اقتصاد ۲۴- «رضا فاطمی امین» در هفته گذشته در حالی توانست از ایستگاه بهارستان، سوار اتوبوس کابینه سیدابراهیم رئیسی شود که شاید بسیاری از آن چه در دفاعیاتش در مجلس گفته بود با حاشیه‌هایی از سوی کارشناسان همراه بود. یکی از این حاشیه‌ها مساله هدف گذاری برای تولید در صنعت خودروسازی کشور بود.
رویای تولید ۳ میلیون خودرو در سال
فاطمی امین وزیر پیشنهادی صمت برنامه‌ای با محور‌های مختلف را معرفی کرد. بخشی از این برنامه درباره خودرو است که طی آن فاطمی امین مدعی شده است که می‌خواهد به تیراژ ۳ میلیون خودرو در سال برسد. دستیابی به تولید سه میلیون خودرو و یک میلیون صادرات در سال ۱۴۰۴ در حالی از سوی برخی کارشناسان غیر ممکن و به نوعی پاشنه آشیل برنامه‌های وزیر پیشنهادی صمت مطرح می‌شود که تولید این میزان خودرو زمان بر بوده و حداقل ۱۵۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی نیاز دارد و ظرف چهار سال قابل اجرا نخواهد بود.
بیشتر بخوانید: وعده‌های زنگارنگ وزیر جدید در حوزه صنعت، معدن و بازار‌ها
به اعتقاد فاطمی امین، بیش از نیمی از ظرفیت صنعت خودروی کشور خالی است که این ظرفیت قرار است با برنامه‌ریزی وی برای افزایش تولید به سرعت پر شود.
بر این اساس وی علاوه بر برنامه کوتاه مدت افزایش ۱۰۰ هزار دستگاهی تا پایان امسال، تولید سه میلیون دستگاه خودرو و صادرات یک میلیون دستگاه تا سال ۱۴۰۴ را از جمله اهداف کمی در صنعت خودرو مطرح کرده است.
برنامه‌هایی که به گفته کارشناسان به نظر می‌رسد حداقل برای صنعت خودرو با توجه به توافق هسته‌ای نوشته شده چرا که بدون مشارکت‌های خارجی و واردات قطعات و از سویی برخی اصلاحات داخلی در قوانین و توسعه زیر ساخت‌ها قابلیت اجرایی نخواهد داشت.
وزیر خودروسازی را درک کرده؟
با توجه به نظرات کارشناسان در روز‌های پس از دفاع وزیر فعلی صمت شاید دیگر نظرات مخالف «اردشیر مطهری» نماینده مردم گرمسار با فاطمی امین دیگر چندان عجیب نیست زمانی که وزیر را خطاب قرار داد و گفت: «مساله خودروسازی را درک نکردید که ادعای تولید ۳ میلیون خودرو و صادرات یک میلیون خودرو را داریدمردم از دولت جدید کاهش قیمت خودرو داخلی را می‌خواهند.»
ایران در سال ۹۹ چند خودرو تولید کرد؟
ایران در سال ۱۳۹۹ بنا بر آمار رسمی و هرچند که تولید یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو برای سال ۹۹ برنامه‌ریزی شده بود، اما در نهایت ۹۹۱ هزار و ۶۹۲ دستگاه خودرو در یک سال توسط دو خودروساز اصلی یعنی ایران خودرو و سایپا تولید شده است که از هدف گذاری یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه مدنظر نیز کمتر بوده است.
همین آمار هم به خوبی نشان می‌دهد که چرا بسیاری از کارشناسان با توجه به بحران‌های اقتصادی، تحریم‌هایی که تقریبا صنعت ایران را به بن بست کشانده و مشکلات جدی در صنعت فولاد طرحی که وزیر صمت در مجلس ارائه داد را دور از دسترس نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید:افزایش دوباره قیمت خودرو / آیا دولت سیزدهم مقابل انحصار خودروسازان می‌ایستد؟
رویای ایرانی، واقعیتی در ترکیه
در عین حال رویا‌هایی که اکنون برای صنعت خودروسازی ایران در سر وزیر صمت نورسیده است حالا برای کشور همسایه در حال تبدیل شدن به واقعیت است.
ترکیه اخیرا خبر داده است که خودروسازان این کشور ظرف ۷ ماه حدود ۵.۵ میلیارد دلار خودرو به بازار جهانی صادر کردند. این عدد تقریبا ۴.۵ برابر درآمد نفتی سال گذشته ایران است و حدود ۱۰۰۰ برابر درآمد صادراتی خودروسازان ایرانی محسوب می‌شود. بیشترین صادرات خودرو از ترکیه در هفت ماه امسال با ۹۸۳ میلیون و ۶۰۸ هزار دلار به فرانسه انجام شده است. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که بر اساس اعلام گمرک ایران درآمد صادراتی خودروسازان ایرانی در سال ۹۹ فقط حدود ۵.۷ میلیون دلار بوده است.
رتبه از دست رفته ایران و جایگاه چینی‌ها
جالب است که بدانید ایران در سال ۲۰۰۹، در جایگاه دهم لیست بزرگترین تولیدکنندگان خودرو در جهان قرار داشت، اما در ۱۰ سال بعدی این رتبه را از دست داد و به نظر نمی‌رسد حالا دیگر حتی نزدیک این رتبه نیز باشد.
در مقابل، اما کشور چین یکی از عجیب‌ترین موارد رشد تولید خودرو در جهان است. در سال ۱۹۹۹، چین حتی در لیست ۱۰ کشور برتر نبود و آن سال در جایگاه چهاردهم تولید خودرو در جهان قرار داشت، اما طی ۱۰ سال بعد، یعنی در سال ۲۰۰۲ چین به رتبه نخست تولید خودرو در جهان رسید و از آن زمان تا کنون این مقام را حفظ کرده است. فاصله بین چین و بزرگترین تولیدکننده بعدی قابل توجه است: چین در سال گذشته میلادی با تولید حدود ۲۶ میلیون دستگاه خودرو در ردیف نخست جدول تولید خودرو در جهان قرار دارد.
آمریکا
بعد از چین ایالات متحده آمریکا در لیست بزرگترین تولیدکنندگان خودرو در جهان قرار دارد. خودروسازان این کشور توانسته‌اند در سال گذشته ۱۴ میلیون و ۵۳۰ هزار دستگاه خودرو تولید کنند. تولید این تعداد خودرو ۱۵ درصد کمتر از سال پیش از آن بوده است.
ژاپن
این در حالی است که در جایگاه سوم نیز ژاپن قرار گرفته است که شمار خودروهای تولید شده توسط این کشور در سال ۲۰۱۹ به ۸.۳ میلیون دستگاه می‌رسد. ژاپنی‌ها سال ۲۰۲۰ نیز تولید ۴ میلیون و ۵۱۰ هزار دستگاه خودرو را نهایی کردند با این حال افت ۱۲ درصدی را در تولید خودرو به نسبت سال ۲۰۱۹ در کارنامه خود ثبت کردند.
آلمان
در طول ۲۰ سال گذشته، آلمان همواره جایگاهی در بین رتبه‌های اول تا سوم داشته است و آلمان با تولید حدود ۴.۷ میلیون دستگاه خودروی سواری، در سال ۲۰۱۹ توانسته جایگاه سوم خود را حفظ کند.
میزان تولید خودرو در این کشور در آخرین براورد، اما به ۳ میلیون و ۱۸۰ هزار دستگاه رسید و گفته شده است که کرونا باعث شده تولید خودرو در آلمان با کاهش مواجه شود.
هند
جایگاه پنجم این فهرست متعلق به هند است. هند در سال ۲۰۲۰ موفق شده است که ۲ میلیون و ۷۹۰ هزار دستگاه خودرو تولید کند. این کشور همانند آلمانی‌ها طی سال ۲۰۲۰ افت تولید را نسبت به سال گذشته به نام خود ثبت کرد.
فرانسه
خودروسازان فرانسوی در جایگاه ششم و طی سال گذشته تولید ۲ میلیون و ۵۰ هزار دستگاه خودرو را نهایی کردند که به نسبت سال ۲۰۱۹ کاهش۲۴ درصدی را نشان می‌دهد.
برزیل
برزیل در آمریکای جنوبی جایگاه هفتم را از آن خود کرده است و با تولید یک میلیون و ۹۵۰ هزار دستگاه خودرو توانسته رتبه هفتم را به خود اختصاص دهد. اما صنعت خودرو در این کشور آمریکای لاتین با افت ۲۷ درصدی به نسبت سال ۲۰۱۹ روبه‌رو بوده است.
انگلستان
انگلستان در سال ۲۰۲۰ تولید یک میلیون و ۹۲۰ هزار دستگاه خودرو را عملیاتی کرده است. اما این میزان تولید ۲۸ درصد کمتر از مجموع تولید خودروسازان انگلیسی در سال ۲۰۱۹ بوده است.
کره جنوبی
کره جنوبی در رتبه نهم رده بندی جهانی برترین خودروسازان قرار دارد. خودروسازان کره‌ای یک میلیون و ۸۴۰ هزار دستگاه خودرو را در سال ۲۰۲۰ تولید کردند. این میزان تولید ۵ درصد به نسبت سال پیش رشد داشته است.
روسیه
رتبه دهم تولید خودرو نیز در اختیار روسیه قرار دارد. این کشور اروپایی تولید یک میلیون و ۵۹۰ هزار دستگاه خودرو را در سال گذشته نهایی کرده است. تولید این تعداد دستگاه خودرو ۹ درصد کمتر از مجموع تولید خودروسازان روسی در سال ۲۰۱۹ بوده است.
حال تصور کنید با این آمار که متعلق به سال ۲۰۲۰ و دوران اوج شیوع کرونا در کشورهاست و بسیاری از خودروسازان با افت تا ۲۰ درصدی تولید خودرو مواجه شده اند، بر اساس وعده وزیر پیشنهادی صمت، ایران تا سال ۱۴۰۴ باید در این جدول جایی بین آلمان و هند قرار بگیرد. وعده‌ای که چنان که گفتیم با واکنش‌های منفی جدی از سوی کارشناسان مواحه شد، اما حتما جایی گوشه و کنار یادداشت می‌کنیم که وزیر صمت در بهارستان وعده داد که ایران سالی ۳ میلیون خودرو سالم و یک میلیون خودرو مناسب صادرات تولید خواهد کرد.