در میان جدال نصرالله و جعجع؛ نگاهی به کارنامه نیروهای لبنانی

اقتصاد ۲۴-درگیری‌های مسلحانه و خونین پنج‌شنبه ۱۴ اکتبر بیروت که هفت کشته برجای گذاشت، بار دیگر نام «نیرو‌های لبنانی» یا قوات البنانیه را به کانون توجهات کشاند.
این گروه مسیحی در جنگ داخلی لبنان از ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ میلادی نقشی محوری داشت. پیامد آن جنگ ۱۲۰ هزار کشته و ویرانی شهر بیروت بود؛ شهری که تا پیش از جنگ، آن را عروس خاورمیانه می‌خواندند.

در این گزارش نگاهی داریم به تاریخچه نیرو‌های لبنانی و بزنگاه‌های مهم تاریخی این گروه.

در سال ۱۹۷۶ میلادی در جریان جنگ داخلی لبنان، بشیر جمیل از مسیحیان مارونی لبنان با متحد کردن مجموعه‌ای از گروه‌های شبه نظامی مسیحی، از جمله گروه تحت نظر خود به نام کتائب که به فالانژ‌ها هم معروف هستند، «نیرو‌های لبنانی» را بنیان نهاد.
«نیرو‌های لبنانی» در مبارزه‌ای مسلحانه با «سازمان آزادیبخش فلسطین» به رهبری یاسر عرفات بودند که در آن زمان بخش‌هایی از لبنان را تحت کنترل خود داشتند. اسرائیل که خود در مبارزه با فلسطینیان بود، از نیرو‌های لبنانی پشتیبانی کرد.

«نیرو‌های لبنانی» علاوه بر فلسطینیان، با برخی دیگر از گروه‌های لبنانی نیز در جنگی مسلحانه به سر می‌بردند که یکی از مهمترین آن‌ها نیرو‌های شبه نظامی دروزی مذهب به رهبری ولید جنبلاط بود.
در سال ۱۹۸۲ میلادی تقریبا سه ماه پس از هجوم ارتش اسرائیل به لبنان و تسخیر بخش‌های بزرگی از این کشور، بشیر جمیل به عنوان رئیس جمهور لبنان معرفی شد.
او هنوز سوگند ریاست جمهوری نخورده بود که در یک بمب گذاری و همراه با جمعی از اعضای فالانژ ترور شد. پس از آن شبه نظامیان مسیحی برای انتقام به دو اردوگاه فلسطینی صبرا و شتیلا حمله بردند و دست به یک قتل عام زدند.

بیشتر بخوانید: استقرار تانک‌های ارتش در خیابان‌های بیروت

در سال ۱۹۸۳ شبه نظامیان «نیرو‌های لبنانی» در جنگ با شبه نظامیان دروزی به رهبری جنبلاط در منطقه کوهستانی شوف شکست خوردند و همین باعث شد تا در حدود ۲۵۰ هزار مسیحی منطقه را ترک کنند که بزرگترین جابجایی فرقه‌ای در دوران جنگ داخلی بود.
در سال ۱۹۸۶ سمیر جعجع که از کادر‌های فالانژ زیر نظر جمیل بود، به فرماندهی «نیرو‌های لبنانی» رسید. در زمان فرماندهی او، نیرو‌های لبنانی به قدرتمندترین گروه مسیحی تبدیل شدند و این گروه توانست بر منطقه در محاصره و مسیحی نشین کنترل پیدا کند.
در آخرین سال‌های جنگ داخلی «نیرو‌های لبنانی» وارد جنگ با نظامیان تحت کنترل میشل عون، رقیب مسیحی خود شدند. جنگی که به «جنگ حذفی» معروف شد و هر کدام یک از این دو گروه مسیحی می‌خواست خود بر مناطق مسیحی کنترل داشته باشد. این جنگ در نهایت ویرانی‌های بسیار در مناطق مسیحی نشین بر جا گذاشت.

پایان جنگ داخلی

در سال ۱۹۸۹ میلادی در جریان توافقی موسوم به توافق طائف در که شهر طائف عربستان شکل گرفت، جنگ داخلی پایان یافت و بر اساس این توافق قرار شد که نیرو‌های ارتش سوریه ظرف ۲ سال خاک لبنان را ترک کنند.
سمیر جعجع بر اساس این توافق سلاح‌های خود را تحویل ارتش لبنان داد؛ گرچه بسیاری‌ها معتقد بودند که جعجع تشکیلات نظامی خود را کاملا منهدم نکرد.
زمانی که مشخص شد سوریه نمی‌خواهد بر اساس پیش بینی پیمان طائف، نیرو‌های خود را از لبنان خارج کند درگیری‌هایی میان نیرو‌های لبنانی و سوری رخ داد.
در سال ۱۹۹۴ میلادی سمیر جعجع به اتهام قتل‌های سیاسی و بمب گذاری در یک کلیسا دستگیر و محاکمه شد. جعجع، اما اتهامات را رد کرد و آن‌ها را ساخته و پرداخته نیرو‌های سوری و لبنانی مورد حمایت سوریه خواند.
سمیر جعجع در انتها از اتهام بمب گذاری در کلیسا تبرئه شد، اما به جرم قتل‌های سیاسی ۱۱ سال را در حبس انفرادی گذراند.
اوکه از ۱۹۹۴ میلادی دوران سپری کردن محکومیتش را آغاز کرد، تنها فرمانده گروه‌های شبه نظامی درگیر در جنگ داخلی لبنان بود که محاکمه شد و به زندان افتاد، بقیه، اما از عفو همگانی بهره‌مند شدند.

در مقابل حزب‌الله

در سال ۲۰۰۵ میلادی تحولات جدیدی در لبنان روی داد. در اولین ماه‌های این سال رفیق حریری، نخست وزیر سنی مذهب لبنان ترور شد و به فاصله چند هفته، خروج ارتش سوریه از لبنان آغاز شد.
سمیر جعجع نیز در حالی از زندان آزاد شد که گروه‌های سیاسی لبنان به دو دسته ۸ مارس و ۱۴ مارس، مخالفان و موافقان باقی ماندن ارتش سوریه در خاک لبنان، تقسیم شده بودند. حزب‌الله لبنان که در آن زمان قدرتمندترین گروه نظامی لبنان بود و بر اساس قرارداد طائف تنها گروهی محسوب می‌شد که حق نگه داشتن سلاحش را داشت، در گروه ۸ مارس قرار گرفت و جعجع و نیروهایش در کنار سعد حریری، پسر نخست وزیر مقتول، در گروه ۱۴ مارس قرار گرفتند.
«نیرو‌های لبنانی» همچون دیگر گروه‌های مخالف حزب‌الله، مخالف مسلح بودن این گروه هستند و آن را عامل مشکلات لبنان می‌دانند. حزب‌الله لبنان، اما مدعی است که از سلاحش تنها برای جنگ خارجی و مقاومت در برابر دشمن خارجی و اسرائیل استفاده می‌کند.

بیشتر بخوانید: نسل جوان خسته و عاصی لبنان بدون خاطره از جنگ‌های داخلی

«نیرو‌های لبنانی» و رهبر آن‌ها سمیر جعجع اعتقاد دارند که تنها قدرت‌های خارجی می‌توانند با فشار آوردن بر حزب‌الله آن‌ها را به تغییر رویه وادار کنند. به همین دلیل «نیرو‌های لبنانی» بسیار به عربستان سعودی نزدیک هستند.
عربستان سعودی رقیب اصلی ایران در منطقه خاورمیانه محسوب می‌شود و با در لیست تروریستی قرار دادن حزب‌الله نیز جدیت خود را برای مقابله با این بازوی نظامی ایران نشان داده است.

«نیرو‌های لبنانی» اکنون دومین گروه بزرگ مسیحی در پارلمان هستند. آن‌ها تاکید می‌کنند که دیگر شاخه نظامی و فعالیت‌های نظامی ندارند.
این گروه، اما رقیب دیرینه دیگر گروه عمده مسیحی، یعنی جنبش آزاد میهنی است، گروهی که پایه‌گذارش میشل عون، رئیس جمهور کنونی لبنان است و برخلاف «نیرو‌های لبنانی» که در کابینه هیچ حضوری ندارند، جنبش آزاد میهنی سهم بزرگی از قدرت را در اختیار دارد و همزمان در یک ائتلاف سیاسی با حزب الله لبنان است.

یورونیوز