اقتصاد۲۴ - در گذشته فرودگاهها در خارج از شهر ساخته میشدند تا از مرکز شهری دور باشند. اکنون فرودگاهها خود به عنوان شهرهای کوچکی عمل میکنند که حتی باعث ترقی شهرهای اطراف خود هستند و توسعه و آبادانی میآورند. این روزها دیگر فرودگاهها یکی از مهمترین تحولات در زندگی مدرن شهری به حساب میآیند. آنها هسته جدیدی از تجارت را تشکیل میدهند که قبلاً فقط در مرکز شهرها دیده میشد. با جهانی شدن هرچه بیشتر مناسبات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و با وجود جمعیت جهانی که دائماً در حال حرکت هستند، در برنامههای توسعهای کشورها باید نگاهی دقیقتر به شهرهای فرودگاهی انداخت.
شهرهای فرودگاهی تا حدودی پاسخی به تعداد زیاد مسافران و افزایش زمان آنها در ترمینالها نیز هست. امکانات جدیدی مانند فروشگاهها، هتلها و سرگرمیها و در عین حال بسیاری از مشاغل مربوط به حمل و نقل یا بین المللی که در نزدیکی فرودگاهها راه اندازی میشود، عملاً بنیانهای تولید شغل، درآمد و زیرساختها هستند.
اخیراً صحبت بر سر احداث یکی از بزرگترین شهرهای فرودگاهی در منطقه چابهار است که میتواند فرصت بدل شدن به یک هاب لجستیکی را فراهم کند. چندی پیش که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی به چابهار سفر کرد، بر اهمیت پروژه تاسیس شهر فرودگاهی چابهار در محرومیتزدایی از سیستان و بلوچستان تاکید کرد. جایی که به گفته قالیباف، بیش از ۱۵۰۰ نفر مشکلات آب آشامیدنی دارند. این روزها که مشکلات تحریمها سهم عمدهای در کاهش ذخایر ارزی کشور داشته، باید به تجربیات فرودگاههای بینالمللی چون دوبی، دوه استانبول و... نیم نگاهی داشت که توانستهاند، ارز آوری بالایی داشته باشند. در این بین در آغاز احداث این پروژه عظیم تجربیات بزرگترین شهرهای فرودگاهی جهان نیز میتواند راهگشا باشد.
بیشتر بخوانید: راهاندازی فرودگاه منطقه آزاد چابهار توسعه اقتصادی به همراه دارد/ امیدواریم ورود جدی مجلس مسائل را حل کند
کلانشر ممفیس که در رودخانه می سی سی پی واقع شده، به علت وجود شهر فرودگاهی در این منطقه، یکی از بزرگترین مناطق حمل و نقل نام گرفته است. شهر فرودگاهی ممفیس، همچنان به عنوان یک مرکز حمل و نقل اهمیت خود را حفظ کرده است. اکنون این شهر دومین فرودگاه بزرگ باری در جهان و شلوغترین فرودگاه داخلی جهان با ۳.۹ میلیون تن است. فرودگاه بین المللی ممفیس اهمیت زیادی در صنعت راهآهن داشته چراکه این شهر دارای سومین مرکز بزرگ راه آهن در ایالات متحده پس از شیکاگو و سنت لوئیس نیز هست. این امکانات لجستیکی، فرصتی را فراهم کرده تا برندهای بزرگی همچون FedEx به عنوان یکی از معتبرترین برندها پا بگیرد. International Paper Co، شرکت کاغغذ و خمیر کاغذ آمریکایی و AutoZon، شرکت خرده فروشی قطعات و لوازم جانبی خودرو در همین بستر توسعه یافتند.
یکی دیگر از شهرهای فرودگاهی شاخص در جهان، شهر فرودگاهی جدید استانبول است که اخیراً پا گرفته و بزرگترین فرودگاه در جهان خواهد بود. این شهر فرودگاهی مطابق تخمینها، ۲۲۵ هزار شغل ایجاد میکند؛ ۶ باند فرودگاهی دارد و ۱.۵ میلیون مترمربع فضای داخلی آن است که بیش از ۱۷۰۰ هکتار از اراضی آن به واحدهای مسکونی، دفاتر و ادارات و هتلها اختصاص دارد. موقعیتی عالی که ورودی و خروجی تجارت جهانی برای ترکیه خواهد بود.
این ابَر پروژه حمل و نقل بخشی از یک طرح بزرگتر است که شامل پل، مراکز همایشها، تصفیهخانههای آب برق و نیروگاههای مدیریت پسماند است. یک قطار سریع السیر سفر کوتاه به استانبول میتواند سفر مردم محلی را برای بازدید از شهر فرودگاهی جدید تسهیل کند.
دبی هم یکی از بزرگترین موتورهای اقتصادی را دارد. شهرفرودگاهی دبی در نزدیکی منطقهای با بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت واقع شده است. این فرودگاه، پنجمین فرودگاه شلوغ در جهان است و از لحاظ حمل و نقل بار، در رتبه ششم قرار دارد. فرودگاهی که در سال ۲۰۱۷، جابهجایی بیش از ۲.۶۵ میلیون تن بار را ثبت کرده است. فرودگاه بین المللی دبی بزرگترین سیستم انرژی خورشیدی را در فرودگاههای منطقه نصب کرد که بخشی از هدف دبی برای کاهش ۳۰ درصد از انرژی مصرفی شهر تا سال ۲۰۳۰ است. ظرفیت کل این فرودگاه سالانه ۹۰ میلیون مسافر است. شهر فرودگاهی دبی تقریباً ۹۰ نفر شغل به طور مستقیم ایجاد کرده و به طور غیر مستقیم بیش از ۴۰۰ هزار شغل را حمایت کرده است. اهمیت اقتصاد شهرهای فرودگاهی وقتی مشخص میشود که بدانیم، شهر فرودگاهی دبی بیش از ۲۶.۷ میلیارد دلار به اقتصاد کمک میکند که حدود ۲۷ درصد از تولید ناخالص داخلی دبی و ۲۱ درصد از اشتغال در دبی را تشکیل میدهد.
فرودگاه بین المللی چانگی سنگاپور بیش از یک قطب اصلی حمل و نقل است که به دلیل اقامتگاه مجلل، امکانات تفریحی و ورزشی و جنگل های بارانی داخلی اهمیت پیدا کرده است. در این شهر فرودگاهی، کلینیک پزشکی، داروخانه و مراکز تجاری برای مسافران وجود دارد.
آمار و ارقام نشان میدهد که خیلی از صنایع و مشاغل به علت پایین آمدن هزینههای حمل و نقل در کنار شهرهای فرودگاهی و مراکز اصلی هوایی شکل میگیرند.
موفقیت همه این فرودگاهها، در زیرساختی است که در کنار شهرهای فرودگاهی فراهم شده است. درک این مسئله که امکانات اولیه مانند سهولت دسترسی و ایمنی همیشه باید در در سطح بالایی قرار بگیرد و یک فرودگاه دقیقاً مانند یک شهر، باید مرتباً زیرساختهای خود را تنظیم و به روز کند و از نوآوریهای روز برای پذیرایی بهتر بهره بگیرد، نکته کلیدی در این موضوع است.
مطمئناً بسیاری از فرودگاههای موفق فضا را از مکانی گذرا به مقصدی برای بازدید و گذراندن وقت تبدیل کردهاند. معماری مدرن و تنظیمات طبیعی باعث جذابیت آنها است.
چابهار نیز اگر بتواند از سد مشکلات و موانع احداث بربیاید و برنامهریزیهای جامعی برای الگو گرفتن از شهرهای فرودگاهی مدرن جهان در آن صورت بگیرد، میتوان امید داشت در آینده یکی از مراکز پولساز کشور شود.