رمزگشایی از آمپر بنزین

اقتصاد ۲۴ -  ۳۰ بهمن بود که اعلام شد ویروس کرونا وارد ایران شده و در حال شیوع است. هشدار‌ها از آن روز شدت گرفت. اگرچه ادارات و سازمان‌ها تعطیل نشدند، اما بسیاری از مدارس و دانشگاه‌ها بسته شدند و برخی از افراد نیز شروع به دورکاری کردند. به‌طوری که در خانه ماندند و از همان جا کارهایشان را انجام دادند. انتظار می‌رفت، با این وضعیت مصرف بنزین کاهش قابل توجهی داشته باشد. چراکه کمتر کسی دیگر بدون داشتن کار مهم و ضروری از خانه بیرون می‌رود؛ سرویس مدارس هم تعطیل شده‌اند و به‌طور کلی تردد‌ها کمتر شده است. اما آمار‌ها موضوع دیگری را نشان می‌دهند.

یک منبع آگاه در گفتگو با خبرنگار ما از تازه‌ترین آمار مصرف بنزین می‌گوید. او که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش نداشت، میانگین مصرف بنزین در ۹ روز ابتدایی اسفند ماه را ۷۵.۶ میلیون لیتر در هرروز عنوان می‌کند و توضیح می‌دهد: «بعد از سهمیه‌بندی بنزین، میانگین مصرف کشور حدود ۷۵ تا ۷۶ میلیون لیتر در هر روز شد و اکنون با وجود شیوع ویروس کرونا و کاهش تردد‌ها بازهم مصرف در همین بازه است. البته ناگفته نماند که در بهمن ماه مصرف بنزین در حال اوج‌گیری مجدد بود. به‌طوری که میانگین مصرف بنزین در مدت مشابه ماه قبل یعنی ۹ روز نخست بهمن ماه به ۸۲ میلیون لیتر رسیده بود.»

براساس آمار و اطلاعاتی که این منبع آگاه بیان می‌کند، میزان مصرف بنزین در ۹ روز ابتدایی اسفند ماه - بعد از اعلام شیوع ویروس کرونا در کشور- حدود ۶.۴ میلیون لیتر در روز کمتر از میانگین مصرف ۹ روز نخست بهمن ماه است. در هر دو بازه زمانی تقریباً نسبت تعطیلات و روز کاری برابر است. مهم‌ترین متغیر میان دو بازه زمانی، گسترش ویروس کروناست. اما تنها ۶.۴ میلیون لیتر معادل ۷.۸ درصد کاهش مصرف بنزین اتفاق افتاد.
مردم عادت کردند؟

روز ۳۰ بهمن، یعنی روزی که شیوع ویروس کرونا در ایران رسانه‌ای شد، میزان مصرف بنزین کشور از مرز ۸۵.۵ میلیون لیتر در یک روز عبور کرده بود. اگرچه بخشی از این اوج‌گیری مصرف در آخرین روز ماه به غیر قابل ذخیره بودن سهمیه تاکسی‌ها و وانت بار‌ها باز می‌گردد، اما این رقم و میزان مصرف ۹ روز نخست بهمن ماه یک موضوع را یادآوری می‌کند. مبحثی اقتصادی که از آن با عنوان کشش قیمتی تقاضا یاد می‌شود و بیانگر میزان حساسیت تقاضا به قیمت کالاست.

چندی پیش، بیژن زنگنه، وزیر نفت نیز در این باره گفته بود: «مصرف بنزین بعد از سهمیه‌بندی، حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز کاهش یافت؛ البته این میزان ممکن است در آینده کمتر شود، زیرا مردم به قیمت بنزین عادت می‌کنند و مصرف بنزین دوباره افزایش خواهد یافت.» حال سؤال اینجاست: آیا مردم به قیمت بنزین عادت کرده‌اند؟ پاسخ آن ساده است: تا اندازه‌ای بله! این روند عادی شدن با سرعتی بالاتر از تصور‌ها درحال رقم خوردن است.

برمی‌گردیم به مصرف بنزین در روز‌های کرونایی کشور! اینکه چرا با وجود کاهش ترددها، میزان مصرف بنزین کم نشده است. برخی معتقدند علت آن تعطیلی مدارس و و دانشگاه‌ها و افزایش سفر‌های مردم با توجه به این تعطیلات است. این روز‌ها شاهد موجی از سفر‌های خطرآفرین برخی از مردم به شهر‌های دیگر بخصوص شمال کشور بودیم. اما علت اصلی، چیز دیگری است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که کاهش استفاده از وسایل نقلیه عمومی مثل مترو، اتوبوس و تاکسی باعث شده تا مردم بیشتر از خودرو‌های شخصی استفاده کنند. به طوری که حجم مسافران این بخش حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش داشته است. اما در مقابل تقاضا برای بنزین و استفاده خودور‌های شخصی بیشتر شده است. البته مسئولان نیز از مردم همین را می‌خواهند تا این ویروس کمتر در جامعه تکثیر شود. در این رابطه وزیر بهداشت و بسیاری از مسئولان کشور بار‌ها اعلام کرده‌اند که تا رفع مشکل، مردم اقدام به قرنطینه خانگی کنند، از وسایل حمل‌ونقل عمومی تا جای امکان استفاده نکنند و در شهر‌های خود بمانند.

این روز‌ها نازل‌های بنزین می‌توانند یکی از ناقلان بیماری باشند. به‌همین خاطر دست به نازل‌ها نزنید یا آنکه از دستکش یکبار مصرف استفاده کنید.
در این رابطه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز اطلاعیه‌ای صادر کرده و در آن، دستورعمل مقابله با انتشار ویروس کرونا در جایگاه‌های عرضه سوخت را ابلاغ کرده است. این شرکت، یکی از راهکار‌های جلوگیری از شیوع ویروس کرونا راچنین تعریف کرده است: «ضروری است فرآیند سوخت‌گیری و پرداخت هزینه سوخت در همه جایگاه‌های عرضه سوخت، توسط اپراتور‌ها انجام شود و دستکش یکبار مصرف برای استفاده عموم در دسترس قرار گیرد. همچنین تأکید می‌شود فرآیند سوخت‌گیری و پرداخت هزینه بدون دستکش یکبار مصرف انجام نشود.»
اگرچه جایگاه داران بر اساس این ابلاغیه موظف به رعایت نکات بهداشتی شده‌اند، اما تا اتمام موج شیوع این ویروس در کشور، حواسمان به نازل‌ها، صفحه کلید دیسپنسرها، سرویس‌های بهداشتی و ... باشد؛ حالا که از خودروی شخصی استفاده می‌کنیم تا بیماری به ما یا به‌فرد دیگری منتقل نشود، باید تمام نکات را در نظر بگیریم.