تله تشابه اسمی در بورس‌ها

اقتصاد ۲۴- وقتی که اسم یک شرکت یا برند به یک‌باره در دنیا معروف می‌شود، سرمایه‌گذاران به دنبال خرید سهام این شرکت در فاصله کوتاهی هستند. هر سرمایه‌گذاری به دنبال آن است که در اسرع وقت، سبد خود را از این سهم پر کند تا سود بیشتری به‌دست بیاورد. اما این عجله برای خرید یک آسیب را به دنبال خواهد داشت و آن تله «تشابه اسمی» است. در دنیا موارد بسیاری وجود دارد که تشابه اسم دو شرکت باعث شده است خریداران مسیر اشتباهی را طی کنند و ارزش برخی شرکت‌ها بدون دلیل، رشد قابل‌توجهی را ثبت کند. «توییتر»، «سیگنال»، «زوم» و «تسلا» شرکت‌هایی هستند که برخی به اشتباه در شرکت‌های با نام‌های مشابه آن‌ها سرمایه‌گذاری کردند؛ حال آنکه برخی از این شرکت‌های مشابه در ورشکستگی به سر می‌بردند. آخرین نمونه این موضوع نیز در «کلاب‌هاوس» رخ داد. حتی در داخل کشور نیز این اشتباه سرمایه‌گذاری وجود دارد و برخی در ماجرای خرید سهم «شستا» به اشتباهی «شسپا» را خریداری کردند.

تشابهات اسمی باعث شد که افراد زیادی در انتخاب عنوان سهام موردنظرشان در بازار آمریکا دچار اشتباه شوند. موارد متعددی وجود دارد که تشابه اسمی، باعث شکل‌گیری صف خرید برای یک شرکت بی‌اهمیت می‌شود. از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۱۳ حدود ۲۵۴ مورد تشابه بسیار زیاد اسمی میان شرکت‌های حاضر در بازار سهام آمریکا وجود داشته است. در این میان، ۳۱ مورد از این تشابهات سبب اشتباه سرمایه‌گذاران شده است. جدیدترین نمونه این اشتباهات، سرمایه‌گذاری در «کلاب‌هاوس» است. در ماه فوریه سال‌جاری کسانی که به دنبال سهام شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس بودند به اشتباه سهم‌های شرکت «گروه رسانه‌ای کلاب‌هاوس» را خریداری کردند، در حالی‌که این شرکت اصلا ربطی به شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس نداشت.

شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس صرفا سرمایه‌گذاران خصوصی داشته و در حال‌حاضر در بازار سهام آمریکا حضور ندارد. همین امر موجب شد که بسیاری به اشتباه در شرکت رسانه‌ای کلاب‌هاوس که در چین واقع است، سرمایه‌گذاری کنند. البته قبل از این هم، تشابهات اسمی موجب خطای سرمایه‌گذاران شده بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۵۰ درصد شرکت‌هایی که در بازار سهام آمریکا حضور دارند با دیگر شرکت‌های حاضر در بازار درجه‌ای از تشابه اسمی دارند که این امر هزینه‌هایی را برای سرمایه‌گذاران در‌بر خواهد داشت. در مواردی که تشابهات اسمی در بازار سهام به بالاترین درجه خود می‌رسد حدود ۵ درصد از کل هزینه‌های مبادله ناشی از اشتباه در تشابهات اسمی عنوان سهم‌ها خواهد بود.

کلاب‌هاوس قلابی

در ماه فوریه سال‌جاری اتفاق عجیبی افتاد که توجه بسیاری از اقتصادخوانده‌ها را به خود جلب کرد. ۳۱ ژانویه بود که ایلان ماسک در توییتر ۴۶ میلیونی خود اعلام کرد که قصد حضور در یکی از اتاق‌های شبکه‌اجتماعی کلاب‌هاوس را دارد. بلافاصله بعد از اعلام این خبر، تعداد کاربران این شبکه اجتماعی به مقدار قابل‌توجهی افزایش یافت. پس از آنکه شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس توانست توجهات زیادی را به خود جلب کند، بسیاری به فکر سرمایه‌گذاری در این شبکه اجتماعی افتادند، اما از بد حادثه اصلا این شبکه اجتماعی در بازار سهام آمریکا وجود نداشت. افراد زیادی که به دنبال سرمایه‌گذاری بودند با سرچ کلمه سهام کلاب‌هاوس «clubhouse stock» به اولین نتیجه سرچ خود بسنده کردند. در نتیجه این سرچ ساده در گوگل به شرکت «گروه رسانه‌ای کلاب‌هاوس» یا «clubhouse media group» می‌رسید. بسیاری از سرمایه‌گذاران به همین سرچ خود در گوگل اعتماد کردند و در این شرکت سرمایه‌گذاری کردند؛ حال آنکه این گروه رسانه‌ای، شرکتی چینی است و هیچ ارتباطی با شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس ندارد. بیشتر از دو هفته تشابه اسمی سبب شد بسیاری از سرمایه‌گذاران، بسیاری از سرمایه‌های خود را در این زمینه هدر بدهند. به گزارش اکونومیست، این اشتباه در سرمایه‌گذاری که به دلیل تشابه اسمی اتفاق افتاده بود اتفاق جدیدی نیست و در سال‌های گذشته نیز بازار سهام شاهد اینگونه مسائل بوده است. در سال‌جاری میلادی توییت‌های ایلان ماسک یک‌بار دیگر نیز به اشتباه سرمایه‌گذاران منجر شده بود؛ زمانی‌که ایلان ماسک در صفحه شخصی خود از کاربران دعوت کرد که از پیام‌رسان ارز‌های دیجیتالی «سیگنال» استفاده کنند. بعد از این توییت، افراد زیادی که به دنبال سهام این پیام‌رسان بودند در سهام شرکت «Signal Advance» سرمایه‌گذاری کردند. حال آنکه این شرکت یک کمپانی ابزار‌های داروسازی بود و صرفا یک کارگر تمام‌وقت داشت. هر سهم این شرکت که در ۶ ژانویه سال‌جاری و یک روز قبل از توییت ایلان ماسک حدود ۶/ ۰ دلار بود در عرض چهار روز به پیک خود در ۷/ ۳۸ دلار رسید. البته روز بعد از آن، سقوط قابل‌توجهی را ثبت کرد و همچنان تا به امروز به روند نزولی خود ادامه داده است.
سرمایه‌گذاری اشتباه در سال‌های متمادی

تشابهات اسمی در سال گذشته دو بار کار دست سرمایه‌گذاران داد. بار اول زمانی بود که برخی از سرمایه‌گذاران شرکت تسلا «Tesla» را با شرکتی دانش‌بنیان به نام «TLSA» اشتباه گرفتند. بار دوم، اما مشکل جدی‌تر بود. بعد از آنکه بسیاری برای برگزاری ویدئوکنفرانس به نرم‌افزار زوم روی خوش نشان دادند و استفاده از این نرم‌افزار مرسوم شد، افراد زیادی به فکر سرمایه‌گذاری در این نرم‌افزار نیز افتادند. در نتیجه سهام شرکت کوچک زوم‌تکنولوژیز که در پکن واقع است با رشد قابل‌توجهی روبه‌رو شد. البته سهام این شرکت سه هفته بعد از تجربه پیک خود حدود یک‌هزارم مقدار بیشینه خود شد. البته در سال‌های گذشته نیز این موضوع بار‌ها اتفاق افتاده و توجه بسیاری را جلب کرده است. یکی از موارد مشهور آن مربوط به یکی دیگر از شبکه‌های اجتماعی معروف، توییتر است. در چهارم اکتبر سال ۲۰۱۳ که هنوز سهام توییتر در بازار ارائه نشده بود، سرمایه‌گذاران زیادی، سهام شرکت الکترونیکی ورشکسته‌ای به نام «Tweeter Home Entertainment» را در بازار خریداری کردند. پس از این اتفاق سهام این شرکت ورشکسته تا ۱۸۰۰ درصد نیز افزایش داشت؛ اما پس از دو هفته، سقوط قابل‌توجهی را ثبت کرد و در مسیر نزولی قرار گرفت. به هر روی تاریخ سهام آمریکا پر از گاف سرمایه‌گذاران در زمینه انتخاب عنوان درست سهام موردنظرشان بوده است.

اشتباهات در مواقع هیجانی

بر اساس تحقیقات انجام‌شده، هزینه اینگونه اشتباهات بسیار بالاست. بررسی‌هایی که در سال ۲۰۱۹ انجام شده نشان می‌دهد که از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۱۳ حدود ۲۵۴ مورد تشابه بسیار زیاد اسمی میان شرکت‌های حاضر در بازار سهام آمریکا وجود داشته است. در این میان، ۳۱ مورد از این تشابهات سبب اشتباه سرمایه‌گذاران شده است. این تحقیق در ادامه بیان می‌کند که هزینه ناشی از تشابه اسمی ۵ درصد از هزینه مبادلات بوده و به رقم ۶۶ میلیون دلار می‌رسد.

همچنین این بررسی‌ها بیان می‌کند زمانی که افراد به‌دنبال سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بزرگ هستند و تعداد زیادی می‌خواهند نام این شرکت‌ها را در بازار سهام بیابند، به احتمال زیاد سهام شرکت دیگری که نام مشابه با آن را دارد افزایشی غیرعادی را تجربه می‌کند. اما عموما در شرایط عادی اینگونه موارد کمتر اتفاق می‌افتد. بر اساس این گزارش، بیش از نصف کل شرکت‌هایی که در بازار سهام آمریکا حضور دارند، با دیگر شرکت‌های حاضر در بازار سهام آمریکا درجه‌ای از تشابه اسمی را دارند که این امر سالانه هزینه‌هایی را به سرمایه‌گذاران خرد و کلان وارد می‌کند. به هر روی این هزینه بخشی از هزینه‌های تبادل «transaction cost» محسوب می‌شود که باید در محاسبات در نظر گرفته شود. در مجموع برای کاهش هزینه‌های تبادلاتی، باید قوانینی در راستای از بین بردن اینگونه تشابهات اسمی وجود داشته باشد.