معمای اختلاف عجیب 10 میلیون تنی تولید محصولات باغی / به دنبال ضرر باغداران و منفعت وارداتچی‌ها هستند

براساس جداول پیوست لایحه بودجه 99 در طبقه‌بندی ردیف 160133، درآمد حاصل از اخذ عوارض از واردات میوه،‌ سبزیجات و سموم کشاورزی برای سال آینده هزار میلیارد ریال پیش‌بینی شده است و آمارها این نکته را نشان می‌دهند که کشور از واردات محصولات باغی بی‌نیاز است اما پرسش اینجاست که پیش‌بینی حصول 100 میلیارد تومان عوارض وارداتی بناست به واردات کدام میوه‌ها اختصاص یابد؟

امیرحسین احمدی، اقتصاد24- لایحه بودجه 1399 کل کشور هفته گذشته از سوی رئیس جمهور برای تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. براساس جداول پیوست این لایحه، در طبقه‌بندی ردیف 160133، درآمد حاصل از اخذ عوارض از واردات میوه،‌ سبزیجات و سموم کشاورزی برای سال آینده هزار میلیارد ریال پیش‌بینی شده است.

این میزان از درآمد عوارض واردات محصولات باغی در حالی است که مجتبی شادلو، نایب رییس اتحادیه باغداران کشور به اقتصاد24 می‌گوید: باغبانی کشور رشد قابل توجهی داشته به حدی که خودکفایی در این زیربخش از دو دهه هم بیشتر و تبدیل به امری قطعی شده است؛ در هر صورت نکته با اهمیت در بخش باغبانی اینجاست که در یک سرمایه‌گذای نیم‌قرنی، باغداری کشور به این پایداری و نقطه اوج رسیده است.

در تولید محصولات باغی کشور خودکفا هستیم اما...

نائب رییس اتحادیه باغداران کشور بر این نکته تاکید می‌کند که ایران در زمینه تولید محصولات باغی به خودکفایی رسیده است و ادامه می‌دهد: در شرایطی هستیم که هم مقدار و هم تنوع تولیدمان در کشور به قدری متفاوت است که ایران را از نظر تولید محصولات باغی تبدیل به کشوری منحصر به فرد کرده است و نکته غم‌انگیز اینجاست که همچنان باید درباره واردات میوه در فصول مختلف بشنویم.

پرسش اینجاست که میزان تولید و مصرف میوه در کل کشور چقدر است و آیا با وجود رسیدن به خودکفایی در محصولات باغی نیازی به واردات دوباره میوه هست؟

در رابطه با میزان تولید محصولات باغی در سال96 دو مرکز رسمی یعنی مرکز آمار ایران و وزارت جهاد کشاورزی از میزان تولید محصولات باغی دو آمار منتشر کردند که تفاوت قابل توجهی با هم دارد.

10 میلیون تن تفاوت میان دو آمار

در حالی که وزارت جهاد کشاورزی میزان تولید کل محصولات باغی کشور در سال 96 را 21 میلیون تن دانسته، مرکز آمار میزان تولید این محصولات را در همین سال، بیش از 11 میلیون 600 هزار تن اعلام کرده است؛ اما نکته به همین تفاوت 10 میلیون تنی در اعلام آمار خلاصه نمی‌شود.

رمضان روئين‌تن، مديركل ميوه هاي سردسيري و خشك وقت وزارت جهاد كشاورزي در سال 1394 از سرانه 134 کیلوگرمی مصرف ميوه خبر داده بود با احتساب اینکه هر ایرانی 134 کیلوگرم میوه در سال مصرف می‌کند و با در نظر گرفتن جمعیت 83 میلیون نفری کشور می‌توان به این نتیجه رسید که مصرف کل محصولات باغی کشور در سال به 11 میلیون و 122 هزار تن می‌رسد.

به گزارش اقتصاد 24 ، عبدالمهدی بخشنده، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی نیز، میزان صادرات محصولات باغی کشور را در سال 96، یک میلیون و 100 هزار تن دانسته بود. به گفته بخشنده از این یک میلیون و 100 هزار تن محصولات باغی، پسته تنها 109 هزار تن از صادرات کل محصولات سهم داشته است.

تولید محصولات باغی دو برابر مصرف آن است

اگر آمار وزارت جهاد کشاورزی از تولید 21 میلیون تنی میوه را در کشور بپذیریم معنای این حرف این است که مصرف 11 میلیون تنی میوه و صادرات حدود یک میلیون تنی آن نزدیک به 9 میلیون تن میوه را باقی می‌گذارد که احتمالا نه به مصرف داخل رسیده‌اند و نه صادر شده‌اند.

اگر این فرض را بپذیریم که حدود 50 درصد از محصولات باغی کشور ضایعاتی بوده و به مصارف دیگر رسیده‌اند و یا اینکه هدر رفته‌اند باز هم 4.5 میلیون تن میوه دیگر در کشور تولید شده که نحوه بهره‌برداری از آن‌ها مشخص نیست به عبارت دیگر به اندازه چهار برابر میزان صادرات محصولات باغی، میوه در کشور وجود دارد که هیچ خبری از آن‌ها نیست.

از طرفی براساس آمار، تولید محصولات باغی کشور دو برابر مصرف آن‌هاست اما با وجود این حجم از تولید میوه باید این نکته را پرسید که وقتی در کشور ترافیک تولید محصولات باغی وجود دارد، واردات به کدامین توجیه انجام می‌شود؟

آیا سازمان برنامه برای ضرر بیش از پیش کشاورزان برنامه‌ریزی کرده است؟

نائب رییس اتحادیه باغداران کشور در اینباره به اقتصاد24 می‌گوید: واردات محصولاتی مثل موز، انبه، نارگیل و آناناس با یک تعرفه حداقلی که از 25 درصد به حدود 8 درصد رسیده، مجاز است اما واردات بقیه محصولات باغی ازمنظر قانون مطلقا ممنوع است و اگر حجم زیادی از محصولات باغی وارد می‌شود اسم آن را قاچاق می‌گذارند اما اینکه این حجم از محصولات باغی چگونه به داخل کشور می‌آید مسئله‌ای است که برای همه تولیدکنندگان سوال است و باید پاسخ آن را از مسئولان مربوط پرسید.

شادلو ادامه می‌دهد: در هر صورت رقم 100 میلیارد تومان پیش‌بینی تعرفه برای واردات چهار محصول موز، آناناس، نارگیل و انبه رقمی غیر منطقی است، چرا که مصرف این اقلام آن‌قدر زیاد نیست. میانگین واردات محصولی مثل موز که صدر واردات محصولات باغی مجاز است به 200 هزار تن هم نمی‌رسد.

او همچنین به این نکته اشاره می‌کند که تعرفه واردات محصولات باغی که واردات آن‌ها آزاد است، آن قدری نیست که به 100 میلیارد تومان برسد. «از طرفی موز در عمده فروشی کیلو 8 هزار تومان است و این قیمت در کشتی به نصف می‌رسد و تعرفه چندانی هم ندارد اما پیش‌بینی دولت از درآمد 100 میلیاردی تعرفه‌های وارداتی میوه قطع به یقین برای این کالاها نیست بلکه برای میوه‌هایی است که در داخل تولید می‌شود که یا برنامه‌ای درباره آن‌ها هست یا دولت جانب احتیاط را گرفته است که در صورت وقوع بلایای طبیعی واردکنندگان این میوه‌ها را به کشور وارد کنند».

وزارت جهاد پاسخی نداد

هنوز دو ماه از این اتفاق ناگوار برای باغداران شمال غرب کشور نگذشته است که به ناگزیر سیب‌های خود را زیر قیمتی که هزینه کرده بودند، می‌فروختند و یکی پس از دیگری به فکر قطع درختان باغ‌های‌شان می‌افتادند. نه تنها سیب که بسیاری از محصولات کشاورزی اعم از محصولات جالیزی و باغی به این سرنوشت دچار می‌شوند که برداشت‌ آن‌ها نه تنها سودی ندارد که سراسر ضرر است.

در برابر پیش‌بینی درآمد دولت از تعرفه‌های وارداتی محصولات باغی یک پرسش همچنان پا برجا باقی می‌ماند که آیا دولت بیش از آنکه به فکر رونق تولید باشد، بودجه خود را متمرکز بر سود وارکنندگان کرده است؟

خبرنگار اقتصاد24 در اینباره از دو تن از مقامات وزارت جهاد کشاورزی پرسید که یک تن از آنان علی اکبر مهرفرد، معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی و دیگری حسن قاسمی ، مدیرکل دفتر برنامه و بودجه وزارت جهاد کشاورزی بود که هیچ یک از آنان حاضر به پاسخگویی در اینباره نشدند.