بازار نفت جهانی در انتظار تصمیم بزرگ/ پیشتازی کرونا از قیمت طلای سیاه

موج کاهش تقاضا در بازار نفت جهانی در ادامه شیوع بیماری کرونا، قیمت نفت را به دلیل افت تقاضا و کند شدن رشد اقتصاد جهانی در سال جاری میلادی ۲۵ درصد کاهش داده است. برای تعادل بخشی به این بازار، کاهش ۶۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت اوپک و متحدانش می‌تواند تا حدودی شرایط را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان این محصول بهبود ببخشد.

اقتصاد۲۴- منابع اوپکی اعلام کردند که نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش موسوم به «اوپک پلاس» طبق برنامه، این هفته در روزهای پنجم و ششم مارس (۱۵ و ۱۶ اسفندماه) در وین برگزار می‌شود.

این در حالی است که بازار جهانی نفت، بدترین ماه‌های خود در طی سه دهه اخیر تجربه می‌کند. سه ماهه اول سال معمولا برای بازار جهانی نفت، مقطع پرشتابی است، اما بروز بحران‌های پیاپی از نیمه دوم ۲۰۱۹ و انباشت فشار‌ها و علایم نامساعد از جهات مختلف، ساختار‌های بازار را آسیب پذیر کرده است.

با توجه به سقوط عرضه نفت لیبی به دلیل محاصره پایانه‌ها و میدان‌های نفتی این کشور و پایبندی بیش از تعهد عربستان سعودی و برخی دیگر از کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس به توافق کاهش تولید نشست پیشین اوپک، تولید نفت اوپک در ماه فوریه به کمترین رقم در یک دهه گذشته کاهش یافت.

۱۳ عضو اوپک ماه گذشته به‌طور میانگین، روزانه ۲۷ میلیون و ۸۴۰ هزار بشکه نفت تولید کرده‌اند که نسبت به مقدار تولید ماه ژانویه این سازمان، تولید روزانه ۵۱۰ هزار بشکه کاهش یافته است.

با وجود کاهش عرضه، قیمت شاخص نفت خام برنت به دلیل نگرانی از شیوع ویروس کرونا و در پی آن کاهش مقدار تقاضای نفت خام، به زیر ۵۰ دلار برای هر بشکه رسیده است. پیام‌های ناشی از فزونی عرضه بر تقاضا، به ویژه از نفت خام‌های شیل، فشار فزاینده از سوی تولید کنندگان نفت خام متعارف که در مجموعه اوپک پلاس قرار ندارند، از یکسو و کاهش تقاضا از سوی مصرف کنندگان عمده به ویژه مصرف کنندگان آسیایی و آمریکا که حالا خود به یک صادر کننده خالص هم تبدیل شده، موجبات شکنندگی ساختار بازار را فراهم آورده است.

بیشتر بخوانید: کرونا؛ فرصت یا تهدیدی برای بازار نفت ایران؟

پیش از این برخی رویدادها، از جمله چند همایش نفتی، به دلیل شیوع ویروس کرونا لغو شد. با این همه، به گزارش خبرگزاری رویترز، منابع اعلام کردند که اوپک به برنامه خود برای برگزاری نشست در این هفته، در زمان مقرر (۱۵ و ۱۶ اسفندماه) در وین، پایتخت اتریش، پایبند است. روسیه در حال بررسی پیشنهادی درباره کاهش ۶۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت اوپک و متحدانش است.

مقابله با کاهش تقاضا

شیوع ویروس کرونا تقاضای نفت چین را روزانه حدود ۳ میلیون بشکه یعنی در حدود ۲۰ درصد در بازار جهانی کاهش داده است.

در همین رابطه محمدعلی خطیبی، نماینده اسبق ایران در اوپک در گفتگو با خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: طبق روال هر ساله بازار نفت پس از پایان فصل زمستان و آغاز بهار، با کاهش چشمگیر تقاضای این محصول مواجه می‌شود.

کارشناس حوزه نفت و انرژی ادامه داد: امسال شیوع بیماری کرونا بر کاهش تقاضای فصل بهار افزوده است. این بیماری از آسیا به اروپا و آمریکا را نیز فراگرفته است. کشور‌های پرمصرف و صنعتی دنیا نیز درگیر این بیماری شده اند.

وی افزود: شیوع ویروس کرونا در چین و سایر کشور‌های آسیایی مانند کره جنوبی که رقیب اصلی رشد تقاضای جهانی نفت به شمار می‌آیند، فشار سنگینی را بر بازار جهانی نفت وارد کرده است، تا جایی که قیمت‌های زیر ۳۰ دلار برنت هم چندان دور از انتظار نیست.

خطیبی تاکید کرد: بازار طیف قیمت جهانی را بر اساس نفت ۵۰ تا ۷۰ دلار در بشکه، پیش بینی کرده بود. هرچند هنوز دامنه و عمق تاثیرات منفی ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی و بازار نفت گسترده نشده بود. امروز موضوع کاهش تقاضای نفت آن هم از سوی مصرف کنندگان بزرگ این محصول بسیار حائز اهمیت است. در این شرایط بی‌تردید تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت، بازندگان اصلی این تلاطم نفتی خواهند بود.

قرارداد‌های ۳۰ ساله تحت تاثیر کرونا

کارشناس حوزه نفت و انرژی در ادامه به تشریح تبعات شیوع بیماری کرونا پرداخت و گفت: آثار منفی کرونا در کاهش ۲۹ درصدی واردات نفت خام چین از عربستان طی این مدت قابل مشاهده است. از سوی دیگر قرارداد ۳۰ ساله فروش نفت روسیه به چین هم تحت الشعاع آینده بازار نفت چین قرار گرفته است.

وی تصریح کرد: در حال حاضر به دلیل گستردگی این بیماری و تحت تاثیر قرار گرفتن اقتصاد‌های جهان، می‌توان به صراحت بیان داشت که برنده اصلی در صحنه اقتصاد بین المللی وجود نخواهد داشت.

خطیبی با تاکید بر اینکه جنگ تجاری آمریکا و چین، بستری را فراهم آورد که دامنه تحمل پذیری اقتصاد بین الملل برای کرونا را محدود کند، ادامه داد: در این شرایطی که دو اقتصاد بزرگ اینقدر تحت تاثیر شیوع این بیماری قرار گرفته اند و فضای شکننده‌ای را تجربه می‌کنند، کشور‌های دیگر هم به طور نسبی آسیب‌پذیر خواهند بود و تبعات سنگینی را باید بپردازند؛ بنابراین انتظار می رود تا پایان ۲۰۲۰ منتظر بحرانی فراگیر در اقتصاد جهانی باشیم، اما در سایه این ناملایمتی ها، فرصتی‌هایی نیز در اختیار قرار می‌گیرد که با توجه به سیاست ها باید به آن توجه داشت.

نماینده اسبق ایران در اوپک در پاسخ به این سوال که با توجه به شیوع ویروس کورنا نشست پایان هفته سازمان کشور‌های صادرکننده نفت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: حداقل باید مقدار کاهش تولید برای ترمیم قیمت نفت روزانه ۲ میلیون بشکه اعلام شود، با این مقدار کاهش تولید، قیمت نفت در محدوده ۶۰ دلار خواهد ایستاد، در غیر این صورت باید شاهد کاهش بیشتر قیمت نفت تا مرز ۴۰ دلار بود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: روسیه و تمام کشور‌های اوپک پلاس از تاثیرات شدید کرونا بر بازار نفت نگران هستند و پیش‌بینی‌ها نیز حاکی از ادامه‌دار بودن این آثار تا سه ماهه دوم سال جاری میلادی است، از این رو خیلی بعید است که روسیه در مورد کاهش تولید نفت مقاومت داشته باشد.