۳ میلیون تن فولاد به دکل گمشده پیوست؟

اقتصاد۲۴ - گم‌شده‌های اقتصاد ایران حالا به فهرستی بلندبالا تبدیل شده و نه‌تنها چیزی پیدا نمی‌شود که اخبار از گمشده‌های تازه حکایت دارد؛ تازه‌ترین ماجرا به بحث فولاد برمی‌گردد و چندین رسانه رسمی هم در روز‌های گذشته به این ماجرا پرداختند. به‌طور خلاصه خبر می‌گفت که سه‌میلیون تن فولاد به سرنوشتی مشابه دکل معروف دچار شدند، اما مسئولان با رد این خبر، می‌گویند انبارگردانی همه‌چیز را مشخص می‌کند و فولاد‌ها جایی نرفته‌اند. این ماجرای جدی اگرچه گاهی به سناریوی یک داستان کمدی نزدیک می‌شود، اما به‌طور‌جدی بخشی از اخبار رسمی چند روز گذشته ایران است.

ادعای گم‌شدن ۳ میلیون تن فولاد از کجا مطرح شد؟

خبر گم‌شدن سه‌میلیون تن فولاد ابتدا به‌صورت زمزمه مطرح شد تا اینکه کم‌کم پا به رسانه‌های رسمی گذاشت. دراین‌باره پیش‌تر «رسول خلیفه‌سلطانی»، دبیر انجمن فولاد، به فارس گفته که این گم‌شدن مربوط به بحث‌های آماری است، وگرنه سه‌میلیون تن فولاد قابلیت گم‌شدن ندارد.

او توضیح داد: منظور از این مسئله آن است که در موازنه تولید، واردات و صادرات با کمبود سه‌میلیون تنی روبه‌رو هستیم. او ادامه داد: این اختلاف آماری ناشی از ارقام موجود در آمار‌های کلی صنعت فولاد است و هنوز حسابرسی شرکت‌های فولادی نهایی نشده است. در‌واقع انبارگردانی و حسابرسی شرکت‌های فولادی خردادماه نهایی می‌شود و آن زمان آمار دقیق مشخص خواهد شد.

دبیر انجمن فولاد با بیان اینکه تفاوت بین آمار‌های کلی و ارقام مربوط به انبارگردانی شرکت‌ها در سال‌های گذشته نیز وجود داشته است، گفت: ممکن است بخشی از اختلاف آماری که در‌حال‌حاضر با آن روبه‌رو هستیم، ناشی از موضوع صادراتی باشد که اظهار نشده و به تعبیری، قاچاق شده است. مانند اتفاقی که درمورد کالا‌های دیگر از جمله آرد یا گوشت می‌افتد.

او با بیان اینکه این اختلاف آماری در سال‌های قبل نیز وجود داشته است، گفت: رقم سه میلیون تن مربوط به آمار سال ۹۹ عدد بزرگی است و توجهات را به خود جلب کرده است. به گفته خلیفه‌سلطانی، معمولا پس از گذشت دو یا سه ماه از شروع سال، اطلاعات مربوط به انبارگردانی و حسابرسی شرکت‌ها با آمار‌های کلی تطبیق داده می‌شود و در آن زمان می‌توان اختلاف قطعی بین این دو بخش را مشخص کرد. او با بیان اینکه اعداد و ارقام بنگاه‌های تولیدی و حسابرسی آنها، آمار دقیق‌تری است، گفت: در ارائه آمار‌های کلی، حسابرسی دقیق صورت نمی‌گیرد و با توجه به هزینه‌بر‌بودن حسابرسی آمار‌های کلی این کار انجام نمی‌شود و معمولا حسابرسی آماری در کشور نداریم. او ادامه داد: همیشه در آمار‌ها یک باگ (حفره) وجود دارد که این اختلاف برای سال گذشته رقم درشتی شده است.

گم‌شدن ۳‌میلیون تن فولاد کذب محض است

نگاه مسئولان به این ماجرا البته متفاوت است و عضو هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ضمن تکذیب خبر با ارائه آماری، میزان اختلاف میان تولید و صادرات در این حوزه را با توجه به فعالیت بیش از ۱۵۰ واحد تولید‌کننده مقاطع طویل فولادی، رقمی قابل‌اعتنا ندانست.

نادر سلیمانی در‌این‌باره به تابناک گفته است: بر‌اساس آمار انجمن تولید‌کنندگان فولاد در سال ۱۳۹۹ به میزان ۱۸.۷ میلیون تن بیلت و بلوم تولید شده است. همچنین بر‌اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، میزان صادرات بیلت و بلوم در سال گذشته ۴.۷ میلیون تن و بر‌اساس آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد، میزان تولید مقاطع طویل (با ضریب تبدیل) ۱۲.۹ میلیون تن بوده است.

او با استناد به این آمار تصریح کرد: میزان اختلاف میان صادرات و تولید در این زنجیره فقط حدود یک‌میلیون تن است که این میزان با توجه به فعالیت بیش از ۱۵۰ واحد تولید‌کننده مقاطع طویل فولادی در‌حال کار، رقم قابل‌اعتنا و غیرمعقولی نیست.

عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، اضافه کرد: از سوی دیگر، هر‌یک از واحد‌های تولید مقاطع طویل، بخشی از محصول خود را در انبار به‌عنوان ذخیره نگهداری می‌کنند و مقداری از تولید بیلت و بلوم نیز غیر‌استاندارد است که از این حیث نیز همواره مقداری اختلاف میان ارقام تولید و صادرات وجود دارد.

بیشتر بخوانید: قطعه‌سازان تا خرداد ورق فولادی دارند

سلیمانی همچنین به آمار ارائه‌شده از‌سوی سامانه بهین‌یاب اشاره کرد و گفت: بر‌اساس آمار بهین‌یاب در سال ۱۳۹۹ میزان کل شمش، بیلت، بلوم و اسلب ثبت شده ۲۸.۲ میلیون تن بوده که میزان تولید این محصولات ۲۲ میلیون تن و میزان صادرات آن‌ها ۶.۲ میلیون تن بوده است.

او با این توصیفات، آمار غیر‌واقعی و کارشناسی در‌خصوص گم‌شدن سه‌میلیون تن فولاد را کذب محض خواند و گفت: هیچ‌گونه اسناد و مدارکی در‌خصوص اثبات این رقم وجود ندارد. عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران همچنین در‌خصوص انتشار خبری مبنی‌بر گم‌شدن ۵۰۰ هزار تن ورق فولادی، نیز تصریح و یادآوری کرد: با‌وجود کمبود ورق فولادی و نیاز به این محصول در کشور، محدودیت صادرات و ارسال بخش‌نامه در‌خصوص آزادسازی تعرفه واردات، قاچاق ورق دیگر صرفه و توجیه اقتصادی ندارد و رقم ارائه‌شده غیر‌واقعی و غیرکارشناسی است.

سلیمانی گفت: در‌حال‌حاضر تولید در کشور مطابق برنامه در تمام زنجیره د‌رحال انجام است که رتبه دهم کشور در جهان مبین این واقعیت است، اما التهابات اخیر در بازار داخلی ناشی از افزایش قیمت جهانی، عطش خریداران را برای خرید افزایش داده است که امیدواریم با سیاست‌های تنظیم بازار داخلی، این مشکل نیز مرتفع شود.

مشخص‌شدن آمار واقعی با انبارگردانی‌

درباره تازه‌ترین گمشده اقتصاد ایران، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران هم در گفت‌وگویی تازه با تکذیب گم‌شدن سه میلیون تن فولاد در زنجیره مصرف و صادرات، گفت: این مسئله، اختلاف آماری است که با انجام انبارگردانی و حسابرسی شرکت‌ها، میزان اختلاف کاهش می‌یابد.

«رسول خلیفه‌سلطانی» دراین‌باره همین دیروز به ایرنا گفت: اختلاف آماری موجود ناشی از انبارگردانی شرکت‌ها در ابتدای هر‌سال است که به‌طور معمول اختلاف متوسط یک‌میلیون تنی را در سال‌های گذشته رقم می‌زده است. به گفته این مقام صنفی، به‌طور قطع اختلاف سه‌میلیون‌تنی یاد‌شده پس از گذشت دو یا سه ماه از آغاز سال، با اطلاعات مربوط به انبارگردانی و حسابرسی شرکت‌ها و آمار‌های کلی تطبیق داده می‌شود و در آن زمان می‌توان اختلاف قطعی را معین کرد که انتظار می‌رود به حدود یک‌میلیون‌تن کاهش یابد.

او گفت: تفاوت آماری فولاد یاد‌شده یا در انبار‌های فروش شرکت‌ها موجود است یا اینکه در انبار بازرگانان قرار دارد و هیچ‌کس، صحبتی از گم‌شدن آن مطرح نکرده است.

بر‌اساس آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد پارسال ۱۸.۷ میلیون تن بیلت و بلوم در کشور تولید شد. از طرفی، بر‌اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، میزان صادرات بیلت و بلوم در سال گذشته ۴.۷ میلیون تن و بر‌اساس آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد، میزان تولید مقاطع طویل (با ضریب تبدیل) ۱۲.۹ میلیون تن بوده است.

به‌این‌ترتیب، میزان اختلاف میان صادرات و تولید در این زنجیره ۱.۱ میلیون تن است که به اعتقاد کارشناسان، این میزان با توجه به فعالیت بیش از ۱۵۰ واحد تولید‌کننده مقاطع طویل فولادی در‌حال کار، رقم قابل‌اعتنا و غیرمعقولی نیست. ایران دهمین فولادساز جهان محسوب می‌شود و پیش‌بینی شده در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ با تحقق ظرفیت ۵۵ میلیون تن فولاد، بتواند به جایگاه هفتم جهان برسد.