خبر خوب برای ۷ میلیون ایرانی بدون بیمه

اقتصاد۲۴ - علی حیدری در سومین وبینار «نظام متمرکز تامین اجتماعی برای آحاد مردم» افزود: طی چندسال گذشته هرگاه بحث نظام چندلایه تامین اجتماعی مطرح شده و حتی آیین نامه‌های آن به کمیسیون اجتماعی دولت رفته، این دیدگاه مطرح بوده که اکنون شرایط مناسب نیست و بار مالی آن قرار است چگونه تامین شود؟ نایب رئیس هیئت مدیره سازمان تامین اجتماعی با اشاره به اینکه اولین فرض ما برای ورود به بحث این است که فرض کنیم قرار نیست پول و اعتبار جدیدی به این حوزه اختصاص یابد گفت: اکنون ۱۴۰ هزار میلیارد تومان منابع در حوزه رفاه اجتماعی از محل بودجه عمومی هزینه می‌شود. حدود ۱۲۰ هزار میلیارد تومان یارانه‌های آشکاری است که پرداخت می‌شود که البته این دو همپوشانی‌هایی دارند. دولت حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان نیز به یکی دو صندوق بازنشستگی کمک می‌کند.

حیدری ادامه داد: حتی اگر فرض کنیم قرار نیست اعتبار جدیدی برای نظام متمرکز اختصاص یابد، در این صورت باز هم نیاز داریم چنین نظام متمرکزی داشته باشیم، زیراعدم شفافیت و محاسبه‌پذیری در پرداختی‌ها داریم. با همپوشانی‌های مساعد و نامساعد، برخورداری‌های مضاعف، من غیرحق و مکرر، عدم وجود در صرفه در مقیاس وعدم امتناع فعلی رفاه و تامین اجتماعی بر اطلاعات ثبتی و عملیاتی مواجیهم. وی افزود: اکنون آزمون وسع انجام نمی‌شود. وقتی آب و برق و گاز را رایگان می‌کنیم باید مابه ازای مالی آن در پرونده رفاهی افراد بنشیند تا مردم و حاکمیت بدانند چه هزینه‌هایی صرف امور مختلف می‌شود. یا در قالب طرح تحول سلامت افرادی را داریم که برخوردار هستند، ولی چون دسترسی به بیمارستان دولتی دارند برای یک عمل دولتی ۳۰۰.۴۰۰ میلیون برایشان هزینه می‌شود، اما چنین مواردی در پرونده رفاهی افراد ثبت نمی‌شود.

نایب رئیس هیئت مدیره سازمان تامین اجتماعی همچنین به‌عدم اولویت‌یابی صحیح مبتنی بر آزمون وسع اشاره و عنوان کرد: به عنوان مثال در یک نهاد حمایتی برای شهریه دانشجوی تحت پوششی که دکترا می‌خواند کمک می‌کنیم. در حالی که فرض این است فردی که فوق لیسانس و دکترا می‌خواند به مرحله‌ای از توانمندی برای کار و تدریس رسیده است و نباید منابعی که می‌توانیم صرف سوادآموزی کودک بازمانده از تحصیل کنیم برای تحصیل در مقطع دکترا هزینه کنیم. حیدری ادامه داد: پراکندگی و دستگاه محوری در توزیع منابع وجود دارد و باید به جای دستگاه محوری به ذینفع محوری توجه کنیم.
‌
می‌توان منابع موجود را به صورت صحیح جهت دهی کرد؛ با فرض اینکه قرار نیست منبع جدیدی تزریق شود. وی با بیان اینکه طبق اعلام رئیس جمهور در سال ۹۸ حدود ۵۰۰ تا ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان داده شده که بسیاری از آن‌ها مبتنی بر افراد خانوار نیست اظهار کرد: حدود ۱۰۰ هزار میلیارد یارانه با ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز داده می‌شود در حالی که مشخص نیست این‌ها به گروه هدف اصابت می‌کند یا خیر. نایب رئیس هیئت مدیره سازمان تامین اجتماعی ادامه داد: حال اگر فرض کنیم قرار است پولی اضافه بر پول‌های قبلی بابت نظام متمرکز به حوزه تزریق شود لازم است در شرایط جدید آزمون وسع داشته باشیم و آن را در جهت توانمندسازی و جلوگیری از نسلی شدن چرخه فقر صرف کنیم و با سرچشمه‌های فقر برخورد کنیم.

لازم است به جای یارانه‌های نقدی به فقر چندبعدی توجه کنیم. وی با اشاره به اینکه اکنون بحران کرونا، تورم و بیکاری هم وجود دارد، گفت: اگر به تکالیف دولت در قبال بحران‌هایی از این دست اشاره کنیم در صدر قانون نظام جامع و ماده یک آن گفته شده که دولت کفالت اجتماعی مردم در پریشانی‌های اقتصادی اجتماعی را به عهده بگیرد. باید فراگیری سطح پایه، پرونده الکترونیک، شناسنامه و یا پنجره واحد خدمت را داشته باشیم، در این صورت می‌توانیم مالیات‌های اجتماعی را بر روی کالا‌ها و فعالیت‌های آسیب رسان بر کیفیت زندگی مردم وضع کنیم و آن را به سمت کمک به نظام رفاهی هدایت کنیم مثلا حق الثبت طلاق را دوبرابر حق الثبت ازدواج کنیم و عواید آن صرف توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شود. حیدری ادامه داد: منابع حاصل از قطع یارانه برخوردار‌ها در سنوات گذشته باید طبق اصول هدفمندسازی یارانه‌ها صرف کمک بیشتر به افرد غیربرخوردار میشده در حالی که این منابع کسری‌های دولت را پر کرده و یا صرف زیرساخت‌ها شده است. در حالی که قرار بوده این یارانه‌ها از سمت افراد مستطیع به سمت افراد مستحق بیاید.

وی تاکید کرد: اگر نظام متمرکز را داشتیم می‌توانستیم به افرادی که استحقاق دارند بگوییم آن را صرف افراد مستحق کنند یا حتی خودشان افراد نیازمند را معرفی کنند. چون نظام متمرکز را نداریم بسیاری منابع که بر اساس آزمون وسع قطع کردیم، به سمت حوزه رفاه نیامد. به عنوان مثال در مقطعی شماری از بیمه‌های سلامت قطع شد، اما به سمت حمایت از اقشار ضعیف نرفت و صرف اصلاح کسری بودجه دستگاه‌های مربوطه شد. نایب رئیس هیئت مدیره سازمان تامین اجتماعی با بیان اینکه اکنون در حوزه بیمه‌های بازنشستگی برآورد‌ها نشان می‌دهد هفت میلیون نفر فاقد پوشش بیمه بازنشستگی هستند اظهار کرد: اگر با کمکی که دولت در آزمون وسع می‌کند این افراد خودشان در پرداخت حق بیمه‌شان مشارکت کنند، بر اساس قانون اعداد بزرگ، نسبت بستگی صندوقی که این‌ها را بیمه می‌کند رشد خوبی خواهد داشت و مثبت خواهد شد و، چون ورودی جدید هستند تا ۱۰ سال آینده مصارف جدی نخواهند داشت و منبع بزرگ تامین مالی محسوب می‌شود.