پیام مهم سقوط نفت برای اقتصاد ایران

محمود خاقانی تحلیلگر ارشد نفت نوشت:کرونا ناگهان تمام معادلات قدرت‌های نفتی جهان را به هم ریخته است و درحالی‌که خروجی و محصولات تولید شده پالایشگاه‌های جهان بدون مصرف‌کننده مانده، محموله‌های ورودی نفت یکی‌یکی رسیده و مصرف‌کنندگان نفت جایی برای نگهداری نفت ورودی ندارند.

اقتصاد۲۴- این مسأله باعث شده است که معاملات قبلی نفت خام روی دست بازیگران بازار بماند و به دلیل اینکه جایی برای نگهداری این محموله‌ها ندارند حاضر شوند پولی به متقاضیان بدهند تا آن نفت‌ها را ببرند. به عبارت دیگر قیمت نفت خام منفی شده است و در بازار نیویورک حتی به منفی ٤٠ دلار برای هر بشکه رسید که اتفاقی بی‌سابقه بود. در ایران هم گرچه صادرات نفت خام سقوط قابل توجهی را تجربه می‌کند، اما درحال حاضر خروجی پالایشگاه‌ها که بنزین و گازوییل و سایر فرآورده‌های سوخت است، مشتری چندانی ندارد و مخازن آن‌ها پر شده است.

علت چیست؟ علت آن است که کرونا به شدت تردد و مصرف بنزین را کاهش داده است و سایر سوخت‌های مصرفی در چرخه حمل‌ونقل کشور با ریزش مشتری مواجه شده است. از آن سمت بنزین در منطقه هم بی‌مشتری است و دیگر برای قاچاقچیان سوخت صرفه ندارد که بنزین را به خارج از مرز‌های ایران قاچاق کنند؛ بنابراین در ایران حتی مصرف داخلی نفت با، اما و اگر مواجه است.

پدیده مشابه بازار نفت همان فیلم دردناک جوجه‌کشی است. در صنعت مرغداری قیمت مرغ زنده از کیلویی ١١‌هزار تومان به کیلویی ٧‌هزار تومان افت کرده است و این صنعت برای آنکه بازار با مازاد عرضه روبه‌رو نشود و قیمت‌ها بیشتر از این افت نکند، جوجه‌های مازاد را می‌کشد. در غیراین صورت صنعت مرغداری با ورشکستگی روبه‌رو می‌شود. در بازار نفت جهان اتفاقی مشابه رخ داده است.

در واقع باید باید بگویم که این رخداد بازار نفت جهان، یک پیام دارد و آن این است که نظام‌های اقتصادی، مالی و بازار انرژی جهان به بن‌بست خورده است و هیچ‌کس تصورش را نمی‌کرد که ویروس کرونا تا این اندازه بازار‌ها را فلج کند. به همین دلیل است که صندوق جهانی پول درباره بحران بی‌سابقه اقتصاد در ٩٠‌سال اخیر هشدار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: قیمت نفت افزایش یافت

حالا پرسش این است که این فاجعه نفت تا چه زمان طول می‌کشد و به کجا می‌رسد؟ واقعیت این است که هیچ‌کس به‌طور دقیق نمی‌داند که چه آسیبی و با چه اندازه‌ای در انتظار اقتصاد دنیاست. تنها اقدامی که کشور‌های جهان برای مواجهه با این پدیده انجام داده‌اند، بسیج کردن نخبگان دانشگاهی و کارشناسان طراز اول جهان است تا برای کنترل این بحران راهکار ایجاد کنند، اما در ایران چه اتفاقی می افتد؟ اقتصاد ایران قطعا جدا از اقتصاد جهان نیست و باید بگوییم که کرونا رسما پایان مدیریت سنتی را بر اقتصاد ایران و دنیا اعلام کرد. اقتصاد ایران درحال حاضر هیچ راهکاری ندارد مگر اینکه با دانش و شیوه‌های مدرن، خود را بازآفرینی کند و تمام ساختارهایش را ازجمله نظام بانکی، بازار سرمایه و سایر بخش‌های اقتصادش را بازنگری و اصلاح کند.

منبع: روزنامه شهروند