نبض بازار مسکن چگونه می‌زند؟

 

اقتصاد۲۴- تازه‌ترین آمارها، از ارزان شدن خانه در فروردین‌ماه امسال حکایت دارد؛ این برخلاف روندی است که بازار مسکن در ماه‌های پایانی سال ۹۸ دنبال می‌کرد. آن‌طور که از گزارش وزارت راه و شهرسازی برمی‌آید، در فروردین ماه امسال متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در مناطق ۲۲ گانه تهران با کاهش ۷۲ صدم درصدی در مقایسه با آخرین ماه سال ۹۸ به ۱۵ میلیون و ۵۴۵ هزار تومان رسید. در اسفندماه سال گذشته متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران ۱۵ میلیون و ۶۵۸ هزار تومان بود. همچنین در اولین ماه امسال ۱۰۹۶ فقره قرارداد در سامانه املاک و مستغلات ثبت شد که در مقایسه با ۹۰۷۷ فقره اسفندماه سال گذشته حاکی از کاهش ۸۷ درصدی دارد.

این اعداد و ارقام، حکایت از آن دارد که کرونا، اثر خود را به شدت روی بازار مسکن گذاشته است. کاهش معاملات که دلیل اصلی آن شیوع کرونا و توقف فعالیت‌های خرید و فروش مسکن بود، باعث شد که قیمت‌ها در نخستین ماه بهار امسال ثابت بماند و حتی در برخی مناطق کاهش ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومانی را در هر مترمربع تجربه کند و البته در برخی مناطق پرتقاضا نیز رشد نسبی را تجربه کند.

 

در این خصوص، رییس اتحادیه املاک کشوری اعلام کرد: میزان معاملات مسکن در فروردین امسال به صفر رسید و در اسفند ۹۸ کاهش ۳۷ درصدی داشت.

به گفته مصطفی قلی خسروی، به دلیل تعطیلات که در این حوزه وجود داشته و همچنین بسته بودن مشاوران املاک، هیچ معامله‌ای صورت نگرفته و البته قیمت‌ها هم در این ایام آن طور که باید، کاهش نیافته است.

 

آمار حدود ۱۱۰۰ فقره‌ای معاملات مسکن در فروردین امسال نشان می‌دهد از هر سه نفری که به طور طبیعی انتظار می‌رفت در این ماه نسبت به خرید مسکن اقدام کنند، دو نفر به دلیل شرایط ناشی از شیوع کرونا از معامله انصراف داده و خریداران، بازار مسکن را موقتا ترک کرده‌اند.

نتیجه این وضعیت افت شدید معاملات مسکن بود که در آمار رسمی نیز منعکس شد. فعالان بازار مسکن تعطیلی بنگاه‌های ملکی در فروردین و نیز بی‌میلی تهرانی‌ها به جست‌وجوی ملکی در شرایط خطر ابتلا به کرونا را عامل این افت بی‌سابقه عنوان می‌کنند، اما در عین حال انتظار دارند بخشی از کسانی که خریدار واقعی مسکن هستند و پیش از شیوع ویروس کووید-۱۹ مشغول جست‌وجو در بازار مسکن پایتخت بوده‌اند، معاملات خود را به اردیبهشت که شرایط فعالیت کسب‌وکارها قدری طبیعی‌تر شده و وحشت از ابتلا به این ویروس اندکی تقلیل یافته است، منتقل کنند.

اگر این‌گونه باشد، نبض معاملات مسکن در اردیبهشت اندکی تندتر خواهد زد و این موضوع در آمار رسمی ماهانه قابل ردیابی است.

آمارها بیانگر آن است که قیمت مسکن در تهران ظرف سه سال ۲۵۴ رشد کرده است. میانگین قیمت مسکن در پایتخت از ۴.۴ میلیون تومان در هر متر مربع در اسفند ۱۳۹۵ به متری ۱۵.۶ میلیون تومان در اسفند ۱۳۹۸ رسید.

با توجه به این موضوع، توان متقاضیان مصرفی به شدت کاهش یافته و احتمالا نمی‌توان در سال ۱۳۹۹ ردپایی از آنها در بازار مسکن پیدا کرد و کماکان این بازار در قبضه ۷۷ درصد سفته‌باز که مدام بر طبل گرانی مسکن می‌کوبند، باقی می‌ماند؛ مگر آن‌که با اعمال سیاست‌های مالیاتی، زمینه دور شدن دلالان از این بازار فراهم شود تا بلکه متقاضیان واقعی مشروط به ثبات قیمت مسکن تا چند سال آینده فرصت خرید پیدا کنند.

 

در این شرایط، پیش‌بینی‌های متعددی از بازار مسکن سال ۹۹ منتشر می‌شود، اما رئیس گروه اقتصاد مسکن دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، سناریوی محتمل بازار مسکن سال ۹۹ را عدم جهش برای بازار مسکن دانست.

نرگس رزبان با بیان اینکه در شرایط فعلی، ارائه هر گونه پیش‌بینی در خصوص وضعیت پیش روی بازار مسکن امر چندان آسانی نیست و ممکن است به دلیل وجود برخی نااطمینانی ها شرایطی کاملا متفاوت با وضعیت فعلی در ماه‌های آینده بر بازارها از جمله بازار مسکن حاکم شود، گفت: تحلیل‌ها و پیش بینی‌ها در خصوص وضعیت پیش روی بازار مسکن با فرض ثبات شرایط و پارامترهای درونی و بیرونی بازار مسکن ارائه می‌شود و ممکن است در صورت وقوع وقایع غیرمترقبه، شرایط دیگری بر بازار حاکم شود.

وی عنوان کرد: بر اساس مولفه‌های درونی و بیرونی اثرگذار بر بازار مسکن با فرض ثبات شرایط کنونی، رشد قیمت مسکن در سال ۹۹ نباید از حد تورم عمومی فراتر رود؛ پیش بینی می‌شود رشد قیمت مسکن در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۷ حداکثر معادل ۳۰ درصد رقم بخورد و بنابراین انتظار جهش قیمتی برای بازار مسکن سال ۹۹ تقریباً امری بعید به نظر می‌رسد.

---

بیشتر بخوانید: قیمت خرید خانه چند؟

---

رزبان توضیح داد: یکی از مهمترین عوامل درونی بازار مسکن که باعث محدود شدن رشد قیمت مسکن در سال جاری حداکثر به میزان تورم و حتی کمتر از آن می‌شود، وضعیت مالی و توان خرید سمت تقاضای مسکن است. با توجه به این‌که هم اکنون سمت تقاضای مصرفی مسکن و به خصوص خانه اولی‌ها با توان مالی تضعیف شده در بازار مواجه‌اند، انتظار می‌رود در سال جاری هم مانند سال گذشته این افراد در خرید مسکن چندان موفق نباشند. در واقع تضعیف قدرت خرید سمت تقاضای مصرفی به دلیل رشد قابل توجه قیمت مسکن طی دو سال گذشته در سال ۹۹ نیز بر حجم تقاضای مسکن اثرگذار خواهد بود. این موضوع حتی می‌تواند سایر تقاضاهای موجود در بازار مسکن به خصوص تقاضای سفته بازی را تحت تأثیر قرار بدهد و از میزان آن نیز بکاهد.

وی تأکید کرد: از سوی دیگر نیاز به واحدهای مسکونی کوچک متراژ و ارزان قیمت برای پاسخ به تقاضای آن دسته از گروه‌های مصرفی که همچنان قادر به تأمین هزینه خرید واحدهای مسکونی حداقلی هستند افزایش خواهد یافت و از این رو بهتر است سرمایه گذاران ساختمانی در سال ۹۹ توان فنی و مالی خود را در این زمینه به کار بگیرند؛ چرا که تقاضا برای خرید واحدهای مسکونی کوچک متراژ و ارزان قیمت همچنان رو به افزایش است.

رزبان همچنین از تحولات نرخ ارز، افزایش نقدینگی، کاستی‌های تولید، تحریم، شیوع بیماری کرونا و … به عنوان دیگر عوامل تأثیرگذار بر روند تغییرات بازار مسکن ۹۹ نام برد و متذکر شد: در چنین شرایطی انتظار می‌رود میزان افزایش قیمت مسکن در سال ۹۹ کمتر از تورم عمومی باشد. این در حالی است که در سال گذشته میانگین قیمت مسکن در شهر تهران بیش از ۵۰ درصد رشد کرد.

 

در این میان، نایب رئیس اول اتحادیه املاک استان تهران درباره آخرین وضعیت قیمت مسکن بعد از کرونا عنوان کرد: بعد از کرونا قیمت‌ها جهش چشمگیری نخواهند داشت و این بازار هم همانند سایر بازارهای موازی متناسب با نرخ تورم و برابر با عرضه و تقاضا خواهد بود.

حسام عقبایی گفت: باید منتظر ماند و دید بعد از کرونا بازار و اقتصاد کشور به چه سمت و سویی حرکت می‎کند، اما در این شرایط تمامی بخش‎ها برای جلوگیری از جهش قیمت‎ها باید تلاش کنند.

این در حالی است که فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان کشور با اشاره به این‌که افزایش قیمت مسکن در ماه‌های آینده دور از تصور نیست، گفت: کاهش ارزش پول، نوسانات نرخ ارز و رشد چشمگیر شاخص بورس برای بازار مسکن مشکل‌ساز خواهد بود، در نتیجه مسوولان امر باید با تدابیر و برنامه‌ریزی‌های درست مانع از افزایش قیمت در بازار مسکن شوند.

او خاطرنشان کرد: همچنین باید در اقتصاد کشور پایداری‌های مناسبی وجود داشته باشد تا شاهد بهبود بازار مسکن در دوران پساکرونا باشیم.