در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۴، در استانهای البرز، تهران و مازندران، تقریبا نیمی از ازدواجها به طلاق ختم شده است. استانهای سمنان و گیلان در رتبههای بعدی بیشترین نسبت طلاق به ازدواج قرار دارند. پایینترین نسبت طلاق به ازدواج مربوط به استانهای سیستان و بلوچستان، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی و کرمان بوده است.
آمار رسمی نشان میدهد نسبت طلاق به ازدواج در ایران طی سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲ روندی صعودی داشته است. در این بازه این نسبت از از حدود ۰.۲۶ درصد به بیش از ۰.۴۲ درصد رسیده است. این افزایش هرچند در سال ۱۴۰۳ این نسبت اندکی کاهش یافته است، اما همچنان بالاتر از سالهای گذشته باقی مانده است.
کارشناس تحولات جمعیت، با انتقاد از شیوه نادرست تحلیل آمار ازدواج و طلاق در کشور گفت: متأسفانه چند سالی است که شاهد انتشار و تحلیل اشتباه آمارهای ثبت احوال درباره ازدواجها و طلاقهای ثبتشده هستیم.
سازمان ثبت احوال تأکید کرد که تحلیل دادههای ازدواج و طلاق باید با در نظر گرفتن سال ازدواج، فاصله تا طلاق و با روشهای تحلیل نسلی انجام شود و تفسیر سطحی آمار میتواند برداشتهای نادرست و تصویر غیرواقعی از وضعیت خانوادهها در کشور ایجاد کند.
در شش ماه نخست سال جاری، آمار طلاق در برخی استانها بهطور قابل توجهی افزایش یافته است؛ در کرج، تهران و مازندران، از هر دو ازدواج یک مورد به طلاق ختم شده است.
در شهرهای کوچک، دفترخانهها حالا با اصطلاح «طلاق صلحی» یا «طلاق توافقی حمایتی» آشنا شدهاند. وکلا میگویند تعداد زنانی که پس از فوت پدر، برای گرفتن مستمری، به دنبال طلاق صوریاند، هر سال بیشتر میشود.
از هفتم اردیبهشتماه سال ۹۲که اجرایی شدن قانون حمایت از خانواده به دستگاههای اجرایی ابلاغ شد، کمکم قصه طلاقهای صوری هم شکل گرفت. چرا؟ چون در این قانون زنان مطلقه و سرپرست خانوار قرار بود بیش از پیش مورد توجه و حمایت بخش دولتی قرار بگیرند.
اداره کل حقوقی قوه قضاییه اعلام کرد: در صورتی که زوج به زوجه وکالت در طلاق اعطاء کند، اما این وکالت فاقد اختیار توکیل به غیر باشد، زوجه نمیتواند با استفاده از این وکالت، از طرف زوج وکیل دادگستری تعیین و دادخواست طلاق تقدیم کند.
سعید معیدفر، جامعهشناس، گفت: در استانهای محروم که وضعیت اقتصادی ضعیفتر است، طلاق کمتر است، اما در کلانشهرهایی مثل تهران با شرایط اقتصادی بهتر، آمار طلاق بالاتر است. در حقیقت، در جامعه مدرن امروز افراد خیلی راحتتر از گذشته میتوانند تصمیم به جدایی بگیرند. در حالی که در گذشته حتی در سختترین شرایط، فشار اجتماعی مانع طلاق میشد.
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور گفت: وضعیت جمعیتی ایران در ۲۰ سال آینده بسیار خطرناک خواهد بود و طلاق و از همگسیختگی خانوادهها اثر مضاعفی بر آن خواهد داشت.
یکی از شاخصهایی که در قانون برنامه هفتم پیشرفت مورد اشاره قرار گرفته، موضوع کاهش طلاق است که باتوجه به اینکه هدف کمی برنامه هفتم پیشرفت کاهش ۵ درصدی میزان طلاق متأهلان است؛ این انتظار وجود دارد که این شاخص از ۸.۵ در سال ۱۴۰۲ به ۸.۰۷ در سال ۱۴۰۷ کاهش یابد.
مدیرکل مستمریهای سازمان تأمین اجتماعی از وجود ۱۳۰۰ پرونده طلاق صوری خبر داد و گفت: طلاقهای صوری پدیده چند وجهی و دارای ابعاد مختلف است که اصلیترین دلایل وقوع آن، فراهم شدن زمینه استفاده از مزایای اقتصادی و بهرهمندیهای من غیر حق از مزایایی نظیر معافیت خدمت نظام وظیفه فرزند ذکور خانواده و استفاده از مزایای مستمری از صندوقهای بازنشستگی به ویژه سازمان تأمین اجتماعی است.
طبق آخرین اعلام مرکز آمار ایران، بیشترین رویداد طلاق در زمستان سال گذشته دربازه زمانی یک تا پنج سال زندگی مشترک با ۱۳ هزار و ۹۲۷ رویداد رخ داده و در مقابل بازه زمانی ۲۵ تا ۲۹ سال زندگی مشترک کمترین رویداد طلاق را به خود اختصاص داده است.
اقتصاد، قلب تپنده زندگی اجتماعی است و خانواده، اولین نهادی است که از تپشهای ناهماهنگ آن آسیب میبیند. طلاق در ایران، نه فقط یک شکست شخصی، که نماد یک زخم عمیق اجتماعی است.
اکنون با توجه به سست شدن بنیانهای عقیدتی، ارزشی و اخلاقی، افراد گرایش شدید فردگرایانه دارند و این سوال را مطرح میکنند که به چه دلیل باید خود را فدای گرایش ها، ارزشها و اخلاقیاتی کنند که در حال انحطاطند؛ بنابراین وقتی سنتهایی که طلاق را نکوهش میکنند از بین رفتهاند یا به شدت سست شدهاند، افراد برای طلاق راحتتر تصمیم میگیرند.
در سالهای اخیر، آمار ازدواج و طلاق در ایران بهطرز نگرانکنندهای تغییر کرده است. کاهش ازدواج و افزایش فزاینده طلاق نشاندهنده بحرانهای عمیق اجتماعی و اقتصادی است که زندگی جوانان را تحتتأثیر قرار داده است.
در بررسی دادهها در ۷ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳ مشاهده میشود که بیشترین تعداد ازدواج و بیشترین تعداد طلاق در شهرهای تهران، مشهد، خوزستان، فارس و آذربایجان شرقی به ثبت رسیده است. در حالی که سال ۱۳۵۸ از هر ۱۰۰ ازدواج حدود ۶.۹ مورد به طلاق میرسید.