آغاز روند فعالسازی مکانیسم ماشه علیه ایران در روز پنجشنبه ششم شهریورماه جاری، زنگ خطر جدیدی است برای کشورمان که باید مسئولان آن را بشنوند و برای جلوگیری از اجرائی شدن آن اقدامات جدی به عمل آورند.
یک کارشناس ارشد مسائل بین الملل گفت که ایران بی میل نیست که هم مکانیسم ماشه فعال شود هم از برجام خارج شود چراکه در این توافق آمریکا حضور نداشت و تهران امیدوار است با توافقی تازه با حضور آمریکا بتواند کلیه تحریمها را رفع کند.
جلال میرزایی در گفتوگویی تصریح می کند: «رفتار کشورهای اروپایی در ارسال نامه به شورای امنیت بیشتر یک عملیات روانی است تا اقدام عملی و ایران با هوشمندی میتواند اطلاعات خود را مدیریت کند و برنامههای هستهای صلحآمیز را بدون آسیب به منافع ملی پیش ببرد.»
در واکنش به اقدام تروئیکای اروپایی، نمایندگان مجلس، بهویژه چهرههای تندرو از طرحهای فوری برای مقابله با فعالسازی مکانیسم ماشه خبر دادند. حسینعلی حاجیدلیگانی، نایبرئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، ابتدا از طرح «سهفوریتی» برای خروج از NPT و پروتکل الحاقی سخن گفت، اما ساعاتی بعد این طرح به «دوفوریتی» تغییر یافت.
پس از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل مجلس چند موضوع را مطرح کرد که یکی از آنها خروج ایران از NPT بود، اما اعلام کرد که این خروج را در زمانی دیگر بررسی میکند و در آن زمان به تصویب «عدم همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی» بسنده کردند.
عراقچی در نامهای رسمی خطاب به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، رئیس دورهای شورای امنیت و اعضای این شورا به ادعاهای تروئیکای اروپایی واکنش نشان داد. وزیر خارجه ایران، ادعای تروئیکا مبنی بر اینکه «ایران تنها در ژوئیه ۲۰۲۰ سازوکار حلوفصل اختلافات را فعال کرده است»
سه کشور اروپایی مدعیاند که تهران باید ظرف ۳۰ روز تعهدات خود در ارتباط با برنامه هستهای را اجرایی کند، این در حالی است که تهران تاکید دارد اروپا و امریکا به واسطه عدول از تعهدات برجامیشان به لحاظ قانونی حق فعالسازی ماشه را ندارند.
یک توافق موقت میتواند شامل بازگشت بازرسان آژانس به تمام تأسیسات هستهای ایران و شفافسازی درباره ذخایر اورانیوم غنیشده ۶۰ درصدی باشد. در مقابل، آمریکا و اروپاییها میتوانند قطعنامهای در شورای امنیت برای تمدید مهلت بازگشت ششماهه تصویب کنند. همچنین، آمریکا باید متعهد شود تا شش ماه از اقدام نظامی خودداری کند تا فضای اعتماد ایجاد شود.
علی اکبر صالحی وزیر اسبق امور خارجه ایران و رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی گفت: روسیه همان زمان که « مکانیسم ماشه » در برجام طراحی شد، متوجه شد که این بند بهطور زیرکانهای حق وتوی اعضای دائم شورای امنیت را دور میزند و هیچ کشوری، حتی مسکو و پکن، توان متوقفکردن آن را ندارد. هشدار آن روز لاوروف امروز با فعالشدن اسنپبک علیه ایران عینیت یافته است.
وزیر خارجه ایران با بیان اینکه «اروپا نباید خود را با توهم استفاده از سازوکار اسنپبک بهعنوان اهرمی برای ایفای نقش در حداقل یک حوزه فریب دهد»، نوشت: ایران بهصراحت اعلام کرده که دنبال کردن این مسیر، سه کشور اروپایی را در رابطه با ایران به نیرویی کاملاً بیاثر و تاریخگذشته تبدیل خواهد کرد.
صفحه پارسین TV بخش هایی از اظهارات کارشناسان شبکه انگلیسی درباره مکانیسم ماشه را منتشر کرد.کارشناسان این شبکه میگویند: مکانیسم ماشه علیه ایران نمادین است و اتفاق عجیب و غریبی نیست؛ تغییرات خاصی در اقتصاد ایران ایجاد نخواهد کرد چرا که ایران تحریمهای شدیدتر از این را گذرانده است.
از زمان فعال شدن فرآیند مکانیسم ماشه در شورای امنیت تا زمان بازگشت ۶ قطعنامه پیشین (رخداد پسگشت) شورای امنیت ۳۰ روز برای بررسی این موضوع فرصت دارد. بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ فرآیند پسگشت یا اسنپبک یک فرآیند خودکار است و اگر پس از ۳۰ روز شورای امنیت به تصمیمی برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ یا تعیین تکلیف ۶ قطعنامه پیشین نرسد، به صورت خودکار ۶ (و به تعبیری ۷) قطعنامه پیشین شورای امنیت مجددا برقرار خواهند شد.