نتایج انتخابات عراق برای ایران چه معنایی دربردارد؟

اقتصاد ۲۴ - رویترز در مطلبی به قلم جان داویسون و احمد رشید نوشت: رای دهندگان عراقی در انتخابات این هفته به شدت شبه نظامیان را مورد سرزنش قرار دادند، اما از بین بردن کنترل شبه نظامیان شیعه در این کشور همچنان یک هدف سیاسی حساس خواهد بود و تهدید به خشونت همیشه در این کشور وجود دارد. برنده اصلی انتخابات مقتدی صدر روحانی شیعه بود، پوپولیستی که خود را به عنوان مخالف سرسخت ایران و ایالات متحده معرفی کرده است. صدر نتیجه را "پیروزی مردم بر شبه نظامیان" اعلام کرد.

 یوسف محمد، یک جوان بیکار ۲۱ ساله در سنگر بزرگ صدر در بغداد می‌گوید: مهمترین چیز در این انتخابات این است که کشور‌های خارجی در رای گیری دخالت نکردند. ما از دیشب جشن گرفته ایم.

بیشتر بخوانید:برای نخستین بار ۹۷ زن به پارلمان عراق راه یافتند

جبهه‌ی صدر، بیشترین کرسی را در پارلمان از مجموع ۳۲۹ کرسی دارد که از ۵۴ کرسی به ۷۳ مورد افزایش می‌یابد. این در حالی است که کرسی‌های رقبای اصلی جبهه‌ی صدر یعنی گروه‌های جناح فتح مرتبط با شبه نظامیان طرفدار تهران از ۴۸ کرسی به ۱۴ مورد کاهش یافت.

به طرزی غیرمعمول، یک بلوک متحد از مسلمانان سنی در رتبه دوم قرار گرفت و شاید بتوان گفت که فرقه اقلیت در بهترین موقعیت خود پس از سقوط صدام حسین قرار دارد. حتی گروه‌های تازه کار اصلاح طلب که علیه نخبگان حاکم مبارزه می‌کردند، توانستند بر خلاف پیش بینی‌های احزاب مستقر در این انتخابات به موفقیت دست یابند.

با این وجود هنوز شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کنترل تهران بر این کشور همچنان بسیار زیاد است. از همه مهمتر، نوری المالکی، نخست وزیر سابق، یکی از دوستان ایران که به عنوان مدافع قانون و نظم در انتخابات حضور داشت، با کسب ۳۷ کرسی در جایگاه سوم، دستاورد‌های غافلگیر کننده بزرگی کسب کرد.

یک دیپلمات غربی گفت که یکی از چهره‌های بانفوذ ایران وقتی که نتایج اولیه اعلام شد، در بغداد حضور داشت. وی هنوز به دنبال راهی برای حفظ متحدان تهران در قدرت است.

بر اساس اطلاعات ما، او دیروز در جلسه‌ای با احزاب شبه نظامیان شیعه شرکت کرد. آن‌ها هر کاری که بتوانند برای سازماندهی بزرگترین بلوک در عراق انجام می‌دهند، اگرچه این کار با قدرت گرفتن صدر بسیار دشوار خواهد بود. تهران و بغداد هر دو علناً حضور او در عراق را تکذیب کردند، اما دو منبع ایرانی در تماس با رویترز آن را تایید کردند.



عراق از زمانیکه به رهبری ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ مورد حمله قرار گرفت، میدان نبرد نیابتی برای نفوذ بین ایالات متحده و ایران بوده است. این حمله باعث سرنگونی صدام و ایجاد شرایطی برای قدرت گرفتن اکثریت شیعه شد.

در سال ۲۰۱۴ هنگامی که یک سوم عراق توسط جنگجویان گروه سنی داعش تسخیر شد، واشنگتن و تهران با ناراحتی در یک جبهه قرار گرفتند و هر دو به بغداد برای مبارزه با شبه نظامیان کمک می‌کردند.

اما وقتی داعش در سال ۲۰۱۷ شکست خورد، این ایران بود که پیشروی کرد. گروه‌های وابسته به شبه نظامیان شیعه، کنترل بخش اعظم دولت عراق را به دست گرفتند.

این امر باعث واکنش شدید در سال ۲۰۱۹ شد و صد‌ها هزار نفر از جوانان عراقی به خیابان‌ها آمدند تا علیه فساد، بیکاری و نفوذ خارجی اعتراض کنند. نیرو‌های امنیتی و شبه نظامیان ۶۰۰ نفر از آن‌ها را به ضرب گلوله کشتند. نخست وزیر نزدیک به ایران مجبور به استعفا شد و راه را برای انتخابات زودهنگام این هفته هموار کرد.

صدر از خانواده‌ای روحانی و محترم در عراق است. پدر و عموی او در زمان صدام کشته شده اند. وی به عنوان دشمن واشنگتن و تهران ظاهر شده است، که ابتدا قیام شیعیان را علیه اشغالگری آمریکا رهبری کرد و بعداً علیه نفوذ ایران دست به مبارزه زد.

در حالی که او همیشه از ایفای نقش اصلی در مدیریت ائتلاف‌ها خودداری کرده است، پیروانش بی سر و صدا کنترل وزارتخانه‌ها و صنایع را در دولت‌های تحت رهبری دیگر جناح‌های شیعه و مرتبط با تهران، حفظ کرده اند.

اما اکثر تشکیلات سیاسی شیعه عراق به صدر بدگمان هستند یا حتی روابط خصمانه با او دارند. از جمله می‌توان به فرماندهان نیرو‌های امنیتی که در گذشته با پیروان صدر مبارزه می‌کردند، اشاره کرد. این ممکن است به مالکی کمک کند، کسی که در طول بیش از یک دهه گذشته به عنوان نخست وزیر کمپینی را رهبری کرده که شهر‌های جنوبی و مناطق مختلف بغداد را با موفقیت از کنترل پیروان صدر خارج کرده است.

حمدی مالک، متخصص شبه نظامیان شیعه عراق در موسسه واشنگتن گفت که مالکی پول زیادی را صرف مبارزات انتخاباتی کرده و از نوستالژی نیرو‌های مسلح استفاده و بر شخصیت خود به عنوان یک رهبر قوی تأکید کرده است.

یکی از مقامات حزب بدر که یکی از جناح‌های اصلی طرفدار ایران بود، گفت: یکی از دلایل عملکرد ضعیف بلوک فتح این بود که طرفدارانش رای خود را به مالکی منتقل کردند و او را یک سنگر موثرتر در برابر صدر دانستند. این مقام تصریح کرد: مالکی قبلاً نشان داد که می‌تواند در مقابل صدر بایستد.