دریاچه ارومیه به بدبینانهترین حالت خود نزدیک شده و اکنون توفان نمک دریاچه شکل گرفته و تخلیه استانهای مجاور ارومیه در حال آغاز شدن است. توفان نمک و افزایش درجه حرارت به خاطر انعکاس خورشید همه تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه است که زندگی و زیستپذیری در منطقه را تحتتاثیر قرار داده و از بین میبرد. این شروع ماجرا است».
تالابها یکی از مهمترین زیستبومهای طبیعی، نقش حیاتی در حفظ تنوع زیستی، تنظیم چرخه آب، مقابله با گرد و غبار و تغذیه سفرههای آب زیرزمینی دارند، ایران با دارا بودن بیش از ۲۵۰ تالاب ثبتشده، جزو کشورهایی است که حفاظت از این منابع آبی به یکی از اولویتهای زیستمحیطی آن تبدیل شده با این حال، بسیاری از تالابهای کشور در سالهای اخیر با تهدیدات جدی مواجه شدهاند.
تنها در تابستان امسال، فهرستی بلند از تالابها و دریاچههای کشور بهطور کامل خشک شدند: دریاچه ارومیه ، تالابهایامدژ، حوض سلطان، دریاچه نمک، شیمبار، بختگان، گاوخونی، مهارلو، میانگران و هامون.
دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه کشور در ۳۵ کیلومتری شرق ارومیه قرار دارد که از دهه ۸۰ روند خشک شدن آن آغاز شده است. تغییر شرایط اقلیمی، کاهش بارندگی، احداث بزرگراه روی دریاچه و استخراج بی رویه از حوضه آبریز دریاچه از جمله دلایل خشک شدن آن است. این روزها دریاچه ارومیه آخرین نفسهای خود را میکشد و تقریبا چیزی به پایان همیشگی این دریاچه باقی نمانده است و کارشناسان هشدار میدهند که خشک شدن دریاچه ارومیه اثرات زیست محیطی ناگواری بر سلامت ساکنین اطراف آن خواهد داشت.
رئیس هیات مدیره فدراسیون صنعت آب با بیان اینکه دریاچه ارومیه به بدبینانهترین حالت خود نزدیک شده گفت: اکنون طوفان نمک دریاچه شروع شده، تخلیه استانهای مجاور ارومیه در حال آغاز شدن است، طوفان نمک و افزایش درجه حرارت به خاطر انعکاس خورشید همه تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه است که زندگی و زیستپذیری در منطقه را تحتتاثیر قرار داده و از بین میبرد، این شروع ماجرا است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناس کفت: برخی به صراحت ادعا کردهاند که این دریاچه ممکن است به منظور مقاصد خاص، خشکانیده شده باشد. واقعاً نمیشود در مورد آن صحبت کرد، زیرا بیتدبیریهای زیادی در مدیریت دریاچه وجود داشته است.
یوسف غفارزاده، مدیرعامل آب منطقهای آذربایجان شرقی گفت: یکی از مهمترین مزایای انتقال آب ارس به تبریز، کمک به احیای دریاچه ارومیه از طریق برگشت پساب آن به دریاچه ارومیه است. طبق برنامهریزی، ۷۵ درصد از آب واردشده به شهرها به پساب تبدیل شده و پس از تصفیه، به دریاچه ارومیه بازخواهد گشت.
این گزارش، یافتههای یک بررسی میدانی از دریاچه ارومیه را ارایه میدهد که حاکی از یک فاجعه اکولوژیک و زمینشناختی است. مشاهدات، خشکی کامل پهنه آبی، تشکیل یک بیابان نمکی وسیع و نابودی کامل زیستبوم دریاچه را تایید میکند.
زارع با اشاره به وضعیت فعلی دریاچه ارومیه با بیان اینکه سطح آب دریاچه ارومیه بین سالهای ۱۳۷۴ تا ۱۴۰۴ تغییرات چشمگیری داشته است، گفت: بیش از ۹۰ درصد از مساحت سطح دریاچه تقریباً از دست رفته، در سال ۱۳۷۴ به میزان ۶۰۰۰ کیلومتر مربع و در سال ۱۳۹۴ کمترین مساحت به حدود ۵۰۰ کیلومتر مربع کاهش یافته است
دریاچه ارومیه این روزها حالوروز خوشی ندارد؛ تصاویری که محسن قاصد ثبت کرده، روایتگر کاهش سطح آب، ترکهای عمیق زمین و چشماندازی تلخ از بزرگترین دریاچه شور ایران است.
مهدی زارع، زمینشناس و پژوهشگر، گفت: اگر احیای بخشی از دریاچه ارومیه انجام نشود، منطقه دچار فاجعه محیط زیستی با طوفانهای مکرر نمک، زمینهای بایر و پوشیده از نمک خواهد شد.
دریاچه ارومیه دومین دریاچه بزرگ شور جهان است که در سالها اخیر با مشکل کاهش سطح آب و خشکسالی روبهرو شده است که در نتیجه آن امسال بدلیل عدم تخصیص حق آبه دریاچه از سدهای حوزه آبریز دریاچه ارومیه و عدم تکمیل تونل انتقال آب به دریاچه بیش از ۹۵ درصد از آن بطور کامل خشک شده است/با افزایش خطر خشک شدن کامل دریاچه ارومیه و بروز این فاجعه زیست محیطی، کارشناسان طوفان و بادهای نمکی به شعاع صدها کیلومتر که احتمالا بیشتر شهرهای شمالی، مرکزی و حتی شمال شرق کشور از جمله تهران را نیز در بر خواهد گرفت را پیش بینی میکنند.
در ۱۶ سال دولت هاشمی و خاتمی دومین دریاچه شور جهان بود/اما زیر سایه ۸ سال سیاستهای مخرب دولت احمدینژاد کاملا نابود شد/در دولت روحانی احیا شد و رمق یافت/اما در دولت رئیسی دوباره به شورهزار مرگ بدل شده و تیر خلاص به آن شلیک شد. سرنوشتی مشابه با همه بخشهای ایران
دریاچه ارومیه آینهای است در برابر سیاستهای محیط زیستی و توسعهای ایران. شکست در مدیریت آن صرفاً یک شکست زیستمحیطی نیست؛ بلکه هشداری است برای کل نظام حکمرانی آب کشور. اگرچه بازگشت به گذشته دیگر ممکن نیست، اما میتوان با تصمیمهای علمی و شجاعانه آیندهای کمتر بحرانی ساخت.
رئیس شاخه زمین شناسی فرهنگستان علوم میگوید: از دهه شصت و به ویژه پس از سال ۱۳۸۰، بیش از ۵۰ سد بزرگ و بندکوچک متعدد بر روی رودخانههایی که به دریاچه میریزند، ساخته شده است
المیرا شریفی مقدم در واکنش به خبر خشکی کامل دریاچه ارومیه در برنامه تلویزیونی گفت: از روز های پر آب فقط خاطره آن باقی مانده است. اثری از دریاچه ارومیه دیگر وجود ندارد. معلوم نیست این همه بودجه چه شد.
دریاچه ارومیه روزگاری بهعنوان بزرگترین دریاچه شور خاورمیانه و دومین دریاچه شور دنیا شناخته میشد. این دریاچه نهتنها زیستگاه منحصربهفردی برای پرندگان مهاجر بود، بلکه اقتصاد و هویت اجتماعی مردم را به آن پیوند میزد. اما امروز، این دریاچه به طور کلی نابود شده است.
بر اساس جدیدترین تصویر ناسا از دریاچه ارومیه ، نگین آبی شمال غرب ایران به طور کامل خشک شده و دیگر اثری از یک دریاچه در تصویر هوایی دیده نمیشود/البته این موضوع دور از ذهن نبود چرا که در ابتدای تابستان نیز مدیران کل محیط زیست درباره خشکی کامل و ۱۰۰ درصدی دریاچه ارومیه تا پایان تابستان هشدار داده بودند.