اقتصاد دنیا پس از پایان کرونا چگونه خواهد بود؟

اقتصاد۲۴- مجمع جهانی اقتصاد برای پاسخ به این سوال، چند سناریوی خوش‌بینانه و بدبینانه تعریف کرده است.

در این میان، «سناریوی V شکل» بهترین و خوش‌بینانه‌ترین سناریو و «سناریوی تیک شکل»، واقع‌بینانه‌ترین سناریو را تحلیل می‌کنند.

این سناریو بهترین و خوش‏بینانه‏‌ترین سناریو است و بیان می‏کند همان‏طور که اقتصاد دنیا بعد از تعطیلی فعالیت‏‌های اقتصادی به‏ یکباره سقوط کرد بعد از برطرف شدن این بحران ما شاهد افزایش نرخ رشد اقتصادی خواهیم بود و به همان سرعت اقتصاد دنیا رشد می‏‌کند. مجمع جهانی اقتصاد احتمال وقوع این سناریو را کم می‏‌داند، زیرا بر این باور است که علاوه بر اقتصاد عادات مصرفی و سرمایه‌‏گذاری مردم هم در جریان این بحران تغییر کرده است و تا زمانی که مردم دنیا نتوانند به اقتصاد دنیا اعتماد کنند و مصرف را جایگزین پس ‏انداز برای روز مبادا کنند، روند بازسازی اقتصاد دنیا با شدتی که انتظار می‏ رود نخواهد بود.

در فاصله ماه ‏های آوریل تا ژوئن سال ۲۰۲۰ میلادی ارزش تولید ناخالص داخلی دنیا با سرعتی که پیش از این در تاریخ سابقه نداشت منقبض شد. اما حمایت‏‌های پولی و مالی که ارزشی بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد دلار دارد می‏ تواند نویدبخش بازسازی سریع اقتصاد دنیا بعد از شروع دوباره فعالیت ‏های اقتصادی باشد.

«راس واکر»، اقتصاددان ارشد مرکز مطالعات بازار ناتوست (Natwest) بر این باور است که دنیا در فصل دوم سال جاری افت نرخ رشد اقتصادی را تجربه خواهد کرد، ولی از فصل سوم مسیر بازسازی آغاز می‏ شود و در فصل آخر ما شاهد وضعیتی عادی در اقتصاد دنیا هستیم. شاید تحقق این سناریو در کشور‌هایی که میلیارد‌ها دلار به اقتصاد تزریق کردند محتمل باشد، ولی به نظر نمی‏رسد دنیا بتواند این وضعیت را تجربه کند. در درجه اول اینکه همه دنیا به صورت هم‏زمان بحران را پشت سر نمی‏ گذارد و به طور هم‏زمان فعالیت‏‌های اقتصادی آغاز نمی‏شود و دوم اینکه در بسیاری از کشور‌ها که تجربه بحران‏های ‏مختلف را داشته‌‏اند، برطرف شدن نگرانی مردم و بازگشت به عادات مصرفی و زندگی گذشته به زمان بیشتری نیاز دارد؛ بنابراین این سناریو را می‏توان بسیار خوش‏بینانه دانست.

مایک برنبرگ، اقتصاددان ارشد مرکز مطالعات فلوریان هنس بر این باور است که بعد از تجربه افت شدید نرخ رشد اقتصادی دنیا در جریان همه ‏گیری ‏ ویروس کرونا و تعطیلی گسترده فعالیت‏های اقتصادی، پیش ‏بینی می‏شود اقتصاد رشد تدریجی را در پیش بگیرد. یعنی با وجود بازشدن اقتصاد و فعالیت عادی کسب و کارها، ولی مردم برای بازگشت به وضعیت عادی قبل از کرونا نیاز به صرف زمان بیشتری داشته باشند. در این وضعیت، روند بازسازی اقتصادی کند و تدریجی خواهد بود و ما شاهد ایجاد نموداری به عنوان نمودار رشد اقتصادی دنیا طی سال‏های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ خواهیم بود که شکلی شبیه نشانه «تیک» یعنی چیزی شبیه لوگوی شرکت نایک دارد. این وضعیت را می‏توان در تمامی بحران‏های ‏ایجاد شده در جریان همه‏ گیری ‏‏‏ها‏ یا جنگ ‏ها‏ و قحطی‏ ها‏ مشاهده کرد، زیرا مردم برای حفظ سلامتی خود و خانواده خود در روز‌های سخت بحران، عادات تازه ‏ای در خودشان ایجاد کرده‏ اند و تا زمانی که ذهن آن‌ها بپذیرد روز‌های سخت و غیر قابل اعتماد پایان یافته است، زمان بیشتری مورد نیاز است.

گیلس موک، اقتصاددان ارشد مرکز مدیریت مالی و سرمایه ‏گذاری آکسا در این مورد می‏گوید: ایجاد این بحران سلامتی در دنیا باعث تغییر عادت مصرفی مردم جهان خواهد شد. انتظار می‏رود انگیزه پس ‏انداز در مردم بیشتر شود و تمایل برای مصرف کاهش یابد. پیش‏ بینی ‏ها‏ از احتمال کاهش هزینه ‏های ‏غیرضروری و کاهش میزان سفر‌های خارجی حکایت دارد و در این وضعیت اقتصاد هم نمی ‏تواند با بالاترین پتانسیل خود رشد کند و به وضعیت قبل بازگردد. در این سناریو نمی‏ توان انتظار افزایش سطح سرمایه‏ گذاری بعد از پایان همه ‏گیری ‏کرونا را داشت، زیرا تقاضا کمتر از قبل است در نتیجه محتمل ‏ترین سناریو رشد تدریجی سرمایه‏ گذاری و مصرف و در نهایت رشد تدریجی اقتصاد است که باعث ایجاد شکلی شبیه تیک یا لوگوی نایک در نمودار رشد اقتصادی دنیا می‏شود. این روند هم تا انتهای سال ۲۰۲۱ و حتی اواسط سال ۲۰۲۲ ادامه پیدا خواهد کرد یعنی در آن زمان است که ما می‏توانیم رشد عادی اقتصاد را تجربه کنیم و وضعیتی مانند سال‏های پیش از وقوع کرونا داشته باشیم.