اعتراض معلمان به دست‌اندازی به صندوق ذخیره فرهنگیان/ تکلیف تخصیص دارایی‌های صندوق به معلمان چه شد؟

اقتصاد۲۴- مریم وحیدیان: صندوق ذخیره فرهنگیان در سال‌های اخیر چالش‌های زیادی داشته و یکی از دلایل سلسله اعتراضات معلمان بوده است. معلمان نسبت به دست اندازی‌های دولت به اموالشان معترض بودند. خواسته اصلی آنان این است که خودشان برای اموال خود تصمیم بگیرند. این روزها مشکلات صندوق ذخیره فرهنگیان شامل تلاش مجلس برای دولتی‌سازی صندوق، عدم پرداخت ارزش ماکلانه بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار معلم، عدم برگزاری انتخابات برای عضویت شش عضو معلم در هیئت امنای صندوق و دخالت دولت و مجلس در امور مربوط به صندوق ذخیره فرهنگیان با وجود عدم تملک دولتی بر صندوق است. 

اسماعیل جعفری، فعال صنفی معلمان در قزوین، در گفتگو با خبرنگار اقتصاد۲۴ با اشاره به اعتراضات صنفی معلمان نسبت به مشکلات اخیر صندوق ذخیره فرهنگیان اظهار داشت: صندوق ذخیره فرهنگیان به استناد ماده ۶۳ برنامه دوم توسعه در سال ۷۴ با هدف کمک به معیشت معلمان در زمان بازنشستگی تاسیس شد. مقرر شد هر معلم تا سقف ۵ درصد از حقوق و مزایای خود را به صندوق واریز کند و در مقابل دولت نیز موظف شد، همان مبلغی که هر عضو واریز می‌کند، به حساب صندوق واریز کند تا در زمان بازنشستگی، از کار افتادگی یا فوت یک معلم، تحت عنوان یک سرمایه‌گذاری به فرهنگیان بازگردانده شود.  

او درباره اهمیت صندوق ذخیره فرهنگیان گفت: کل اعضای صندوق شامل شاغلین، بازنشستگان، از کار افتاده‌ها و حتی متوفی‌ها تا امروز یک میلیون و ۵۰۵ هزار و ۴۵۹ نفر هستند. در حال حاضر اعضای شاغل و فعلی حدود ۶۵۰ هزار نفر اعلام شده‌اند. صندوق ذخیره فرهنگیان در ۴ هلدینگ پتروشیمی و انرژی، هلدینگ سرمایه‌گذاری، هلدینگ ساختمانو هلدینگ خدمات با مجموع ۵۵ شرکت فعالیت دارد و دارایی‌های صندوق در دی ماه ۱۳۹۹ حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان برآورد شد. افراد متخصص رقم دارایی‌های صندوق را بیشتر از این ارزیابی می‌کنند.  

بیشتر بخوانید: سه هلدینگ صندوق ذخیره فرهنگیان وارد بورس می‌شود

این فعال صنفی معلمان درباره چالش‌های صندوق در سال‌های گذشته خاطرنشان کرد: صندوق ذخیره فرهنگیان در این سال‌ها چالش‌های زیادی داشته و اخبار زیادی از آن منتشر شده است که عموم مردم و معلمان در جریان آن قرار گرفته‌اند، اما در حال حاضر با مدیریت فعلی اقدامات نسبتاً خوبی صورت گرفته و شرایط نسبتاً بهتر شده است. سود عملیاتی سالانه صندوق در سال ۹۵ حدود ۲۵۰ میلیارد تومان بود و در سال ۹۹ این سود عملیاتی به ۱۴۴۰ میلیارد تومان رسید که در شهریور امسال به صورت وضعیت اعضا اعمال شد.

جعفری تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود که سود عملیاتی سال ۱۴۰۰ بیش از ۴ هزار میلیارد تومان شود که در ماه‌های آینده در صورت وضعیت اعضا اعمال خواهد شد. واریزی فعلی اعضا حدود ۱۸۰ میلیارد تومان به صورت ماهانه است که در سال رقمی حدود ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان می‌شود که رقم چشم‌گیری است. مجموع این دو عدد رقم بیش از ۶ هزار میلیارد تومان خواهد بود. این اعداد و سوددهی‌ها نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات خوبی در سال‌های اخیر صورت گرفته و معلمان را به آینده صندوق امیدوار کرده است.

این فعال صنفی معلمان درباره مشکلات اساسنامه‌ای صندوق ذخیره فرهنگیان گفت: در این سال‌ها تصمیم‌گیری‌ها و اتفاقات چالش‌برانگیزی نیز افتاده است. مثلاً در سال ۹۷، اساسنامه صندوق را بدون اطلاع معلمان و سه معلم عضو هیئت امنا تغییر دادند. پس از اطلاعاتی که توسط هیئت امنا و گروهی از معلمان تحت عنوان «گروه مطالبه‌گران» تهیه شد، پس از بیش از یک سال تلاش، اساسنامه صندوق تغییر کرد. این اساسنامه در تاریخ ۲۲ شهریور ماه ۱۴۰۰ در هیئت امنا به ثبت رسید و بعد از آن در اداره ثبت شرکت‌ها ثبت شد. همچنین در مهر ماه سال جاری نیز در روزنامه‌ها آگهی آن هم منتشر شد تا کاملاً به صورت رسمی و قانونی و قابل استناد باشد.

او ادامه داد: اساسنامه‌ای که امسال تغییر پیدا کرده است، چند ویژگی دارد. از جمله اینکه شش معلم در هیئت امنا که به صورت انتخابات سراسری در کل کشور، توسط معلمان انتخاب خواهند شد، در هیئت امنا حضور پیدا می‌کنند. ارزش مالکانه که در بورس عملی خواهد شد، دیگر ویژگی این اساسنامه است.  

جعفری تصریح کرد: چالش دیگر صندوق این بود که ۴۲ نماینده با یک استفساریه در ماه‌های اخیر با بیان اینکه «صندوق خصوصی نیست» قصد داشتند، ماهیت صندوق را خدشه‌دار کنند و ماهیت آن را تبدیل به «دولتی» کنند. بعد از اینکه معلمان مطلع شدند، با نمایندگان امضاکننده این استفساریه جلسه گذاشتند و در این دیدار‌ها متوجه شدند که عده‌ای از خیلی از جزییات اطلاع نداشتند و فقط تحت تاثیر و یا اعتماد به نمایندگان طراح استفیاریه آن را امضا کردند. خوشبختانه بعد از این اتفاقات خطر استفساریه هم برطرف شد.  

او ادامه داد: عده‌ای از نمایندگان مجلس در بودجه سال ۱۴۰۰ در بند «ک» تبصره ۱۲، وزارت آموزش و پرورش را مکلف کردند تا اساسنامه صندوق ذخیره فرهنگیان را تعیین و یک بازنگری در آن ایجاد کند و در مجلس به تصویب برساند. هر چند صندوق ذخیره خصوصی یا دارای مالکیت اجتماعی است و اساسنامه و وضعیت حقوقی مشخصی دارد. یعنی قید خصوصی بودن دارد، نیازی به تصویب در مجلس ندارد. وزیر جدید آموزش و پرورش به استناد بند «ک» و بدون اطلاع به سه معلمی که در هیئت امنا عضو هستند،این موضوع را در دولت مطرح کرده و بدون اینکه به اساسنامه مصوب ۱۴۰۰ اعتنایی کند، آن را در کمیسیون حقوقی دولت مطرح کردند و در کمال تعجب اعلام شد که «صندوق ذخیره فرهنگیان یک موسسه عمومی غیردولتی است (همان دولتی) است.»

این فعال صنفی معلمان خاطرنشان کرد: چند جلسه نیز در کمیسیون اجتماعی بدون اطلاع معلمان هیئت امنا برگزار شده و در جلسه سوم سه عضو معلم هیئت امنا این را متوجه شدند و نسبت به عواقب و پیامد‌های اجتماعی آن هشدار داده و به معلمان نیز اطلاع‌رسانی کردند. بعد از انتشار این خبر اعتراض و واکنش‌های تند جامعه فرهنگیان را شاهد بودیم.  

وی افزود: در مورد ماهیت صندوق، مستندات و مطالب زیادی وجود دارد که به استناد قوانین بالا دستی از جمله قانون اساسی، قانون مدیریت خدمات کشوری و دیگر قوانین و همچنین استعلام از نهاد ریاست جمهوری آرای مختلف دیوان عدالت اداری و نظر رهبری در سال ۸۷خصوصی بودن صندوق قابل استناد است و جای بحث دیگری را باقی نگذاشته است، اما همان نمایندگان مجلس و گروهی دیگر با تبلیغ اینکه در گذشته در صندوق تخلفات صورت گرفته به دنبال برنامه‌هایی هستند که وضع را بدتر می‌کند و معلمان را از حق و حقوق و دارایی‌های خودشان محروم می‌کند.

جعفری تاکید کرد: مثلاً طرح صندوق رفاه معلمان را مطرح کردند. در این طرح از بخشی از سود و دارایی‌های معلمان برای معلمان اقداماتی انجام می‌دهند که گسترش ستاد‌های اسکان و خانه‌های معلم یکی از آن‌ها است. در عمل این دست اقدامات درآمد آموزش و پرورش را بالا می‌برد. یا تحت عنوان بیمه تکمیلی کار‌هایی را می‌خواهند، انجام دهند. یعنی از پول معلمان برایشان خرج کنند و برای خودشان رزومه و اعتبار درست کنند که این هم مورد قبول هیچ یک از معلمان کشور نیست. قابل ذکر است که دارایی‌های صندوق متعلق به تمام معلمان نیست. متعلق به معلمانی است که الان عضو هستند یا قبلاً عضو بوده و الان بازنشسته شده‌اند.  

او ادامه داد: در حالی دولتی شدن صندوق مطرح شده که دولت از سال ۹۳ سهم خود را واریز نکرده است. هرچند سهمی که در سال‌های قبل از آن نیز واریز کرده به صورت هدیه بوده که به دیگر کارکنان دولت نیز تعلق گرفته است. بنابراین این هدیه، مالکیت یا سهمی را برای دولت در صندوق ایجاد نمی‌کند.  

این فعال صنفی معلمان گفت: خلاصه اینکه صندوق خصوصی است و باید بماند. دولت و مجلس شورای اسلامی هیچ سهمی ندارند و چون خصوصی است حق دخالت هم ندارند. هرچند معلمان از نظارت دستگاه‌های نظارتی برای عملکرد بهتر و شفافیت استقبال هم می‌کنند. وزیر آموزش و پرورش و برخی از دولتی‌ها و مجلسی‌ها به اساسنامه مصوب تیرماه ۱۴۰۰ احترام بگذارند و مقدمات ارزش مالکانه را فراهم کنند. ارزش مالکانه‌ای که با عرضه در بورس صورت می‌گیرد. یعنی دارایی‌هایی که ارزش پیدا کرده است، در بورس به معلمان داده شود.  

وی افزود: مقدمات سه هلدینگ پتروشیمی، سرمایه‌گذاری و ساختمان انجام شده و این سه هلدینگ ۹۵ تا ۹۶ درصد دارایی‌های صندوق را در خود جای داده‌اند. انتظار داریم که وزیر و دولت و مجلس پیگیر باشند تا این امر مهم خیلی سریع محقق شود و تمام دارایی‌های صندوق در قالب سهام به معلمان تخصیص داده شود.

جعفری در پایان خاطرنشان کرد: مورد بعدی هم برگزاری انتخابات هیئت امنا است که معلمان ۶ نفر از جمع خود را به صورت یک انتخاب سراسری از کل کشور، در هیئت امنا انتخاب می‌کنند تا در کنار دیگر اعضای هیئت امنا، هیئت مدیره صندوق را انتخاب کنند تا ادامه فعالیت صندوق با مشکل مواجه نشود. تمام این موارد به استناد و در چهارچوب قانون است تا در راستای احقاق حق و واگذاری مدیریت دارایی‌های معلمان در صندوق ذخیره فرهنگیان به خود معلمان و تقویت معیشت و رفاه معلمان با دارایی خودشان محقق شود. بهتر است که دولت و برخی در مجلس فکر دست اندازی و اتخاذ تصمیمات نادرست برای این دارایی‌ها را نداشته باشند که اگر این اتفاق رخ دهد، معلمان ساکت نخواهند نشست و در حفاظت از دارایی‌های خودشان اقداماتی که لازم باشد را انجام می‌دهند و سکوت نخواهند کرد. در این راه نیز از تمام رسانه‌ها و دیگر فعالین انتظار داریم که از ما حمایت کنند تا به حق قانونی خود برسیم.