سال گذشته پژوهشی با عنوان «گزارش مهاجرت ایرانیان : علل و انگیزهها» توسط بهرام صلواتی و محمد فاضلی منتشر شد که طبق آن، تنها ۱۶/۷ درصد از ایرانیان اظهار کردند که به مهاجرت فکر نمیکنند. از ۸۳/۳ درصد باقیمانده، ۳۶/۸ درصد یا مهاجرت کردهاند یا برای مهاجرت اقدام کردهاند.
آن مرد مهاجر که در نیویورک سوگند یاد کرد، امروز نماد جهانی «ادغام» است؛ شهروندی که از مسیر قانون و اعتماد، از مهاجر به مدیر رسید؛ اما در اینسو، ایران هنوز بر سر تعریف «مهاجر» و «تابعیت» مناقشه دارد
با توجه به روند رو به رشد مهاجرت استادان دانشگاه و نخبگان علمی در سالهای اخیر چالشی بحرانزا برای آموزش عالی کشور ایجاد شده است. درواقع خروج استادان به خطری خاموش برای ظرفیت علمی دانشگاهها تبدیل شده
بر اساس آخرین اصلاحیههای قانونی خروج از کشور بانوان، اجازه همسر همچنان به عنوان شرط اصلی برای خروج زنان از کشور مطرح است؛ مگر آنکه در زمان عقد، شرط ویژهای به صورت رسمی در عقدنامه درج شده باشد.
آمار نگرانکننده وزارت بهداشت از مهاجرت پزشکان نشان میدهد که طی ۷ سال گذشته، حدود ۳۰ هزار پزشک درخواست خروج از کشور داشتهاند و ۳۰ هزار پزشک عمومی نیز در این حوزه فعالیت نمیکنند.
مدیرکل پارلمانی و قوانین وزارت امور خارجه گفت: شرایط برای ورود ایرانیان پناهنده فراهم است و از نظر قانونی و حقوقی، هیچ مانعی برای بازگشت آنان به کشور، به شرط عدم ارتکاب به سایر رفتارهای مجرمانه، وجود ندارد. زیرا پناهدگی جرم محسوب نمیشود.
عالیه زمانی کیاسری از چالشهای این روزهای جامعه پزشکی میگوید: بیش از ۵۱ درصد پزشکان عمومی یا مهاجرت کردهاند یا طبابت نمیکنند. به نظر میرسد این رقم به ۶۰ تا ۷۰ درصد هم برسد. تنها تعداد اندکی از پزشکان قدیمیتر همچنان در حرفه عمومی مشغولاند. نسل جوان ما انگیزه کافی ندارد.
در حالی که دولت ایران برنامههایی برای بازگرداندن نخبگان اجرا میکند، تغییرات اخیر در سیاستهای مهاجرتی آمریکا مسیر حرکت نیروهای متخصص را تحت تأثیر قرار داده و جریان مهاجرت نخبگان ایرانی شکل تازهای پیدا کرده است
نسل تازه فارغالتحصیلان و کارگران ایرانی، با مدارک معتبر و مهارتهای واقعی، در بازار کار کشور گم شدهاند و به سوی مهاجرت روی آوردهاند. پرویز اجلالی، جامعهشناس، میگوید رکود اقتصادی، مدیران ناکارآمد و بیکاری، حتی مقاومت فرهنگی و وطندوستی را هم بیاثر کرده است.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: نخبگان ایرانی که در رشتههای علوم پایه به خارج از کشور مهاجرت کردند، اغلب این افراد پس از مدتی به کشور بازمی گردند؛ اما متاسفانه در رشتههای بالینی حاضر به بازگشت به کشور نمیشوند.
موج جدید مهاجرت از ایران تنها نتیجه اختلافهای سیاسی نیست؛ ریشه در ساختارهای اقتصادی شکننده، بحرانهای اجتماعی، ترس از جنگ و فقدان چشمانداز روشن دارد.
تهران، پایتخت پرجمعیت ایران، سالهاست که با بحران فزاینده تراکم جمعیت و فشار بیامان بر منابع حیاتی و زیرساختهای فرسوده خود دست و پنجه نرم میکند. در مواجهه با این چالش رو به گسترش، وزیر کشور هفته گذشته در حاشیه جلسه هیات دولت از دستور رئیسجمهور مبنی بر توقف مهاجرت به این کلانشهر خبرداده است.
تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور به طور قابل توجهی افزایش یافته و در سال ۲۰۲۲ به ۱۸۵ هزار نفر رسید که نسبت به ۲۵ سال گذشته پنج برابر شده است. بسیاری از این دانشجویان رشتههای علوم انسانی را در کشورهای پیشرفته مانند ایالات متحده، کانادا، انگلستان و فرانسه انتخاب میکنند. علاوه بر این، گزارش بانک جهانی دو سال پیش نشان داد که مهاجرت نیروی انسانی بیش از ۵۰ میلیارد دلار ضرر مالی به ایران وارد کرده است؛ عددی که حتی از صادرات نفتی ایران در سالهای گذشته نیز بیشتر است.