همزمان با تشدید تنشهای لفظی بین تهران و واشنگتن، تحولات جدیدی در حال ظهور است که راه را برای سناریوهای امنیتی و سیاسی بیسابقهای باز میکند. کارشناسان امنیتی عراق ارتباط نزدیکی بین تحولات اخیر مربوط به حزب کارگران کردستان (پ ک ک) و مذاکرات هستهای جاری بین ایالات متحده و ایران میبینند.
ساعاتی پیش برخی کانالها و رسانههای فارسی زبان مدعی شدند که ویتکاف و پسر ترامپ خبر مربوط به تصمیم ترامپ برای تغییر نام خلیج فارس را تکذیب کرده و آن را رد کردهاند.
رئیس پیشین میز ایران در سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل در تحلیلی پیرامون احتمال جنگ میان ایران و آمریکا نوشت: شکافها بسیار عمیق است، اعتماد متقابل وجود ندارد و زمان بهسرعت در حال گذر است. این موارد، همراه با این واقعیت ساده که ایران حتی برای مذاکرات مستقیم با واشنگتن آماده نیست، ما را به این نتیجه میرساند که بسیار بیشتر به سمت تشدید تنش حرکت کردهایم تا آشتی.
رویکرد ترامپ به ایران به جای درگیریهای ایدئولوژیک، توسط اهداف استراتژیک هدایت میشود. اولویتهای او در امور اقتصادی، اختلافات تجاری و حل مناقشاتی مانند درگیریهای اوکراین و غزه نهفته هستند. ایران اگرچه مهم است، اما یکی از عناصر دستور کار گستردهتر اوست. ترامپ با درس گرفتن از جنگ پرهزینه عراق به دنبال جلوگیری از یک درگیری طولانی دیگر در خاورمیانه است.
وزیر امور خارجه کشورمان با تأکید بر اینکه «تهران آماده تعامل با ایالات متحده بر مبنای احترام متقابل و جایگاه برابر است»، نوشته است: «ایران هرگز مانعی در مسیر همکاریهای اقتصادی و علمی با ایالات متحده نبوده است. مانع اصلی، دولتهای پیشین آمریکا بودهاند که اغلب تحت تاثیر همان گروههای ذینفوذ ویژه عمل کردهاند.»
کد خبر: ۲۹۷۶۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۰۳
سفیر سابق روسیه در تهران به همراه یک دیپلمات باسابقه و یک کارشناس روس مسائل خاورمیانه در گفتوگو با اقتصاد ۲۴ مطرح کردند؛
"آنتون مرداسوف" کارشناس روس که در حوزه مسائل خاورمیانه فعالیت میکند درباره موضوع اعتماد بین ایران و روسیه میگوید: "بحث اعتماد موضوعی دو طرفه است. همان طور که روسیه پس از مداخله در جنگ داخلی سوریه سعی کرد تعادل خاصی را حفظ کند و با ایران در خاورمیانه ارتباط برقرار نکند، تهران نیز موضع خاصی را حفظ کرده است. همان طور که تهران نگران است جریان مذاکرات بر سر مناقشه درباره اوکراین به موضوع چانه زنی میان روسیه و آمریکا تبدیل شود، مسکو نیز با قدری احتیاط به تمایل دولت اصلاح طلب فعلی در ایران برای ارائه امتیاز به غرب و احتمال عقب نشینی تدریجی ایران از موقعیتش در منطقه در ازای لغو تحریمها از سوی غرب مینگرد".
در بحبوحه تشدید تنشها در خاورمیانه، احتمال حمله ایالات متحده به زیرساختهای نفت و گاز ایران به عنوان یک موضوع مهم مطرح شده است که پیامدهای جدی برای بازارهای انرژی به همراه خواهد داشت. در صورت تشدید درگیری و حمله به تاسیسات نفتی و هستهای ایران قیمت نفت افزایش خواهد یافت و به بیش از ۹۵ دلار بازای هر بشکه خواهد رسید.
اندیشکده آمریکایی "استیمسون" مینویسد: "روسیه نیز همانند آمریکا میخواهد ایران از آستانه هستهای عبور نکند". "آندری یوسینکو" تحلیلگران مسائل روسیه در این باره میگوید: "مسکو هیچ علاقهای به گسترش تعداد اعضای باشگاه هستهای و افزایش تعداد رقبایش در این عرصه در حوزه خزر ندارد".
یک پژوهشگر نزدیک به نهادهای نظامی ایران میگوید: موضوعاتی که ایران حاضر به مذاکره در مورد آن نیست در سه محور اصلی قرار میگیرد: موضوع موشکی، قدرت دفاعی در کلیت آن و محور مقاومت که رهبر انقلاب تاکید فرمودند که ایران در مورد آن با غرب مذاکره نخواهد کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: ما منتظر تصمیم آمریکا هستیم، پیشنهاد ایران برای مذاکره غیر مستقیم یک پیشنهاد سخاوتمندانه و مبتنی بر یک تصمیم مسئولانه و خردمندانه با عنایت به سوابق این موضوع و با در نظر گرفتن روندهای مرتبط با موضوع هستهای و مذاکرات در یک دهه گذشته بوده است.
دیپلماسی در میانه تقابل رسانهای ایران و ایالات متحده در جریان است و فعلا اینطور به بازارها سیگنال ارسال کرده که در گام اول، مذاکره غیرمستقیم مورد تایید دو طرف قرار گرفته و تلاش ترامپ برای ایجاد فضای مذاکره مستقیم جریان دارد.
یک فعال سیاسی اصلاحطلب با تأکید بر اینکه «مذاکره بر مبنای امتیاز دادن و امتیاز گرفتن است»، گفت: «به نظر من ما باید روابطمان را با آمریکا برقرار کنیم و سفارتها را بازگشایی کنیم.»
ادعای دونالد ترامپ مبنی بر اینکه آمریکا بهدنبال توافقی است که «به همان خوبیِ پیروزی نظامی» باشد، حامل پیامی روشن است: دولت او قصد دارد چه از مسیر دیپلماسی و چه از طریق فشار و تهدید، ایران را به برچیدن کامل تأسیسات گسترده غنیسازیاش وادار کند.
بیش از ۳۰۰ تن از فعالان جامعه مدنی ایران در واکنش به تهدیدات دولت آمریکا بیانیهای خطاب به دبیرکل سازمان ملل که رونوشت آن برای کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز ارسال شده، منتشر کردند.
حتی اگر مذاکرات نهایی دوجانبه باشد، اتحادیه اروپا موقعیت خوبی برای کمک به شروع سریع این روند دارد، زیرا مقام عالی رهبری ایران در مذاکره با اروپا را باز نگه داشتهاند. علاوه بر این، اروپا میتواند در غیاب تجربه تخصصی در میان مقامهای دولت ترامپ از این وضعیت به نفع خود استفاده کرده و توصیههای فنی ارائه دهد.
جعفری ساکس، اقتصاددان آمریکایی با هشدار نسبت به تحرکات نظامی واشنگتن، میگوید دولت ترامپ ممکن است بهزودی وارد جنگ با ایران شود. او تأکید میکند که سیاستهای آمریکا در خاورمیانه تحت تأثیر کامل اسرائیل قرار دارد و نشانهای از استقلال در تصمیمگیریهای خارجی دیده نمیشود.