پارک مشتری به غیر از مشتری محلی خود داشته باشند، مگر افرادی که با آژانس و مترو به این خیابان پر رفت و آمد، می‌آیند.

 

 

چند قدمی بود که از تقاطع مولوی و صاحب جمع فاصله گرفته بودیم که یک مغازه کوچک قدیمی گوشت فروشی را دیدیم که قیمت‌های عجیب و غریبی داشت. فروشنده پسر جوانی بود که به رغم نداشتن مشتری در حال خرد کردن گوشت بود.

 

در این مغازه سردست گوسفند ۶۹ هزار تومان، ران گوسفند ۷۹ هزار تومان، شقه گوسفند ۷۲ هزار تومان، ران

گوساله ۷۷ هزار تومان و سردست گوساله ۷۴ هزار تومان بود.

 

از پسر جوان پرسیدیم که جریان ارزان بودن گوشت گوسفند چیست؟ چرا در محله‌های دیگر قیمت گوشت فراتر از ۸۵ هزار تومان است؟

 

او گفت: گوشت گوسفندی که اینجا به فروش می‌رسد ماده یا همان میش است، تنها فرق این گوشت با گوشت گوسفند نر این است که نیم ساعت بیشتر پخت آن طول می‌کشد.

 

این فروشنده ادامه داد: قیمت گوشت گوسفند ماده نسبت به نر آن ۱۰ هزار تومان ارزان‌تر است و این امر باعث شده ما در بازار مولوی به خاطر رعایت شرایط مردم، گوشت با قیمت پایین‌تر بیاوریم.

 

 

وی گفت: بدون اغراق می‌گویم که میزان فروش ما نسبت به سال گذشته ۶۰ درصد کاهش داشته است و این روز‌ها فروش ما بیشتر از ۲ الی ۳ کیلو برای هر مشتری نیست، این در حالی است که سال گذشته فروش ما شقه‌ای بود. به این شرایط اجاره و مالیات سنگین هم باید اضافه کرد.

با چند قدم فاصله، وارد یک مغازه پروتئینی دیگر شدیم که به غیر از گوشت، مرغ هم داشت. در این مغازه مرغ کامل ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان، ران مرغ ۱۱ هزار تومان، فیله مرغ ۱۷ هزار تومان، گردن با پوست ۲ هزار و ۵۰۰ تومان، دل ۸ هزار تومان و جگر ۳۵۰۰ تومان بود.

 

 

اولین نکته‌ای که این فروشنده به ما گفت، این بود که «فروش ما دو سوم کاهش داشته است و اکثر کسانی که به مغازه ما می‌آیند (آن‌هایی که در این محله زندگی می‌کنند) سراغ بال، جگر و ران مرغ را می‌گیرند.»
او ادامه داد: در این خیابان (صاحب جمع) تنها ۴ قصابی فعال است که همه آن‌ها شرایط بدی دارند، اگر مغازه برای خودمان نبود، بعد از ۱۰ سال از اینجا می‌رفتیم.

این فروشنده گفت: روز‌های تعطیل به خاطر اینکه مردم از اقصی نقاط تهران می‌توانند به این منطقه بیایند، فروش ما بیشتر می‌شود.

 

 

از او پرسیدیم با وجود تنوع در فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مردم هنوز از قصابی‌های مولوی خرید می‌کنند؟ او گفت: کسانی که اهل حساب و کتاب هستند و می‌خواهند جنس خوب به خانه ببرند به مولوی می‌آیند. ببینید؛ فلان فروشگاه اعلام می‌کند که تخفیف ۲۰ درصدی می‌دهد، اما اگر قیمت آن گوشت را با گوشت مولوی مقایسه کنید می‌بینید که حداقل ۲۰ تا ۲۵ درصد برای مصرف کننده گرانتر تمام می‌شود.

 

 

این فروشنــــــــده در ادامـــــــــه صحبت‌هایش یک مثال زد و افزود: فروشگاه‌های زنجیره‌ای هر کیلو سینه مرغ با استخوان را ۲۲ هزار تومان حساب می‌کنند، اما در اینجا بدون محاسبه ۲۰۰ گرم ظرف و ۲۰۰ گرم بوگیر (در بسته بندی فروشگاه‌های زنجیره‌ای وجود دارد)، قیمت هر کیلو سینه بدون استخوان ۲۱ هزار تومان است. این مثال کوچک نشان می‌دهد که چرا مردم هنوز برای خرید سراغ مولوی می‌آیند. این در حالی است که تازگی مرغ‌های مولوی بسیار بیشتر از فروشگاه‌های زنجیره‌ای است. در اینجا اگر مشتری ناراضی باشد یقه ما را می‌گیرد؛ اما در فروشگاه‌ها نمی‌توان از کسی مطالبه‌ای داشت.

 

این فروشنده ادامه داد: اگر بسته‌بندی گوشت و مرغ در فروشگاه‌های زنجیره‌ای کارشناسی شود، یقیناً قیمت آن‌ها باید کمتر شود.

 

او از میرداماد آمده بود و گفت: در فروشگاه‌های زنجیره‌ای مردم نمی‌توانند برخی از خرید‌ها را انجام دهند، مانند استخوان مرغ. در قصابی‌های مولوی استخوان مرغ به فروش می‌رسد، کسانی که وضعیت مالی خوبی ندارند، برای سوپ، استخوان مرغ را کیلویی ۲ هزار تومان می‌خرند.

 

صحبت‌های او این‌گونه پایان یافت: ۱۰ سال پیش که این مغازه را خریداری کردم، روزانه یک تن مرغ می‌فروختم، اما الآن به زور روزانه۴۰۰ کیلو به فروش می‌رسد!

 

خانمی از منطقه میرداماد به مولوی آمده بود. از او پرسیدیم چرا به مولوی آمده است، گفت: برای خرید‌های خودم که بسیار جزئی است به نزدیک‌ترین فروشگاه زنجیره‌ای و سوپرمارکت می‌روم، اما وقتی می‌خواهم در راه خیر کاری انجام دهم به مولوی می‌آیم. اینجا قیمت‌ها مناسب‌تر است و می‌توان حجم وسیع تری خرید کرد.

 

 

«بعد از پرداخت یارانه ۴۵ هزار تومانی بازار مولوی گل و بلبل می‌شد، ولی الآن با آن‌که یارانه بنزین واریز می‌شود، بازار رونق ندارد. وضعیت معیشت مردم بهم ریخته است. سال گذشته ما با ۱۰۰ رستوران قرارداد داشتیم تا به آن‌ها برنج، روغن، حبوب و رب بدهیم، اما اکنون ۳۰ تا ۴۰ درصد آن‌ها تعطیل شده است، آن‌هایی هم که ماندند میزان فروش شان کاهش یافته است. این نشان می‌دهد که مردم از خرید‌های غیرضرور زندگی خود کم کرده‌اند.»

 

 

این صحبت‌های مرد ۵۰ ساله‌ای بود که موی خود را در خیابان صاحب جمع سفید کرده است. او هم بنکدار است و هم خرده فروش. با آنکه سال‌ها خاک مولوی را خورده است، می‌گوید: چرا مردم برای خرید به اینجا می‌آیند؟ وقتی قرار است نیم کیلو یا یک کیلو حبوب بخرند چرا به مولوی می‌آیند از همان سوپرمارکت بخرند. قیمت‌ها در حجم کم تفاوتی با بازار مولوی ندارد، تنها هزینه بسته‌بندی و سورت (مرتب کردن) به قیمت‌ها اضافه می‌شود. برای برخی‌ها خرید از مولوی حکم تفریح را دارد.

 

 

او ادامه داد: در بازار مولوی؛ برخی از همکاران هستند که از اعتماد مردم سوء‌استفاده می‌کنند، آن‌ها برنج‌های خارجی بی‌کیفیت را با برنج‌های خارجی با کیفیت قاطی می‌کنند و با قیمت بالاتر به فروش می‌رسانند.

 

 

این فروشنده درباره اینکه کدام کالا‌ها طی چند وقت اخیر گران شده است، می‌گوید: برنج پاکستانی که تا چند وقت پیش ۸ هزار و ۵۰۰ تومان بود طی ماه‌های اخیر قیمت ۱۵ هزار تومان را تجربه کرد، ولی با مداخله دولت و افزایش عرضه برنج، قیمت آن اکنون ۱۱ هزار تومان شده است. حبوب هم نسبت به فروردین ماه سال‌جاری حداقل ۶۰ درصد گران شده است. برنج هندی هم نسبت به سال گذشته حدود ۳۰ درصد افزایش یافته که عمده دلیل آن قیمت ارز است.

 

 

او گفت: قیمت‌ها روزانه و هفتگی تغییر می‌کند و هیچ حساب و کتابی وجود ندارد، متأسفانه شاهد آن هستیم که برخی از تجار غالباً شهرستانی بار‌ها را بین ۱۵ تا ۲۰ روز دپو می‌کنند تا قیمت‌ها بالا برود و بعد از آنکه دیدند عطش خرید بیشتر شد، با قیمت‌های جدید کالاهایی، چون حبوب را عرضه می‌کنند.
او درباره کاهش تقاضا در بازار گفت: کاهش تقاضای خرید مردم نکته مثبتی هم داشت، اینکه شیطنت‌ها در کاهش عرضه توسط دلالان و کمبود در برخی از کالا‌ها به سرعت در بازار نمایان نمی‌شود و دولت فرصت اصلاح شرایط را پیدا می‌کند.

 

این فروشنده ادامه داد: دخل و خرج ما با‌وجود کاهش خرید مردم هماهنگ است، اگر قبلاً ۵ تن برنج می‌خریدیم؛ ۵ تن می‌فروختیم، اکنون اگر یک تن می‌خریم؛ یک تن هم می‌فروشیم. طی چند ماه اخیر در خیلی از کالا‌ها بازار به ثبات رسیده و تنش قیمتی از بین رفته است.

 

او درباره فرق قیمت‌ها در بنکداری‌ها و خرده فروشی‌ها گفت: برای آنکه بازار شرایط آرامی داشته باشد، تفاوت قیمت‌ها به حداقل (۱۰۰۰ تومان) رسیده است. به‌عنوان مثال شکری که ارز دولتی آن حذف شد در بنکداری ۵ هزار و ۳۰۰ تومان و در خرده فروشی‌ها ۶ هزار و ۵۰۰ تومان است.

 

 

این فروشنده درباره کرایه حمل بار اظهار داشت: خواب کامیون در مراکز توزیع بار زیاد شده است، در گذشته سه بار در هفته از بندرعباس کامیون‌ها به تهران می‌آمدند، اکنون هر ۱۰ روز یک بار کامیون‌ها بار می‌زنند. از سویی کرایه حملی که سال گذشته ۴ میلیون تومان بود، امسال ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان شده است.
‌

 

زمانی که در مغازه ایستاده بودیم فردی با وی تماس گرفت و قیمت‌های جدید حبوب در بنکداری را اعلام کرد. نخود ۷ هزار و ۵۰۰ تومان، لوبیا قرمز ۱۲ هزار و ۳۰۰ تومان، عدس روس ۹ هزارو ۳۰۰ تومان، لپه ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان، عدس ایرانی ۱۰ هزار و ۸۰۰ تومان، لوبیا چیتی ۱۴ هزار تومان و ماش ۱۴ هزار تومان شده بود.

 

 

سال‌های متمادی است که از بازار مولوی گزارش تهیه کرده‌ایم، اما برای اولین بار بود که اتیکت قیمت‌ها برداشته شده است. از یکی از مغازه‌داران پرسیدیم که چرا اتیکت قیمت‌ها برداشته شده است؟ او گفت: تغییرات قیمتی زیاد شده است، به همین دلیل اتیکت قیمت را برمی‌داریم تا گرفتار شکایت‌های مردمی نشویم. مردم می‌گویند هفته و روز پیش فلان قیمت بود و الان چرا قیمت‌ها اینچنین شده است؟
روغن را به واسطه‌ها می‌فروشند
تقریباً به اواسط خیابان صاحب جمع رسیده بودیم، که با مغازه دار دیگری گپ زدیم. او گفت: چند روزی است که روغن کم شده است. کارخانه‌ها به بازار بار نمی‌دهند و ترجیح‌شان این است که به واسطه‌های تعریف شده خود روغن بدهند تا سود بیشتری کنند. این اتفاق به خاطر آن است که دولت با رشد قیمت روغن کارخانه‌ها مخالفت کرده است. در حال حاضر روغن ۱۶ کیلویی که باید ۱۰۷ هزار تومان باشد از واسطه‌ها ۱۱۷ هزار تومان می‌خریم.
این مغازه دار ادامه داد: قیمت چای در بازار افزایش داشته است اکنون چای پرطرفدار مردمی با قیمت ۶۵ هزار تومان عرضه می‌شود.
در این بازار به غیر از برنج‌های هندی که کیلویی ۹ هزار تومان به فروش می‌رسید و مانند گذشته انواع مختلفی نداشت، شاهد تنوع قیمتی در بازار برنج داخلی بودیم. قیمت برنج طارم در بازار ۲۳ هزار تومان و برنج هاشمی ۲۵ هزار تومان بود.

 

بازار دیگری که در مولوی رونق داشت، پنیر بود. پنیر‌هایی که به‌صورت حلبی می‌آید و در کمتر از چند ساعت به فروش می‌رسد. یکی از فروشندگان پنیر گفت: سال‌های متمادی است که ما پنیر می‌فروشیم و تاکنون در این بازار رکود ندیده‌ایم.
در این خیابان قیمت پنیر گوسفندی چرب کیلویی ۵۶ هزار تومان، پنیر گوسفندی لیقوان کیلویی ۴۲ هزار تومان، پنیر سفید پرچرب
۱۵ هزار تومان و پنیر تبریز گاوی چرب ۳۴ هزار تومان بود. قیمت‌ها نسبت به سایر مناطق حداقل ۲۵ تا ۳۰ درصد ارزان‌تر بود.

 

بازار دیگری که حال فروشندگان آن خیلی خوب بود، مواد شوینده بود. محمد مغازه کوچکی در خیابان صاحب جمع دارد. او می‌گوید: امسال قیمت مواد شوینده در قیاس با سال گذشته افزایش زیادی پیدا نکرده است، سال گذشته بازار ما بهم ریخت چرا که قیمت‌ها ۵۰ درصد گران شد، ولی امسال شوینده‌ها آرام‌ترین بازار را سپری کردند.
او عنوان کرد: قیمت مواد شوینده در فروشگاه‌های زنجیره‌ای در مقایسه با بازار مولوی ارزان‌تر است، اما یک نکته وجود دارد، شاید در برخی از کالا‌ها مردم متوجه شوند که قیمت‌ها از نرخ مصرف‌کننده پایین‌تر است، ولی خرید‌های کلی باعث می‌شود که به ریز قیمت همه کالا‌ها توجه نشود.
این فروشنده گفت: در ماه‌های پایانی سال مانند این روزها، بازار شوینده رونق زیادی دارد.

 

 

در مشاهدات ما و گپ‌های کوتاهی که با برخی از خریداران زدیم به وضوح مشخص بود که بازار مولوی رونق خود را حفظ کرده است. درست است که فروش خیلی از کالا‌ها کاهش یافته و به قول مغازه داران پاخور‌ها کم شده است، اما خیلی از مردم همچنان ترجیح می‌دهند برای خرید کالا سراغ این بازار بزرگ بروند. خریداران می‌گویند تنوع کالایی در بازار مولوی زیاد است و محال است فردی دست خالی از این بازار خوش آب و رنگ برگردد.
ساعت ۳ و نیم بعدازظهر بود که از خیابان مولوی خارج می‌شدیم؛ اما همچنان تعداد زیادی از خریداران به‌سمت خیابان صاحب جمع می‌رفتند و تعداد زیادی چرخی و وانت بار بودند که بار جدید می‌آوردند. از زردچوبه و برنج گرفته تا انواع حبوب. در اینجا هیچ کمبود کالایی حس نمی‌شود و همانگونه که تمام مغازه داران تأکید کردند، تمام کالا‌ها به وفور یافت می‌شود.

 

تحلیل قیمت‌ها نشان می‌دهد که نرخ کالا‌ها در این منطقه ارزان‌تر است و اگر از بنکداران خرید کنید صرفه آن بیشتر است. از این‌رو اگر مصرف‌تان کم است توصیه می‌کنیم با خانواده و دوستان خرید‌ها را یکپارچه کنید تا با قیمت بسیار مناسب کالا‌ها را به خانه ببرید.

 

اولین گزینه پیشنهادی برای رفتن به خیابان مولوی و رسیدن به خیابان صاحب جمع استفاده از مترو است، یعنی شما باید خط شماره یک یا قرمز رنگ را انتخاب کنید و در ایستگاه محمدیه (مولوی) پیاده شوید. از آنجا وارد خیابان مولوی شوید و به سمت شرق بروید.
دومین گزینه پیشنهادی استفاده از اتوبوس است. اتوبوس خط پایانه خاوران به پایانه میدان آزادی و بالعکس.
سومین گزینه استفاده از آژانس و تاکسی‌های اینترنتی است، البته توصیه می‌کنیم موقع برگشت و بعد از انجام خرید سراغ این گزینه بروید.
چهارمین گزینه استفاده از تاکسی است. از بهارستان به سمت خیابان مولوی (جنوب) به صاحب جمع می‌رسید.
منطقه مولوی جزو محدوده طرح ترافیک است از این‌رو در طول هفته و تا قبل از ساعت ۷ نمی‌توانید با ماشین شخصی خود بروید، اما روز‌های پنجشنبه (از ساعت یک به بعد) و جمعه می‌توانید با ماشین خود بروید، اگر زود برسید در خیابان صاحب جمع امکان پارک کردن دارید، اما اگر دیر رسیدید قبل از تقاطع مولوی و صاحب جمع در پارکینگ‌های خصوصی پارک کنید.

 

 

۱- افرادی که دنبال برند نیستند و نمی‌خواهند برای بسته‌بندی کالا‌ها پولی پرداخت کنند.
۲-کسانی که تعداد خانوارشان زیاد است و خرید‌های بسته‌بندی برای آن‌ها صرفه اقتصادی ندارد.
۳- افرادی که حساب و کتاب مالی دارند و مدیریت مالی برای آن‌ها اهمیت زیادی دارد.
۴- شهروندانی که عادت دارند به‌صورت عمده خرید کنند.
۵- خریداران سنتی که همچنان معتقدند کالا‌ها را باید از بازار تهیه کرد.
۶- کسانی که دنبال محصول خاص و کمیاب (به جهت تنوع کالا در خیابان صاحب جمع) هستند که در بازار می‌توانند آن را پیدا کنند.

 

 

۱- اگر قصد دارید مشتری ثابت خیابان صاحب جمع شوید، سعی کنید خرید‌های خود را از یک مغازه انجام دهید.
۲-به شرط پخت و کیفیت مناسب خرید کنید.
۳-برای اینکه از اجناس فروشنده مطمئن شوید در ابتدا خرید با حجم کم را شروع کنید و زمانی که به فاکتور‌های مهم، چون کیفیت و قیمت مناسب پی بردید، حجم خرید خود را افزایش دهید.
۴- سعی کنید از بنکداران خرید کنید در این صورت قیمت‌ها مناسب‌تر تمام می‌شود، بدین جهت بهتر است خرید‌های خود را با خانواده و دوستان تجمیع کنید.