تاریخ انتشار: ۰۹:۴۰ - ۰۹ آذر ۱۳۹۹
سناریوی بودجه ۱۴۰۰ پیش‌فروش نفت

طرح جنجالی دولت در بودجه سال بعد

دولت بار دیگر بختش را در بودجه ۱۴۰۰ آزموده است تا شاید بتواند طرحی را که قبلا در جلسه سران سه قوه با آن مخالفت شده، زنده کند.

بودجه 1400

اقتصاد۲۴ -دولت قصد داشت نفت را در قالب اوراقی با سر‌رسید دو‌ساله به اشخاص حقیقی و حقوقی بفروشد و مسئولان دولتی می‌گفتند که اگر میزان اوراق خریداری‌شده در حد صادرات باشد، حتی افراد می‌توانند نسبت به صدور محموله‌های خود اقدام کنند.

آخرین باری که از پتانسیل بخش خصوصی در صدور نفت استفاده شد، منجر به ظهور بابک زنجانی شد، آیا باز‌هم باید شاهد ظهور بابک زنجانی‌ها در اقتصاد ایران باشیم؟ اگرچه پیشنهاد دولت در لایحه بودجه نیاز به تصویب مجلس دارد و هنوز در ابتدای راه هستیم، اما کارشناسان هم به تصویب این مصوبه خوش‌بین نیستند.

هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی، بر این باور است که وقتی دولت نمی‌تواند نفت بفروشد، بخش خصوصی هم نمی‌تواند اقدام به فروش نفت کند. اسفندیار جهانگرد، دیگر کارشناس اقتصادی نیز بر این باور است که دولت در شرایط اضطراری از روی ناچاری به پیش‌فروش نفت روی آورده و اگر در هفت‌ماهه باقی‌مانده از دولت روحانی، تلاش شود که تحریم‌ها برداشته شود، در شرایط عادی تصمیمات بهتری می‌توان گرفت.
دولت در تبصره ۵ پیش‌نویس لایحه بودجه ۱۴۰۰ بندی را آورده که به او اجازه می‌دهد برای تأمین مالی مصارف این قانون تا مبلغ دو‌میلیون‌و ۵۰ هزار میلیارد ریال (۲۰۵ هزار میلیارد تومان)، پیش‌فروش نفت (ریالی-ارزی) اقدام کند. این یعنی دولت یک بار دیگر بختش را آزموده تا طرحی را که در جلسه سران سه قوه رد شده است، به قانون تبدیل کند.


بیشتر بخوانید: ابهام در هزینه‌کرد بهینه پول نفت در بودجه ۱۴۰۰


چندی پیش ایده پیش‌فروش نفت توسط قوه مجریه مطرح شد که جنجال زیادی را به پا کرد. قرار بود اوراقی با سررسید دو‌ساله منتشر شود که نرخ سود آن معادل افزایش نرخ ارز و افزایش قیمت نفت باشد و حداقل نرخ سود بلندمدت بانکی نیز برای خریداران این اوراق تضمین شود. در صورت گشایش در صادرات نفت یا افزایش ظرفیت پالایشگاهی کشور در دو سال آتی این اوراق با تحویل نفت تسویه می‌شد و در غیر این صورت دولت متعهد بود معادل ریالی ارزش روز نفت را به دارندگان اوراق پرداخت کند.

در آن زمان مسئولان دولتی در دفاع از این طرح اعلام می‌کردند که دولت در ازای این اوراق نفت تحویل خواهد داد و اگر میزان حواله‌های نفت افراد به اندازه صادرات باشد، اشخاص می‌توانند نسبت به صادرات این محموله‌ها اقدام کنند. در آن مقطع این‌گونه استنباط می‌شد که بار دیگر قرار است با این اوراق پای بخش خصوصی به صادرات نفت باز شود؛ روشی که در گذشته هم آزموده شده بود و پای بابک زنجانی‌ها را به اقتصاد ایران باز کرده بود. شاید دل‌نگرانی از تبعات ورود چنین افرادی به مقوله صادرات نفت و فساد ناشی از آن بود که باعث شد سران سه قوه دست رد به سینه این پیشنهاد دولت بزنند.

عدم استقبال از پیش‌فروش نفت

حال که چند‌ماهی از پیشنهاد دولت در زمینه پیش‌‎فروش نفت می‌گذرد، باز‌هم در تلاشی دیگر و در قالب لایحه بودجه ۱۴۰۰، دولت سعی کرده که ایده پیش‌فروش نفت را زنده کند.

هادی حق‌شناس کارشناس اقتصادی بیان می‌‎کند: از اسناد پیش‌خرید نفت در گذشته هم اصلا استقبال نشد. بودجه ۱۴۰۰ هنوز تقدیم مجلس نشده است و باید پیشنهاد‌ها به مجلس برود و در آنجا مصوب شود. او اضافه می‌کند: وقتی خود دولت در فروش نفت دچار مشکل است، طبیعتا این‌گونه اسناد مورد استقبال واقع نمی‌شود. وقتی دولت نتواند کالایی را بفروشد، بخش خصوصی هم نمی‌تواند چنین کالایی را بفروشد و اگر اقتصاد ایران سال آینده هم تحریم باشد، فرقی نمی‌کند که دولت نفت داشته باشد یا بخش خصوصی و شرایط برای هر دو یکسان است. به گفته حق‌شناس اگر ایران تحریم نباشد، چرا دولت اختیار فروش نفت را به بخش خصوصی بدهد؟ خودش نفت می‌فروشد.

او تأکید می‌کند: همه‌چیز بستگی به این دارد که سال آینده شرایط تحریمی ایران چگونه باشد و باید متناسب با آن اظهار‌نظر کرد. ولی در‌هر‌حال همچنان که بورس انرژی در کیش و تهران در این چند سال گذشته که مطرح شد، موفق نبوده است، فروش نفت در قالب اسنادی تا زمانی که تحریم‌ها هست، طبیعتا کار بسیار سختی خواهد بود.
او ادامه می‌دهد: وقتی از جغرافیای ایران نمی‎خواهند نفت بخرند، مهم نیست نفت مال دولت است یا بخش خصوصی و بخش خصوصی هم مشمول تحریم‌ها خواهد بود. راه نجات این است که تحریم‌ها لغو شود و البته همه شواهد نشان می‌دهد که تحریم‌ها تا سال آینده رفع می‌شود.

پیش‌فروش نفت محقق نمی‌شود

اسفندیار جهانگرد، دیگر کارشناس اقتصادی نیز در گفتگو با «شرق» درباره پیش‌فروش نفت و احتمالا مشارکت بخش خصوصی در امر صادرات عنوان می‌کند: این نظریه دولت محقق نخواهد شد. بدون شک اگر فروش نفت توسط بخش خصوصی امکان‌پذیر نباشد، دولت طبق وعده‌ای که داده است، باید اوراق فروخته‌شده را به‌صورت تضمینی خریداری کند. این مسئله چه تبعات تورمی برای کشور دارد؟ جهانگرد در این زمینه می‌گوید: اگر نفت فروش نرود، دولت به همین روش‌هایی که کسری بودجه را پوشش می‌دهد، وارد عمل می‌شود؛ یعنی از طریق اوراق قرضه یا استفاده از منابع بانک مرکزی اقدام به جبران کسری بودجه خود می‌کند. او اضافه می‌‎کند:

معمولا از دهه ۵۰ به بعد تورم در ایران دو‌رقمی بوده است. یکی دو سالی فشار آوردیم و تورم را تک‌رقمی کردیم، ولی همیشه تورم‌های ما دو‌رقمی بوده است و این‌هم ناشی از گسترش نقدینگی در کشور است و علاوه بر گسترش نقدینگی، توزیع این منابع هم خوب نیست و متناسب با کاربری و بهره‌وری و تولید نیست. همه این مسائل تبعات تورمی دارد، زیرا تولیدی انجام نمی‌شود.

این کارشناس اقتصادی بر این باور است که دولت راه دیگری برایش باقی نمانده است و درباره اینکه چرا دولت برای عدم وابستگی به نفت اقدامی نمی‌کند، یادآور می‌شود: در‌حال‌حاضر شرایط ما عادی نیست. سیستم بانکی‌مان قفل است و اجازه فروش نفت نداریم.

او در واکنش به این پرسش که وقتی دولت نمی‌تواند نفت بفروشد، بخش خصوصی چگونه قادر به فروش نفت خواهد بود، بیان می‌کند: بخش خصوصی نماینده دولت نیست. برای همین تک‌تک افراد را تحریم می‌کنند. اگر بتوانیم در مدت باقی‌مانده از دولت، تحریم‌ها را برداشته و سیستم بانکی مقداری آزاد شود، خیلی از این مشکلات مرتفع می‌شود.

این کارشناس اقتصادی درباره احتمال ظهور مجدد بابک زنجانی در اقتصاد ایران نظری ندارد، اما می‌گوید: فساد در اقتصاد ممکن است وقتی شرایط غیر‌عادی است، رخ دهد. شرایط برای کسب درآمد غیر‌عادی است و به‌گونه‌ای است که دولت به‌دنبال کسب درآمد است.

او ادامه می‌دهد: راه‌حل این است که مسائل را از ریشه و بن درست کنیم. بحث من این است که ما باید مسائلمان را با دنیا حل کنیم و در شرایط عادی برای کشور تصمیم بگیریم. در شرایط غیر‌عادی، کشور مثل انسان تب‌دار است. دادگر یادآور می‌شود: کشور ما در بحران‌های مختلف غوطه‌ور است. کرونا و تحریم فشار می‌آورند. تورم و کمبود کالا‌ها به مردم فشار می‌آورد. در شرایطی که یک انسان تب دارد، چه دارویی می‌توان برای آن تجویز کرد. فقط باید تب را پایین آورد. وقتی تب را پایین آوردیم، می‌توانیم برای چنین فردی نسخه بپیچیم. در شرایط تب‌دار نمی‌توان برای کشور نسخه پیچید.

وابستگی بیشتر بودجه به نفت

پیش‌فروش اوراق نفتی، نه‌تن‌ها اثرات تورمی دارد بلکه از نگاه سید‌محمدهادی سبحانیان، کارشناس اقتصادی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی وابستگی بودجه به نفت را بیشتر می‌کند.
بر اساس گزارش فارس، سبحانیان در پاسخ به پرسشی درباره آثار و تبعات پیش‌بینی یک‌چهارم منابع بودجه ۱۴۰۰ از محل فروش اوراق پیش‌فروش نفت، می‌گوید: انتظار بر این است که در دوره اوج تحریم‌های نفتی، ما هدفمان این باشد که وابستگی بودجه به نفت را که این‌همه مشکل برای کشورمان ایجاد کرده است، کاهش دهیم؛ در‌حالی‌که این مسیری که دولت دنبال می‌کند، کاملا برخلاف این موضوع است.

او اضافه می‌کند: ببینید ما یک بیش‌برآوردی از منابع نفتی داشتیم که آن باید اصلاح می‌شد که آن نه‌تن‌ها اصلاح نشده بلکه یک منبع جدید دیگری را به‌عنوان پیش‌فروش نفت در بودجه، دولت برای سال ۱۴۰۰ دارد پیشنهاد می‌کند که آن هم به‌معنای پیش‌خور‌کردن منابع دولت بعدی است. همچنین این موضوع به‌معنای اتکای بیشتر بودجه به منابع نفتی است که اساسا برخلاف سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است و تأکید کرده‌اند باید وابستگی بودجه ما به نفت کاهش پیدا کند. اجرای این پیشنهاد نه‌تن‌ها وابستگی بودجه را به نفت بیشتر می‌کند، بلکه آثار منفی متعددی در حوزه اقتصاد کلان دارد و صرفا پوششی برای پنهان‌کردن تعلل دولت در حوزه اصلاحات ساختاری بودجه خواهد بود.

منبع: روزنامه شرق
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت گوشت گوسفند، گوساله و مرغ + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت All-in-One اپل امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ام اس آی MSI امروز + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز شنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۴ + جدول

صحنه‌های تکان دهنده از مردم گرسنه غزه در صف غذای گرم

عکس/ تغییر چهره عجیب تقی سریال پهلوانان نمی‌میرند پس از ۳۰سال

عکس/ حضور پزشکیان در نشست با رئیس و معاونین بنیاد شهید

عکس یادگاری سردار سلیمانی ۴۴ سال پیش با رزمنده‌های لشکرش در خط مقدم

عکس/ پیک موتوری به دلیل اختلال GPS غرق شد!

عکس/ چهره جوان دریادار سیاری در کنار دو رزمنده روی عرشه کشتی ۴۳ سال پیش با لباس نظامی

عکس/ تجمع زنان بروجردی در ورودی شهر جهت تماشای ناصرالدین شاه ۱۳۴ سال پیش با پوشش خاص

عکس/ تغییر باورنکردنی فرح دیبا سریال معمای شاه در ۴۸ سالگی

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ ظاهر متفاوت محمدرضا پهلوی و فوزیه ۸۶ سال پیش در حال قدم زدن

تأثیر اسید هیالورونیک و اسیدهای میوه در مراقبت از پوست

عکس/ ظاهر متفاوت سردار رادان در لباس غواصی ۴۴ سال پیش به همراه همرزمان اش

خواص درمانی خاکشیر برای تن‌درستی

عکس/ چهره خندان و دیده نشده سید حسن نصرالله و نوه خردسالش

آب، مناسب‌ترین نوشیدنی در روزهای گرم سال است

عکس/ گریم متفاوت داوود رشیدی و علی نصیریان ۶۰ سال پیش در حال اجرای یک تئاتر

جنگ چگونه ترمز رشد اقتصادی را می‌کشد؟

در رژیم بدون قند چه میوه‌هایی بخوریم؟

عکس/ چهره دیده نشده میثم تمّار سریال مختارنامه در دوران دانشجویی با استایل خاص

از بازار غذای حیوانات خانگی چه خبر؟/ وقتی سبد غذای سگ و گربه لوکس‌تر از خوراک انسان می‌شود +قیمت

عکس/ همسر و دختر سردار سلیمانی در حال گفت‌و‌گو با رهبری

پیش بینی قیمت طلا و سکه یکشنبه ۲۸ تیر ۱۴۰۴/ شوک ریزشی به قیمت طلا

پیش بینی قیمت دلار یکشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۴/ ریزش قیمت دلار در راه است؟

علی‌اف تاریخ پایان پروژه کریدور زنگزور را اعلام کرد

علم الهدی: فرهنگ را نمی‌توان با زور اصلاح کرد

آینده بازار کار ایران با خروج مهاجران افغانستانی

فیلم/ گفت‌وگوی نتانیاهو با شیخ دروزی در پی ناآرامی‌های السویدا

نامه اعتراضی پلتفرم‌های نمایش خانگی به رئیس‌جمهور

فیلم/ برهانی، حقوقدان: همراهی مردم را نباید با نارضایتی عوض کرد

فیلم/ واکنش علی لاریجانی به سخنان نتانیاهو درباره کوروش

فیلم/ هشدار وزیر نیرو به مشترکان بدمصرف آب

فیلم/ شادی ملی پوشان زنان ایران با شنیدن سوت پایان بازی

فیلم/ فراستی: اسرائیل را داغون کردیم و آن‌ها آتش‌بس خواستند

علت دیده‌شدن دود در خیابان نوفل‌لوشاتو تهران چه بود؟

فیلم/ به آتش‌کشیدن منازل در السویداء به دست عناصر جولانی

ادعای سی‌ان‌ان: نیروهای نیابتی ایران دوباره فعال شده‌اند

بازار عجیب جادو و جنبل در اینستاگرام

فیلم/ سلام نظامی بانوان فوتبالیست ایران پیش از شروع دیدار مقابل اردن

فیلم/ تصویری عجیب از بی‌ارزش‌شدن پول در ونزوئلا

آغاز فروش وانت پراید ۱۵۱ سایپا

عکس/ ادعای ترامپ درباره تاسیسات هسته‌ای ایران

رئیس موساد از اجرای کوچ اجباری فلسطینی‌ها در غزه خبر داد

فیلم/ آخرین مهلت خروج اتباع غیرمجاز از کشور اعلام شد

فیلم/ اعلام نافرمانی و جدایی گروهی از افراد مسلح از جولانی

عکس/ پیراهنی که لحظه شهادت بر تن سردار سلامی بود

فیلم/ ابوالفضل پورعرب: پول و چشم‌های آبی سینما را فاسد کرده است

فیلم/ سعید بیابانکی: برای گفتن نام مهاجرانی ممنوع‌التصویر شدم

واژگونی اتوبوس در فارس جان ۲۲ تن را گرفت

فیلم/ خاطره شهید ایزدی از عصبانیت و برخورد حاج قاسم در حلب

عکس/ بابازاده: تتلو پس از ازدواج در زندان، درخواست پناهندگی داد

واتیکان ادعای اسرائیل را نپذیرفت

آخرین جزییات واردات خودروهای نو و کارکرده

فیلم/ نشت یکی از پمپ‌ها دلیل آتش‌سوزی پالایشگاه آبادان

زمان قرعه‌کشی لیگ برتر مشخص شد

عکس/ تصاویری دیده‌‌نشده از جوانی سردار شهید سلامی

فیلم/ استقرار نیروهای امنیت داخلی سوریه در حومه غربی السویدا

واکنش ریابکوف به سخنان ترامپ درباره گروه بریکس

ترور یکی از فرماندهان رضوان در جنوب لبنان

فیلم/ سوزاندن اجساد دروزی‌ها به دست نیرو‌های الجولانی