قیمت خودرو از کارخانه تا بازار، شرایط را برای فساد و رانت آماده کرده است/ بلاتکلیفی مردم در بازار خودرو

یک کارشناس صنعت خودرو گفت: بازار خودرو در صورتی می‌تواند به یک ثبات قیمت و عرضه برسد که راه‌های نفوذ فساد به این صنعت مسدود و به دور از سیاسی کاری‌ها به عنوان قطب صنعت کشور باقی بماند، در غیر این صورت شرایط تولید و بازار خودرو از وضعیت فعلی نیز وخیم‌تر خواهد شد.

اقتصاد۲۴ - افزایش لحظه ای قیمت خودرو در بازار به روندی غیر قابل کنترل تبدیل شده است. این موضوع، بازار خودرو را فراتر از پیش بینی های برده و هیچ کنترلی بر روی آن صورت نمی گیرد به غیر از وعده ها و دستورالعمل‌های تصنعی!

طی چند هفته اخیر بعد از مراسم قرعه کشی خودروسازان، همه انتظار بازاری با ثبات و قابل کنترل را داشتند اما در کنار این بلبشو، بازار ارز، طلا، سکه و مسکن هم آرام و قرار نداشتند و افزایش قیمت پشت سر هم تمام بازارها را به‌هم ریخته است و دیگر تمام نگاه ها به طرف بازار خودرو معطوف نیست.

این در حالی است که صنعت خودرو مدتی است، فراز و نشیب های بسیاری را به خود دید و با اتفاقات مختلفی روبرو شد. نارضایتی مردم از وضعیت فروش و قیمت از جمله وضعیت چند ماه اخیر این صنعت بوده است.

گرانی خودرو از سال پیش خیز برداشت اما از ابتدای سال با وجود رکود اقتصادی و تعطیلی های حاصل از شیوع کرونا، قیمت خودرو به یکباره در بازار افزایش ناگهانی پیدا کرد. فعالان این صنعت نبود مدیریت درست خودروسازها، نبود درک درست از شرایط این صنعت و تبدیل خودرو از کالای مصرفی به کالای سرمایه‌گذاری را موجب التهاب بازار خودرو بیان می کردند.

کارشناسان بر این اصل تاکید دارند که همیشه عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت‌ها در بازار بوده است. در آن زمان عرضه و تقاضای واقعی وجود نداشت، چرا که با توجه به سرمایه‌ای شدن خودرو و به جهت حفظ ارزش پول، تقاضا بسیار افزایش یافت و خودروسازان از عرضه متناسب با آن حجم تقاضا جا ماندند.

مقصر گرانی صنعت خودرو نیست

در همین رابطه فربد زاوه، کارشناس حوزه خودرو در گفتگو با اقتصاد۲۴ گفت: فساد اداری سامان داده شده در لایه های مختلف فضا را برای چنین التهاباتی فراهم کرده است.

این کارشناس حوزه خودرو با تاکید بر اینکه خودروساز امروز متهم اصلی گرانی و کمبود در بازار خودرو است، گفت: ضعف شدید سیستم های نظارتی به دنبال گستردگی پدیده فساد اداری سبب شده تا همواره تمام اتهامات به این صنعت باشد در حالی که در برابر این موضوع دولت همواره سکوت کرده و هیچ دفاعی از این صنعت نمی‌کند.

بیشتر بخوانید: راهکار قطع دست سیاسیون از صنعت خودرو

وی تصریح کرد: اقتصاد از شفافیت خیلی دور شده و همین موضوع باعث شیوع بیشتر فساد اداری در بدنه دولت شده است.

به گفته این فعال اقتصادی، مهم‌ترین مصیبت صنعت خودرو کشور، ساختار سیاسی و شبه دولتی حاکم بر آن است. این در حالی است که صنعت خودرو در ایران تبدیل به حیات خلوت عده ای برای کسب منافع بیشتر از منابع ملی شده است.

زاوه گفت: اگر نگاهی به تاریخچه حضور مدیران خودروسازان مطرح کشور داشته باشید متوجه خواهید شد انتخاب بیشتر مدیران خودروسازی کشور به دنبال منافع سیاسی و ساختار سیاسی و شبه دولتی حاکم بر صنعت خودرو بوده است.

این کارشناس حوزه خودرو با اشاره به اینکه سیاسی کاری ها هزینه سنگینی را به صنعت خودرو وارد می کند گفت: سیستم نظارتی و کنترلی در کشور برای برخورد با فساد باید به‌روز شود، این در حالی است که با فاصله گرفتن از قیمت و تصمیمات دستوری می توان انتظار داشت که قدمی در راستای جلوگیری از گسترش فساد در بدنه دولت برداشت.

رانت از پیش تعیین شده

این کارشناس صنعت خودرو در پاسخ به چگونگی شکل‌گیری فساد در صنعت خودرو گفت: در حال حاضر رانت و انحصار در صنعت خودرو به طوری عجیبی رشد کرده و در هر جایی که انحصار و رانت وجود داشته باشد، در نهایت فساد رخ خواهد داد هرچند این موضوع قابل کنترل است اما تاکنون به دلایل سیاسی از نفوذ رانت در این صنعت جلوگیری نشده است.

به گفته زاوه، باید پذیرفت که در مورد نفوذ فساد در صنعت خودرو صرفا دولتی بودن عامل نیست، بلکه انحصار، عامل اصلی تشکیل چنین وضعیتی است.

تحلیلگر بازار خودرو در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه چه عواملی تاکنون در شکل‌گیری بیشتر فساد در صنعت خودرو نقش داشته اند؟ گفت: امروز بازار کالاها به ویژه بازار خودرو با چند نرخ مواجه است و این فاصله قیمت ها می تواند بسترساز فساد و رانت باشد کما اینکه این اتفاق مدتهاست که افتاده و انحصار و رانت جای خود را در صنعت خودرو کشور باز کرده است.

زاوه تاکید کرد: قیمت کارخانه تا بازار، فاصله ای است که شرایط را برای ایجاد فساد و رانت آماده ساخته است و این تلاطم ها ناشی از آن است.

این کارشناس صنعت خودرو در پایان با تاکید بر اینکه بازار خودرو در صورتی می تواند به یک ثبات قیمت و عرضه برسد که راه های نفوذ فساد به این صنعت مسدود و به دور از سیاسی کاری ها به عنوان قطب صنعت کشور باقی بماند، گفت: در غیر این صورت شرایط تولید و بازار خودرو از وضعیت فعلی نیز وخیم تر خواهد شد.