بازار سرمایه چه زمانی حباب دارد؟

اقتصاد۲۴ - نوسان‌های اخیر بازار سرمایه، باعث شد تا بسیاری از تازه واردان بورس در صف فروش قرار بگیرند. نوسان‌هایی که برای فعالان این عرصه تا اندازه‌ای بدیهی است. با این وجود به گفته کارشناسان عدم وجود رابطه منطقی میان قیمت سهام و سود شرکت‌ها نوسان‌های این بازار را شدیدتر کرده است. یک کارشناس بازار سرمایه در این باره امیدوار است که بزرگترین بورس جهان به بزرگترین بحران جهان تبدیل نشود.

بورس در یک‌سال گذشته یکی از بازار‌های پرسود بود و همین موضوع باعث شد افراد مختلف با سرمایه‌های کم و زیاد خود وارد این بازار شوند. نوسان‌های سبز و قرمز بازار سرمایه و سقوط یک باره آن، اما باعث شد تا بسیاری از تازه واردان این بازار نگران شوند و وارد صف فروش شوند. این در حالی است که فعالان و کارشناسان بازار بورس که سال‌ها در این محیط فعالیت می‌کنند و با مختصات آن آشنایی دارند قرمز بودن بازار را در برخی مواقع بخشی از کار و روند طبیعی بازار سرمایه می‌دانند.

در مقابل افراد تازه وارد که با اندک دارایی و پس‌انداز خود وارد بازار سرمایه شده بودند و شناخت کافی نسبت به بازار بورس نداشتند با مشاهده ریزش بازار سرمایه خود را خارج کردند و همین امر منجر به آن شد که بورس در چند ماه اخیر با حجم قابل توجهی از ورود و خروج سرمایه مواجه شود.

به عقیده بسیاری از کارشناسان اقتصادی، افرادی که تخصص و دانش کافی در زمینه حضور در بازار بورس ندارند بهتر است وارد این بازار پرریسک و نیازمند تخصص نشوند و سرمایه خود را در بازار‌هایی همچون ملک، زمین و یا طلا سرمایه‌گذاری کنند تا اطمینان خاطر بیشتری از حفظ ارزش پولشان داشته باشند. کارشناسان همچنین معتقدند که علاقمندان به این بازار پیش از ورود و یا خروج با کارشناسان امر مشورت کنند.

اسماعیل غلامی معاون سابق سازمان خصوصی سازی در گفت‌و‌گویی در این باره می‌گوید: نوسانات بازار بورس کاملا هیجانی و حباب است. سهمی که در ابتدای سال ۴۰۰ تومان بود در مدت ۴ الی ۵ ماه به ۲ هزار و ۳۰۰ تومان رسید و همین سهم در مدت ۱۰ روز به یکباره ۱۶۰۰ تومان رسید. باید یک رابطه منطقی میان قیمت سهام و سود شرکت وجود داشته باشد و در تمام دنیا نیز همین است. زمانی که یک رابطه منطقی وجود ندارد طبیعی است که بازار با چنین نوساناتی مواجه می‌شود. ضمن اینکه ما قیمت سهامی که در بازار می‌بینیم سهام‌های خرده فروشی جزء است.

غلامی ادامه داد: دلیل دوم این است که قیمت ارزش دارایی خالص روز برخی از شرکت‌ها با دو برابر ارزش روز به بازار عرضه می‌شود. اگر قیمت تابلوی روز بورس بیشتر از ارزش خالص دارایی‌ها باشد قطعا حباب است و، چون بسیاری از این شرکت‌ها ارزش روزشان بیشتر از تابلوی روز بود باعث نوسانات شد.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در یک سال گذشته مردم عادی وارد بورس شدند و بسیاری از آن‌ها با قرض گرفتن و فروختن خانه یا ماشین وارد این بازار شدند، گفت: طبیعی است که این مردم با روند بازار و سود و ضرر آن آشنا نیستند. این افراد به مانند کارشناسان و فعالین حوزه بورس نیستند که با ضرر‌های بازار هماهنگی و عادت داشته باشند و به همین علت طاقت نمی‌اورند.

وی افزود: معتقدم نباید مردم عادی به این صورت وارد بورس شوند. متاسفانه رئیس جمهور هم می‌گوید بهترین بازار بورس است! آخر مگر نمی‌دانید مردم عادی تحمل ضرر‌های بورسی را ندارند و نمی‌دانند سود و ضرر در بورس یک روند آشنایی برای فعالین این حوزه است. به همین علت است که تا دیدند کمی قیمت سهم‌ها دارد پایین می‌آید سریع در صف فروش قرار گرفتند و پولهایشان را از بازار بیرون کشیدند، اما فعالین متخصص این حوزه هیچ زمان این کار را نمی‌کنند و میدانند هر بالا رفتنی پایین آمدنی هم دارد و بالعکس و از همین رو سرمایه خود را بیرون نمی‌کشند.

این کارشناس اقتصادی گفت: وقتی بازار هیجانی و به صورت حبابی بالا می‌رود کسی اعتراضی ندارد، اما کافی است یک سهم چند تومان کاهش پیدا کند سریعا صف فروش تشکیل می‌شود. به قول معروف بازی اشکنک دارد سرشکستنک دارد. وقتی ۷ میلیون از شهروندان عادی بدون دانش بورسی وارد بازار می‌شوند نتیجه آن می‌شود وضعیت فعلی بازار. من در گذشته هم گفتم امیدوارم بزرگترین بورس جهان به بزرگترین بحران جهان تبدیل نشود. دولت باید به شرکت‌های دولتی و بانک‌ها دستور دهد که صف خرید را جمع کنند و اگر این کار را انجام ندهند شاهد یک بحران بزرگ خواهیم داشت. بالا رفتن بورس سفته بازی بود و طبیعتا پایین امدنش هم امری طبیعی است.

غلامی ادامه داد: من به مردم توصیه میکنم به هیچ عنوان پولی قرض نگیرند و ماشین و خانه خود را برای ورود به بورس نفروشند. اگر ۱۰۰ میلیون تومان پول دارند بهتر است ۱۰ تومان از آن را وارد بورس کنند. به نظرم بازار مسکن و زمین همیشه جای امنی برای سرمایه گذاری بوده است و بهتر است سرمایه خود را در بخش زمین و ملک سرمایه گذاری کنند.