نمادهای بورسی چرا متوقف می‌شوند؟

اقتصاد۲۴ - سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه‌ای از آموزش‌ها را فرا بگیرند. این روز‌ها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

توقف طولانی مدت نماد‌ها یکی از عوامل افزایش ریسک نقدشونگی سهام است. با توجه به اهمیت آگاهی به این دسته از قوانین در معاملات، در این مطلب به قوانین و مقررات توقف و بازگشایی نماد‌ها در بورس و فرابورس خواهیم پرداخت. البته باید توجه داشت که در توقف و بازگشایی نماد‌ها گاهی اوقات استثنا وجود دارد.

ا- متوقف شدن به علت برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه

مجمع عمومی عادی سالیانه مجمعی است که هر شرکت فعال در بورس موظف است هر ساله به منظور تصویب صورت‌های مالی و تقسیم سود نقدی بین سهامداران تشکیل دهد. در ضمن شرکت‌ها برای برگزاری این مجامع تا ۴ ماه پس از پایان سال مالی فرصت دارند، نماد‌ها حداقل یک تا دو روز قبل از برگزاری مجمع متوقف می‌شود. اگر قصد شرکت در مجمع را ندارید حتما قبل از متوقف شدن آن را بفروشید.

بازگشایی نماد:

سهم پس از افشای اطلاعات مجمع در کدال حداکثر تا ۲ روز بعد از افشای اطلاعات باید بازگشایی شود و به صورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت نوسان انجام خواهد شد. اگر دستور جلسه مواردی جز موارد ذکر شده باشد آن گاه نماد سهم به صورت حراج ناپیوسته و با محدودیت نوسان بازگشایی می‌شود.

٢- متوقف شدن به علت برگزاری مجمع عمومی فوق العاده

برگزاری مجمع عمومی فوق العاده در شرکت‌ها می‌تواند به دلایل متفاوتی همچون افزایش یا کاهش سرمایه باشد. نماد سهمی که برای برگزاری مجمع عمومی فوق العاده آماده می‌شود. یک روز معاملاتی قبل از برگزاری مجمع باید متوقف باشد.

بازگشایی نماد:

سهم پس از افشای اطلاعات مجمع در کدال حداکثر تا ۲ روز بعد از افشای اطلاعات در صورتی که تصمیمات منجر به تغییرات سرمایه نشود، باید بازگشایی شود. اگر موضوع مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه باشد، نماد سهم در زمان بازگشایی با کشف قیمت بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد. در غیر این صورت بازگشایی سهم بصورت حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان و بر اساس نظر و تایید ناظر بازار خواهد بود.

٣- متوقف شدن به علت نوسان قیمت پایانی یک سهم بیش از ۲۰ درصد

اگر طی ۵ روز کاری متوالی، قیمت پایانی یک سهم بیش از ۲۰ درصد نوسان مثبت یا منفی داشته باشد. نماد سهم در بورس متوقف و بسته می‌شود. در این حالت نماد سهم به مدت زمان ۶۰ دقیقه در وضعیت سفارش گیری قرار می‌گیرد و سپس معاملات سهم از سر گرفته می‌شود؛ و سپس معاملات در دامنه نوسان فعلی ادامه خواهد یافت.

۴- متوقف شدن به علت نوسان قیمت پایانی یک سهم بیش از ۵۰ درصد

اگر طی ۱۵ روز کاری متوالی، قیمت پایانی یک سهم بیش از ۵۰ درصد نوسان در جهت مثبت یا منفی داشته باشد معاملات سهم متوقف می‌شود. در این حالت شرکت ملزم به برگزاری یک کنفرانس اطلاع رسانی از طریق سایت کدال است. در صورت اطلاع رسانی شفاف نماد سهم حداکثر ۲ روز کاری بعد از توقف با محدودیت دامنه نوسان کشف قیمت و بازگشایی می‌شود. همچنین در صورت بسته شدن نماد به شرح فوق، معاملات کلیه اوراق بهادار مرتبط با آن نماد (حق تقدم سهام و اوراق مشتقه) نیز متوقف می‌شود. در نوسان ۵۰% سرمایه گذاران و تحلیل گران می‌توانند سوالات خود را از طریق کارگزاری‌ها و مشاور سرمایه گذاری‌ها در مورد وضعیت شرکت در سایت تدان مطرح کنند و ناشر در شفاف سازی پاسخ می‌دهد.

۵- متوقف شدن به علت افشای اطلاعات با اهمیت

اگر شرکتی قصد افشای اطلاعات با اهمیتی به صورت اطلاعیه‌ای در سایت کدال داشته باشد، نماد آن بسته و معاملات آن متوقف می‌شود. این اطلاعات با اهمیت می‌تواند در دو دسته اطلاعات با اهمیت گروه (الف) یا (ب) جا گیرند که بازگشایی سهم با توجه به این که اطلاعات با اهمیت از گروه (الف) یا گروه (ب) باشد، متفاوت است.

تفاوت بازگشایی نماد سهم، پس از افشای اطلاعات با اهمیت در گروه (الف) و (ب) در این است که در صورتی که افشای اطلاعات از گروه (الف) باشد، بازگشایی نماد سهم در روز کاری بعد با کشف قیمت بدون محدودیت دامنه نوسان اتفاق خواهد افتاد. اگر افشای اطلاعات با اهمیت از گروه (ب) باشد بازگشایی نماد سهم در همان روز و یا حداکثر در روز کاری بعد با محدودیت دامنه نوسان کشف قیمت انجام می‌گیرد.

برخی از اطلاعات با اهمیت گروه (الف) شامل:

تعلیق یا توقف تمام یا بخشی از فعالیت شرکت

شروع مجدد فعالیت متوقف یا تعلیق شده

بهره برداری از طرح‌ها و پروژه‌های جدید

اعلام ورشکستگی شرکت

نتایج برگزاری مناقصه یا مزایده

تحصیل یا واگذاری سهام شرکت دیگر

تغییر در ترکیب سهامداران عمده

تعدیلات سنواتی

برخی از اطلاعات با اهمیت گروه (ب) شامل:

برگزاری مناقصه یا مزایده

شرکت در مناقصه یا مزایده

پذیرش تعهدات جدید یا اتمام تعهدات قبلی

تغییرات در ترکیب تولید یا فروش محصولات

وضعیت مشتریان یا عرضه‌کنندگان عمده شرکت

پیشنهاد پرداخت سود یا تغییر سیاست تقسیم سود

تغییر حسابرس

تصمیم هیئت مدیره برای بازخرید سهم یا فروش سهام خزانه

زمانی که توقف نماد با اطلاع قبلی باشد، ناظر بازار در همان روز در سایت tsetmc.com پیغامی مبنی بر توقف نماد در پایان روز معاملاتی منتشر می‌کند. توقف نماد توسط ناظر بازار و با انتشار پیغامی مانند پیغام زیر اطلاع رسانی می‌شود:

به طور مثال در پایان معاملات امروز نماد معاملاتی شرکت‌های گروه مپنا (رمپنا) و تولیدی و صنعتی درخشان تهران (پدرخش) جهت برگزاری مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده به منظور انتخاب اعضاء هیئت مدیره متوقف خواهند شد. “مدیریت عملیات بازارشرکت بورس اوراق بهادار تهران“ توقف نماد بدون اطلاع قبلی نیز معمولا به دلایلی مانند مظنون شدن به استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت، با هدف درخواست شفاف سازی از شرکت انجام می‌گیرد.

سه نکته مهم در رابطه با قوانین توقف و بازگشایی نماد‌ها

نکته ۱:

مرحله پیش گشایش مرحله‌ای است که درآن می‌توان ثبت سفارش کرد، ولی هیچ معامله‌ای در این مرحله انجام نخواهد گرفت.

نکته ۲:

در صورتی که در دوره حراج ناپیوسته معامله‌ای صورت نپذیرد یا معاملات انجام شده در دوره حراج ناپیوسته توسط بورس تایید نشود، به تشخیص بورس و پس از اطلاع رسانی، حراج ناپیوسته موضوع این ماده برای یک بار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی بعد قابل تکرار است. به هر ترتیب در صورت عدم‌کشف قیمت، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود.

نکته ۳:

درخصوص قیمت گذاری حق تقدم سهام برای اولین بار پس از افزایش سرمایه و در زمان عرضه حق تقدم استفاده نشده در صورت عدم کشف قیمت پس از دو نوبت این امر حراج ناپیوسته تا کشف قیمت تکرار می‌شود. در زمان عرضه حق تقدم استفاده نشده مدت زمان حراج ناپیوسته از شروع عملیات حراج آغاز و تا پایان جلسه‌ی معاملاتی ادامه خواهد داشت.