سیمای کم‌آبی ایران در سال ۲۰۵۰

اقتصاد۲۴- در ایران حدود ۵ میلیون نفر در معرض ریسک متوسط تا زیاد خشکسالی هستند که بیشتر در مناطق دورافتاده و روستایی استان‌ها زندگی می‌کنند. اگر کشوری بیش از ۱۷۰۰ مترمکعب آب برای هر نفر در سال داشته باشد، کمبود آب وجود ندارد، اما روند صعودی کمبود بارندگی از حد استاندارد پیشی گرفته و اگر کاهش بیشتری داشته باشد، یک قدم با بحران آب فاصله داریم. خشکسالی، بارندگی کم و سپس کم‌آبی مشکل بسیاری از کشور‌ها به ویژه ایران است که در منطقه‌ای خشک قرار دارد.

بر اساس آمار وزارت نیرو تا ۱۴ تیر ۱۴۰۱ با سپری شدن ۲۸۶ روز از سال آبی، تا ۱۴ تیرماه (سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۰) میزان کل حجم آب در مخازن سد‌های کشور به حدود ۲۴.۸۳ میلیارد مترمکعب رسیده که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته بیانگر ۴ درصد کاهش است. بررسی وضعیت ورودی سد‌های کشور نشان می‌دهد که ورودی به مخازن در سال آبی جاری ۲۷.۹۵ میلیارد مترمکعب رسیده که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته ۴ درصد افزایش را نشان می‌دهد. میزان پرشدگی سد زاینده‌رود در استان اصفهان، سد‌های استان‌های تهران و خوزستان و سد‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه در شرایط فعلی به ترتیب حدود ۲۷ درصد، ۳۳ درصد، ۵۵ درصد و ۶۲ درصد است.

حجم آب سد امیرکبیر تا روز ۱۴ تیر ۱۴۰۱ حدود ۱۳۳ میلیون مترمکعب اعلام شد، در حالی که این میزان در روز مشابه سال گذشته ۱۷۷ میلیون مترمکعب بوده است. حجم آب سد طالقان نیز از ۲۸۶ میلیون مترمکعب در سال گذشته به ۲۶۴ میلیون مترمکعب و حجم آب سد لتیان نیز از ۵۵ میلیون مترمکعب در روز مشابه سال گذشته، به ۵۴ میلیون مترمکعب رسیده است. حجم آب سد لار در ۱۴ تیر سال گذشته، ۱۳۶ میلیون مترمکعب بوده که در مقایسه با موجودی ۱۱۰ میلیون مترمکعبی امسال، ۲۶ میلیون مترمکعب کاهش را نشان می‌دهد. حجم آب سد ماملو نیز از ۱۰۲ میلیون مترمکعب روز مشابه سال گذشته، به ۶۰ میلیون مترمکعب رسیده است. مصرف آب در شهر تهران روز ۲۲ خرداد ۱۴۰۱ از مرز ۳.۶ میلیون مترمکعب گذشت که برای این زمان از سال بی‌سابقه بوده است. همین رقم درست در مرداد پارسال و زمانی که دما در حدود ۴۲ درجه سانتی‌گراد بود، ثبت شد.

حداقل ۴۰ درصد آب از منابع زیرزمینی تامین می‌شود، اما زمانی که استفاده از سطح ۳ میلیون مترمکعب عبور می‌کند، این میزان به حد ۷۰ درصد نیز می‌رسد.
تهرانی‌ها بین ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از میانگین کشوری آب مصرف می‌کنند. متوسط مصرف آب هر شهروند ۲۴۰ لیتر در شبانه روز است که این رقم در کشور ۲۰۰ لیتر است. از اسفند ۹۸ تا کنون روزانه بیش از سه میلیون مترمکعب مصرف آب در سطح استان مصرف شده است. این در حالی است که امسال به لحاظ وضعیت بارندگی با کاهش ۳۵ درصد میزان بارندگی در کشور و ۳۷ درصدی استان تهران مواجهیم.

بیشتر بخوانید: 31 استان کشور تشنه‌اند / خشکسالی ایران را می‌بلعد؟

رئیس اتحادیه غلات بیستم اردیبهشت ۱۴۰۱ گفت تا پایان سال جاری شمسی به واردات حداقل ۷ میلیون تن گندم نیاز دارد که دومین سال واردات بالا است، زیرا خشکسالی همچنان بر تولید داخلی تاثیر می‌گذارد. ایران در سال گذشته ۸ میلیون تن گندم وارد کرده است. تولید گندم داخلی کشور بسته به میزان بارندگی می‌تواند بسیار متفاوت باشد و کشور در برخی سال‌ها در غلات اصلی خودکفا بوده است. کشور ما سال‌هاست که از خشکسالی رنج می‌برد و سال گذشته نیز به طور خاص از این مشکل رنج برده چرا که افزایش قیمت‌های جهانی، بار واردات را بر دوش کشور افزایش داده است. واردکنندگان اکنون با مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند، زیرا تجاوز نظامی روسیه به اوکراین باعث اختلال در تامین غلات شده است. ایران همچنین با چالش تامین مالی واردات در مواجهه با تحریم‌های ایالات متحده مواجه است که قصد دارد از طریق مذاکرات برای احیای برجام برداشته شود.

در ایران میانگین بارندگی کمتر از میانگین بلندمدت است. در بهترین حالت باید انتظار داشت که کشور به میانگین بلندمدت بارندگی بازگردد، میانگین بارندگی در کشور ۲۵۰ میلی‌متر در سال بوده که اکنون به حدود ۲۰۰ میلی متر در سال رسیده و همچنان در حال کاهش است.
بعضی پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که بارندگی‌ها تا سال ۲۰۵۰ کاهش می‌یابد، بنابراین اگر کشور برای مدت کوتاهی بارندگی داشته باشد، تصور بازگشت به حالت عادی غیرواقعی خواهد بود. یکصد سال قبل ایران در پایان سلسله قاجار با حدود ۱۱ میلیون جمعیت برای هر نفر حدود ۱۷۰۰۰ مترمکعب آب داشت که کشور را در زمره کشور‌های دارای منابع غنی آبی قرار می‌داد. با این همه، روند افزایش جمعیت و کاهش بارندگی موجب شده تا پس از یک سده کشور دچار تنش آبی باشد. در همین حال پیش‌بینی برخی مجامع بین‌المللی نشان می‌دهد که ایران با حدود ۱۱۰ میلیون جمعیت در سال ۲۰۵۰ به ۵۰۰ مترمکعب سرانه آب خواهد رسید که فاجعه‌بار خواهد بود. وقتی سرانه آب به زیر ۱۰۰۰ مترمکعب برای هر نفر در سال برسد، از تنش آبی وارد بحران آب خواهیم شد.

منبع: پیام ما