پیش‌بینی رشد اقتصادی ۳ درصدی در ۱۴۰۰

اقتصاد۲۴ - محمدرضا عبداللهی درباره چشم‌انداز بازار کار در سال ۱۴۰۰ گفت: برای ترسیم بازار کار در ۱۴۰۰ باید بدانیم در یکی دو سال اخیر با چه وضعیتی در بازار کار روبه‌رو بوده‌ایم؛ از یک طرف اعمال تحریم‌ها را داشته‌ایم که این مساله باعث شده بود طی سال‌های ۹۷ و ۹۸ رشد‌های اقتصادی منفی۵/۴ و منفی ۷ درصدی را تجربه کنیم.
وی دامه داد: کانال تاثیرگذار تحریم‌ها بر اقتصاد ایران از طریق کاهش صادرات نفت و کاهش تولید صنایع بزرگ مانند خودروسازی و پتروشیمی بوده است. به همین دلیل در فاز اول اعمال تحریم‌ها، به طور جدی بازار کار با چالش جدی روبه‌رو نشد. با وجود اینکه رشد اقتصادی منفی را تجربه کردیم، اما مطابق آمار‌های مرکز آمار تعداد اشتغال در این سال‌ها کاهش نداشت. آمار‌های مرکز آمار نشان می‌دهد در سال‌های ۹۷ و ۹۸ با وجود اعمال تحریم‌ها، به تعداد شاغلان کشور اضافه شد. می‌توان اینگونه ارزیابی کرد که به طور سنتی ارزش افزوده اقتصاد ایران یا به طور کلی رشد اقتصادی، از صنایعی مانند نفت و صنایع بزرگ به دست می‌آمد در حالی که اشتغال از صنایع کوچک، به دست می‌آید. این مساله باعث شده است که وقتی سیر زمانی رشد اشتغال را با رشد اقتصادی مقایسه می‌کنیم با یک تعارض عجیب روبه‌رو می‌شویم. طی سال‌هایی که رشد اقتصادی مثبت داشتیم، رشد اشتغال نداشتیم و برعکس در سال‌هایی که رشد اقتصادی منفی داشتیم، رشد اشتغال داشتیم. یعنی برخلاف سایر کشور‌ها که رشد اشتغال و رشد اقتصادی باید هم‌جهت باشد، مشاهده می‌کنیم که این هم‌جهتی در کشور ما وجود نداشته است.
کارشناس اقتصادی افزود: طی دو سال اخیر روند رشد اشتغال نزولی شده بود، البته پیش‌بینی می‌شد که روند افزایش تعداد شاغلین یک جایی متوقف خواهد شد. اما از انتهای ۹۸ و ابتدای ۹۹ با شیوع ویروس کرونا روبه‌رو شدیم. کرونا باعث شد اقتصادی که در شرایط تحریمی با مشکلات متعددی روبه‌رو بود، این دفعه به دلیل تعطیلی‌هایی که برای بنگاه‌های کوچک و متوسط اتفاق افتاد بیکاری را به دنبال داشته باشد. در واقع بزرگ‌ترین مشکل این بود که کرونا در ادامه تحریم‌ها نبود، بلکه کانال تاثیرگذاری در اقتصاد ایران داشت و بنگاه‌هایی را درگیر کرد که در ایجاد اشتغال نقش داشتند.
وی ادامه داد: با شیوع کرونا مجموعه‌هایی آسیب دیدند که در تحریم‌ها کمترین آسیب را دیده بودند، اما کرونا باعث شد که این بنگاه‌ها دچار تعطیلی و بیکاری شوند. مطابق آمار‌های مرکز آمار حدود ۵/۱ میلیون نفر از تعداد شاغلان کاهش پیدا کرد. این بیشتر نشان می‌داد که کرونا بخش‌هایی را آسیب زد که اشتغال در آن بخش‌ها بود. اما تحریم‌ها بخش‌هایی را آسیب زد که ارزش افزوده کشور از آن محل بود و اشتغال در آن نقشی نداشت.

بیشتر بخوانید: فشار گرانی بر طبقات کم‌درآمد

عبداللهی گفت: با توجه به اتفاقاتی که رخ داده پیش‌بینی این است که طی سال بعد شدت شیوع ویروس کرونا، به اندازه سالی که در آن قرار داریم نخواهد بود. هم اینکه بخش واکسیناسیون را در دستور کار داریم و هم اینکه تعطیلی‌هایی که ابتدای امسال رخ داد، به نظر نمی‌رسد که مجدد تکرار نمی‌شود؛ بنابراین اینکه سال بعد با کاهش اشتغال روبه‌رو شویم بعید است. حتی پیش‌بینی می‌شود با عبور از شوک اولیه کرونا، بخشی از افراد به شغل خود بازگردند.
کارشناس اقتصادی اظهار داشت: تحلیل‌های مختلفی برای بحث تحریم در کشور وجود دارد. در ۳سناریو می‌توان این موضوع را دید. سناریوی اول این است که شرایط فعلی ادامه پیدا می‌کند و سال بعد با همین شرایط تحریمی روز‌ها سپری می‌شود. سناریوی دوم رفع تحریم‌هاست و فرض بر این است که تحریم‌ها از روز اول سال بعد برداشته می‌شود.
دولت هم بر اساس همین فرض در بودجه پیش‌بینی فروش دو میلیون و ۳۰۰هزار بشکه نفت در روز را در نظر گرفته بود.
پیش‌فرض دولت در این پیش‌بینی این بود که همه تحریم‌ها در سال ۱۴۰۰ برداشته خواهد شد. هرچند که بسیاری از افرادی که در این حوزه کار می‌کنند این فرض را محال می‌دانند. سناریو سوم هم این است که وارد فضای مذاکره برای مذاکره شویم که یک فضای ناامنی با این سناریو بروز می‌کند و مردم نمی‌دانند، تحریم‌ها چه می‌شود.
وی گفت: از منظر رشد اقتصادی در این سه سناریو، رشد اقتصادی اعداد مختلفی را نشان می‌دهد. در سناریوی اول اگر وضعیت اقتصاد کشور به شکلی که در حال حاضر وجود دارد ادامه یابد، با توجه به روند‌هایی که در اقتصاد شکل گرفته است بعید است که دیگر رشد منفی داشته باشیم. نهاد‌های بین‌المللی هم رشد اقتصادی ایران را دو تا سه درصد برای سال آینده پیش‌بینی کرده‌اند، نهاد‌های داخلی هم همین‌طور. در صورتی که این وضعیت ادامه یابد و بودجه مشکلی در بی‌ثباتی اقتصاد کلان ایجاد نکند و شیوع ویروس کرونا کمتر شده باشد، مقداری بازگشت به کار داشته باشیم و تعداد محدودی افزایش اشتغال داشته باشیم. البته پیش‌بینی نمی‌شود که تمام کاهش اشتغال جبران شود، اما تا حدودی رفع می‌شود. این کارشناس اقتصادی بیان کرد:، اما عدد رشد اقتصادی در سناریوی دوم بر فرض اینکه تحریم‌ها از بین رفته باشد، می‌تواند بسیار چشمگیر باشد، یعنی حتی رشد اقتصادی
۱۰ درصدی، رشد اقتصادی عجیب و غریبی برای سال بعد نخواهد بود. یعنی اگر صادرات نفت را به میزان ۲میلیون و ۳۰۰هزار بشکه در روز برسانیم و تولیدات خودروسازی‌ها و پتروشیمی‌ها و صنایع بزرگ افزایش یابد می‌توانیم رشد قابل ملاحظه‌ای را شاهد باشیم.
وی گفت: برای پیش‌بینی بازار کار در ۱۴۰۰، ابتدا باید بدانیم در چه شرایطی قرار داریم. مشخصا بازار کار کشور در سال ۹۹ بیشتر از هر چیزی متاثر از کرونا بوده و کاهش شاغلین را در پی داشتیم، اما اقتصاد ایران طی سه سال گذشته حتی به جز مساله کرونا، تحت‌تاثیر تحریم‌ها مشکلاتی پیدا کرده است. طی سال‌های ۹۷ و ۹۸ رشد‌های اقتصادی منفی ۴ و نیم و منفی ۷ درصدی را تجربه کرده بودیم.
این کارشناس حوزه کار با اشاره به اینکه بیشترین بخشی که از تحریم‌ها آسیب دید بخش صنعت بود، ادامه داد: در سال ۹۷ در تمامی زیربخش‌های صنعت به دلیل اعمال تحریم‌ها، کاهش تولید داشتیم، اما در سال۹۸ آسیب‌پذیری کمی کمتر شده بود و در سال ۹۹به جز کاغذ، رشد مثبت داشتند. اثرپذیری صنایع از تحریم و کرونا متفاوت است.
صنایع بزرگ از تحریم سهم زیادی در اشتغال نداشتند، اما کرونا به صنایع کوچک آسیب زد.
وی خاطرنشان کرد: حوزه اقتصاد کلان، متغیر بعدی، تورم است. نرخ تورم بالای ۴۵ درصد که تا پایان سال ادامه خواهد داشت، سالیانه ۳۵درصد خواهد بود. رشد قابل توجهی در پایه پولی و نقدینگی داشتیم، افزایش نرخ تورم را تجربه کردیم و خواهیم کرد. سهم پول از نقدینگی و قدرت تورم‌زایی نقدینگی افزایش پیدا کرده است.