امروز بسیاری از خانوادههای کارگری دیگر زیر خط فقر نیستند؛ یک پله پایینترند، جایی که حق انتخاب از میان میرود. آنها نه میتوانند مرغ و گوشت و ماهی بخرند و نه حتی برنج مناسبی برای خوراکشان تهیه کنند و بدتر این که جایگزینی هم ندارند چرا که شاهد پرواز قیمت حبوبات در کشور هستند.
در دهه ۵۰ خورشیدی، قیمت یک ساندویچ معمولی بین ۵ تا ۱۰ ریال بود؛ عددی که امروز با آن حتی نمیتوان نان خالی خرید. مرور این تفاوت، تصویری روشن از تورم نیمقرنی در سفره مردم ایران ارائه میدهد.
کد خبر: ۳۳۶۰۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۸/۱۲
گزارش اقتصاد ۲۴ از وضعیت اقتصاد ایران در نخستین سال ریاستجمهوری مسعود پزشکیان؛
دولت پزشکیان در یک سالگی خود و پایان سال نخست با ارثیهای سنگین و میدان پرخطری مواجه است؛ از تحریمهای پابرجا، تا ساختار بودجهای معیوب و نظام مالیاتی ناکارآمد. هرچند برخی شاخصها نظیر نرخ تورم و صادرات نفت، در ظاهر بهبود یافتهاند، اما واقعیت اقتصاد ایران همچنان بیثبات، شکننده و سیاسیزده باقی مانده است.
گزارش رسمی مرکز آمار درباره زمستان ۱۴۰۳ نشان میدهد که بحران معیشتی در ایران نه یک ادعای رسانهای، بلکه یک واقعیت مستند آماری است. در چنین شرایطی، بیعملی یا اصرار بر سیاستهای شکستخورده، صرفاً به گسترش نارضایتی عمومی، تعمیق فقر و کاهش اعتماد عمومی منجر خواهد شد و دولت در شرایط سخت تحریم، بیش از هر زمان دیگر نیازمند بازنگری شجاعانه در سیاستهای اقتصادی خود است؛ پیش از آنکه بحران سبد غذایی به یک بحران اجتماعی تبدیل شود.
بررسی بازار نشان میدهد که قیمت غذاهای حیوانات خانگی در دستهبندیهای مختلف متفاوت است؛ از ۶۰ هزار تومان تا بیش از ۱۶ میلیون تومان؛ اما نکته مهمتر آنکه این هزینهها فقط به غذا ختم نمیشود. اغلب کسانی که حیوان خانگی دارند، نیازمند تأمین اقلامی مانند مکملهای غذایی، دارو، محصولات بهداشتی و لوازم جانبی نیز هستند. از اینرو مجموع این هزینهها میتواند میزان قابلتوجهی از درآمد ماهانه یک خانواده را به خود اختصاص دهد.
بررسی سبد مصرفی خانوار نشان میدهد به طور کلی مصرف مواردی مانند گوشت قرمز و مرغ تا حدی کاهش داشته و جای آن با مواد غذایی مانند تخم مرغ پر شده است. همچنین، هزینههای ناسالم مانند دخانیات در گروههایی با درآمد پایینتر و افزایش قیمت مواد غذایی مواردی است که نگرانیها در مورد گرسنگی پنهان را افزایش میدهد
در گزارش پیشرو به بازار روبهرشد غذاهای کنسروی در ایران نگاهی انداختهایم؛ از برندهایی که سبد محصول خود را با خورشت بادمجان و قرمهسبزی گسترش دادهاند، تا کنسروهایی با عنوانهایی عجیب و قیمتهایی گاه غیرمنتظره.
افزایش لجام گسیخته قیمتها در دولت سیزدهم در نهایت منجر به کاهش پایینتر از سرانه جهانی پروئتین و لبنیات برای ایرانیان شد، کاهشی که میتواند در ادامه تبعات جبران ناپذیری، چون کوتاهی قد و خرابی دندانها و پوکی استخوان را برای ایرانیان به همراه داشته باشد. با توجه به همین روند خوب است که باید به مسئولان دولت سیزدهم و اعضای کابینه و وزیران در دولت سید ابراهیم رئیسی گفت که هر از چندی به کارنامه خود و آنچه در سه سال دولتشان رخ داد نگاهی بیاندازند و بیش از آن که منتقدان را مسبب وضعیت بدانند بر نقش خود نظری بیافکنند.
تا زمانی که امنیت غذایی در حاشیه سیاستگذاریهاست، هر روز قفسههای خالی فروشگاهها و معدههای خالی مردم، گواهی بر این شکست خواهند بود. سال ۱۴۰۴ میتواند نقطه عطف، یا آغاز اصلاحات ساختاری و یا شروعی برای تشدید فروپاشی اجتماعی باشد. وقت آن است که به جای پاسکاری مسئولیتها، سفره مردم از چنگال سیاستهای نادرست نجات یابد؛ پیش از آن که دیر شود.
در سوی دیگر، آمارهای رسمی فریاد میزنند: افزایش ۳۰ درصدی قیمت مواد غذایی تنها در دو هفته نخست فروردین، سندی انکارناپذیر از شکست سیاستهای تنظیم بازار است
پشت پرده آجیل ۳۰۰ هزار تومانی چیست، چرا تقلب در فروش لبنیات سنتی همزمان با تعطیلات نوروز شدت پیدا میکند و چگونه وزن گوشت قرمز را با بدجنسی افزایش میدهند
تقریبا بیشتر محصولات مطرح شکلات سازیهای ایرانی با افزایش بین ۵۰ تا ۷۰ درصد قیمت اکنون مواجه شدهاند که نشان میدهد هزینه شیرینی و شکلات عید نوروز و این خوراکی محبوب کودکان در دیدوبازدیدها تا چه اندازه دچار افزایش چشمگیر شده است. کما این که با توجه به ارقامی که اکنون برای شیرینی و شکلات شب عید مطرح میشود، میتوان این طور گمان کرد که اگر یک خانواده ایرانی بخواهد به همان اندازهای که برای نوروز ۱۴۰۳، شیرینی و شکلات تهیه کرد برای نوروز سال ۱۴۰۴ شیرینی تهیه کند باید تا ۵۰ درصد بیشتر هزینه بپردازد.
تراژدی قصه اینجاست که بحران فقر در ایران یکدست نیست. سیستان و بلوچستان با نرخ فقر ۶۴ درصدی و هرمزگان، ایلام، و کهگیلویه و بویراحمد با شیوع سوءتغذیه مزمن و کوتاهی قد کودکان، نماد نابرابری منطقهای هستند. در مقابل، نرخ فقر در تهران ۱۳ درصد و در استانهای اصفهان و مازندران زیر ۸ درصد است. این اختلاف فاحش، نتیجه تمرکزگرایی در توسعه، توزیع ناعادلانه منابع و غفلت از مناطق مرزی است.
قیمت تخمه کدو نیز با افزایش مواجه شده و هر کیلوگرم تخمه کدو خارجی درجه یک در عمدهفروشیها به قیمت حدود ۲۸۰هزار تومان و هر کیلوگرم تخمه کدو ایرانی به قیمت ۲۲۰ هزار تومان عرضه میشود
بررسی بازار کالاها حاکی از آن است که قیمت نوشابه پس از خبرسازیها پیرامون خروج کوکاکولا از ایران افزایش قابل توجهی داشته است. چنانکه برخی برندها تا ۸۰ درصد رشد نرخ را بر جای گذاشتهاند
تا زمانی که حل بحران غذا در حاشیهٔ سیاستگذاریها قرار دارد، آمارهای هر سال گواهِ شکستِ بزرگتری خواهند بود. امنیت غذایی نه یک «حق»، که پایهایترین شرط بقای جامعه است؛ نادیده گرفتن آن، یعنی فروپاشی آرام ایران فردا
تورم نقطه به نقطه دی ماه ۱۴۰۳ در مقایسه با این شاخص در آذر ماه که ۳۱.۴ درصد گزارش شده بود افزایش ۰.۴ واحد درصد داشته است. در حقیقت با این روند بالاترین رقم تورم ماهانه ایران در سال ۱۴۰۳؛ فعلا در دی ماه به ثبت رسیده است. هم چنین جزئیات گزارش مرکز آمار ایران از تورم دی ماه ۱۴۰۳ نشان میدهد که نرخ ماهانه تورم خوراکیها و آشامیدنیها در این ماه برای چهارمین بار در سال جاری، بالاتر از تورم عمومی کشور ایستاد.
اکنون نه تنها مناطق شهری ایران درگیر فقر غذایی هستند بلکه در طول یک دهه گذشته دستکم تعداد استانهای پرخطر از منظر امنیت غذایی از ۵ استان به ۸ استان افزایش یافته و رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی اعلام کرد که ۸ استان کشور از نظر تغذیه نیاز به توجه بیشتری دارند. این استانها شامل کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان، بوشهر و ایلام هستند که در واقع استانهای جنوبی کشور به شمار میروند و در مورد امنیت غذایی آنها هشدار داده شده است. همچنین این استانهایی که به لحاظ اقتصادی کم برخوردار محسوب میشوند و شاخصهای تغذیهای که با درآمد نسبت مستقیم دارد در این استانها حال و روز خوبی ندارد.
تکان دهندهترین آمار رسمی از کاهش مصرف گوشت در میان ایرانیان را باید مربوط به مرکز آمار ایران دانست که بنا به گفته احسان سلطانی در اردیبهشت سال ۱۴۰۲ رقم سرانه مصرف میان ایرانیان را ۴ کیلو اعلام کرد و در فاصله ۱۱ سال یعنی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران تا ۸ کیلوگرم کاهش یافته است.