در ظاهر، هر وزیر با پروندهای متفاوت روبهرو است، اما در باطن، همه آنها گرفتار یک روایت مشترکاند. روایتی که بیش از آنکه بر «اصلاح عملکرد» تمرکز کند، میخواهد به دولت نشان دهد که مجلس میتواند، اگر بخواهد، همزمان در چهار جبهه آتش بگشاید. در این میان، برخی از این استیضاحها تازگی ندارند.
استیضاح حق قانونی مجلس است و میتواند ابزار نظارت بر قوه مجریه باشد؛ اما آنچه در ماههای اخیر دیده میشود، رنگی آشکار از رقابت جناحی دارد. ترکیب مجلس دوازدهم، با اکثریت اصولگرایان و چهرههای نزدیک به جبهه پایداری، از همان آغاز با دولت پزشکیان که کابینهای نسبتاً معتدل و اصلاحطلب دارد، در تنش بوده است.
در این شرایط که دولت بیشتر از هر زمان دیگری به تصمیمات عاجل برای دور زدن تحریمها نیاز دارد، تزریق نااطمینانی ناشی از استیضاح، برای هر فرد و جناحی سود داشته باشد قطعا به نفع مردم نیست
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: «انتقاداتی به عملکرد و ساختار وزارتخانه وجود دارد که بخشی از آن به عزل و نصبها برمیگردد. اما مسئله استیضاح جدید نیست و به ۷ یا ۸ ماه پیش بازمیگردد.»
۶۵ نماینده مجلس شورای اسلامی طرح استیضاح عباس علیآبادی، وزیر نیرو را امضا کردهاند. دلایل این استیضاح «نارضایتی از قطعیهای بدون اطلاع برق»، «بحران در مدیریت منابع آب» و «بیعملی در برخورد با فساد ساختاری در وزارت نیرو» عنوان شده است. به گفته جواد نیکبین، نماینده کاشمر، در صورت اعلام وصول، استیضاح حتمی خواهد بود.
نایب رییس کمیسیون عمران مجلس با انتقاد از قطعیهای مکرر برق و ضعف مدیریت در حوزه انرژی، گفت: بهدلیل نداشتن برنامه مدون و عدم اجرای قوانین مصوب، طرح استیضاح وزیر نیرو با امضای ۲۱ نماینده به هیئترئیسه ارسال شد.
گیریم فرزانه صادق استیضاح شد، از وزارتخانه رفت و در نبود آن وزیر دیگر، تیم فوتبال دولت، ۹نفره شد! در شرایط مذاکرات رفع تحریمها و در شرایطی که احتمالا بخش مهمی از مسائل پس از توافق احتمالی، مرتبط با حوزه حملونقل هوایی، دریایی، مسیرهای تجاری و... خواهد بود، آیا نمایندگان محترم مجلس گمان دارند چنین استیضاحی در جهت منافع ملی است؟
یک تحلیل گر اصولگرا گفت: در طرحها، لوایح و صحبتهای مجموع نمایندگان مجلس اصلاً نگاه ضددولت وجود ندارد. تأکید میکنم، مجموع نمایندگان را میگویم. شما به یک طیف خاص کاملا رادیکال نگاه نکنید که همیشه در مجلس بودهاند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، درباره استیضاح فرزانه صادق، اظهار داشت که استیضاح همیشه نتیجه مستقیم ندارد و در برخی موارد ممکن است به صلاح نباشد.
نماینده سبزوار گفت: آنچه در بسیاری از مواقع در دستور مجلس بوده، اولویتهای کشور نبوده است و حتماً در سال جدید باید اقدامات جدی صورت بگیرد. تا حدی این انتقادها را به هیات رییسه مجلس وارد میدانم، زیرا سیاستهای کلی توسط آنها به منصه ظهور میرسد.
معاون سابق ارزی بانک مرکزی گفت: عدهای در مجلس علاقه نداشتند که آقای همتی در کابینه دولت چهاردهم حضور داشته باشد و با این نیت که به دولت ضربه بزنند یا با این نیت که با آقای همتی تسویه حساب شخصی کنند، نسبت به استیضاح وی اقدام کردند.
یک کارشناس اقتصادی میگوید: بانک مرکزی عامل اصلی التهابات اخیر بازار ارز بود. حتی میتوان بررسی کرد که آیا رئیس کل بانک مرکزی شیطنت کرد تا خودش بماند و همتی برود یا خیر.
یک کارشناس بازار سرمایه میگوید: از روز اول هم بحث من این بود که براساس قوانین متولی بازار ارز صرفا بانک مرکزی است چراکه هیچ فعال صنعتی، واردکننده یا صادرکنندهای رفع تعهد خود را در وزارت اقتصاد انجام نمیدهد، وزارت اقتصاد به آن ارز تخصیص نمیدهد و اساسا وزارت اقتصاد هیچ ربطی به مسئله ارز ندارد، اما در اثر اقدامات سیاسی که انجام شد آقایان چنین تصمیمی را گرفتند که منتج به استیضاح وزیر اقتصاد شد. آن هم توسط نمایندگانی که پیشتر خودشان بارها در مصاحبهها یا توییتهایشان ذکر کرده بودند که متولی بازار ارز بانک مرکزی است، اما حالا دچار فراموشی شدهاند!
«بازار ارز هنوز به تصمیمات سیاستگذاران اعتماد ندارد!» این جملهای است که بسیاری از معاملهگران در روز پرنوسان بازار به زبان آوردند. در حالی که برخی انتظار افت بیشتر نرخ دلار را دارند، گروهی دیگر معتقدند که هر اصلاح قیمتی، فرصتی برای رشد دوباره خواهد بود. آیا با تغییر وزیر اقتصاد روند بازار ارز تغییر خواهد کرد، یا همچنان سیاستهای کلان اقتصادی تعیینکننده اصلی مسیر قیمتها خواهد بود؟
قیمت دلار آزاد، برای سومین روز متوالی کاهشی شد. برخی تحلیلگران این افت قیمت را مرتبط با استیضاح وزیر اقتصاد میدانند. با توجه به اینکه افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر از دلایل اصلی استیضاح عبدالناصر همتی بوده است، در میان فعالان بازار، این گمانهزنی وجود دارد که سکاندار بعدی اقتصاد کشور احتمالا سیاست عرضه ارز را در پیش خواهد گرفت، تا سیگنال مثبتی به بهارستان دهد
یک کارشناس بازار سهام در پیشبینی خود از واکنش بورس به خاتمه کار وزیر اقتصاد گفت: تصورم بر این است که بازار در روز دوشنبه با افت مواجه خواهد شد. آقای همتی در دولت وزنه مناسبی بودند که رویکردشان هم حمایت از بازار سرمایه بود. به نظر نمیرسد بازار واکنش مثبتی به استیضاح ایشان داشته باشد و گمان میکنم بازارهای دلاری هم مقداری ملتهب خواهد شد.