با کره شمالی شمالی اروپا آشنا شوید

 اقتصاد۲۴-   روز یکشنبه، هواپیمای رایان ایر که از آتن به ویلنیوس، پایتخت لیتوانی در حال حرکت بود، هنگام عبور از حریم هوایی بلاروس مجبور به فرود شد. گفتنی است، دولت الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس که علی رغم اعتراضات گسترده در پی انتخابات ماه اوت گذشته به قدرت رسید، به بهانه وجود بمب در هواپیما، آن را مجبور به فرود اضطراری در مینسک کرد. مقامات بلاروس در اقدامی جسورانه که منجر به بحران امنیت اروپا شد، یک هواپیمای جنگنده کاملاً مسلح میگ ۲۹ را برای رهگیری پرواز غیرنظامی رایان ایر به کار گرفتند.

این اقدام بی سابقه توسط مقامات اروپایی به عنوان دزدی دریایی هوایی محکوم شد. آنان معتقدند که هدف این اقدامات تنها دستگیری یک نفر یعنی رومن پروتاسویچ بوده است. وی یکی از مخالفان بلاروسی به شمار می‌رود که خاری دائمی در چشم لوکاشنکو است. پروتاسویچ به همراه چند تبعه بلاروس و روسیه از هواپیما بیرون کشیده شدند. گفتنی است، ویلنیوس مشروعیت لوکاشنکو را زیر سوال برده و حمایت و محافظت از تبعید شدگان و مخالفان را در دستور کار خود قرار داده است. به همین دلیل کانون مخالفت با حکومت لوکاشنکو محسوب می‌شود.

پروتاسویچ گفته است: مندر ویلنیوس بودم تا با شروع بحران با سوتلانا تیخانوسکایا، رهبر مخالفان بلاروس مصاحبه کنم. وی به فارین پالیسی گفت: ما خواستار تحقیق در مورد این حادثه و آغاز روند تعلیق عضویت بلاروس در سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری هستیم. الان دیگر وقت سخنرانی نیست، بلاروسی‌ها از جامعه بین المللی انتظار اقدام قاطع و کمک دارند. از این پس، امنیت هیچ کسی که بر فراز بلاروس پرواز کند، تضمین شده نیست.

اکنون در میان مخالفان که تلاش دارند به پردازش اخبار بپردازند، ترس و وحشت فزاینده‌ای وجود دارد. یکی از دستیاران تیخانوفسکایا گفت: به نظر می‌رسد که نیرو‌های امنیتی لوکاشنکو قادر به دستیابی به ما در هر مکانی هستند. تا زمانی که اتحادیه اروپا اقدامی انجام ندهد، هیچ پناهگاه امنی برای مخالفان دموکراتیک بلاروس وجود ندارد. تبعیدی‌های بلاروس کشور خود را با سومالی که معروف به دزدی دریایی است و یا کره شمالی که یک کشور منزوی و آدم کش است، مقایسه کرده اند.

روزنامه نگار تبعیدی و ۲۶ ساله بلاروسی به نام پروتاسویچ، یکی از بنیانگذاران اصلی کانال خبری NEXTA در تلگرام بود. او به یکی از عناصر اصلی مخالفت در روسیه و بلاروس تبدیل شده است. در کنار برخی از روزنامه نگاران مستقل و بی باک که هنوز در بلاروس مستقر هستند، NEXTA و سایر کانال‌های تلگرامی همچنان به ارائه گزارش‌های انتقادی از سرکوب‌ها و دستگیری زندانیان سیاسی در بلاروس می‌پردازند.

گفتنی است، اخیراً ۱۱ نفر از کارکنان وب سایت خبری TUT.by توسط پلیس بلاروس بازداشت شدند. این وب سایت در واقع آخرین سایت مستقل جدی خبری به شمار می‌رفت که در بلاروس فعالیت می‌کرد. این وب سایت توسط مقامات متوقف شد و برخی از کارمندان آن به جرایم مالیاتی متهم شدند.

پروتاسویچ و نامزد روس او توسط مأموران سرویس امنیتی بلاروس در فرودگاه مینسک بازداشت شدند. او در آتن پیش از سوار شدن به هواپیما، به همکاران خود پیام داده بود که شخصیت‌های مشکوکی او را رصد می‌کنند و به طور آشکار سعی در عکسبرداری از اسناد سفر او دارند. چند تن از همسفران وی اظهار داشتند که این روزنامه نگار وحشت زده، ابراز نگرانی می‌کرد که اعدام خواهد شد. وی سعی کرد تلفن همراه و لپ تاپ خود را به نامزدش بدهد تا از ضبط آن‌ها جلوگیری کند.

گفتنی است، هواپیمای رایان ایر فقط دو دقیقه با حریم هوایی لیتوانی فاصله داشت و برخی خلبانان را به خاطر پیروی از دستور فرود اجباری مورد انتقاد قرار داده اند. اما واقعیت این است که هواپیمای مسافربری رایان ایر با یک هواپیمای جنگی مسلح اسکورت شده بود و خلبانان گزینه‌ی دیگری نداشتند. این هواپیما در حریم هوایی بلاروس متوقف شد، مسافرانش از ۱۲ کشور مختلف اروپا، پس از اینکه ۷ ساعت در گروگان بودند، اجازه یافتند، بلاروس را ترک کنند. چهار تبعه روسیه و چند مسافر بلاروسی دیگر که احتمالاً بازداشت شده اند یا خودشان مأمور اطلاعاتی بودند، به پرواز بازنگشتند.

این حادثه شرایط را تغییر داده و دیپلمات‌های اروپایی را مجبور به مقابله با موقعیتی کرده است که قبلاً بسیاری از آن‌ها ترجیح می‌دادند، در مقابل آن سکوت کنند. دولت لهستان اوایل روز دوشنبه تحقیق در مورد این حادثه را آغاز کرد. این عمل گستاخانه توسط بسیاری از ناظران به عنوان اقدام دزدی دریایی هوایی دولتی طبقه بندی شده است. مایکل اولیاری، مدیر عامل شرکت رایان ایر این اقدام را "هواپیماربایی تحت حمایت دولت" دانست.

بعد از این اقدام، مقامات زیادی در سراسر اتحادیه اروپا درگیر بحث و گفتگو‌های مشترک در مورد این موضوع بودند که فضای هوایی بلاروس برای پرواز‌های داخل و خارج از اروپا برای همیشه بسته شود. در حال حاضر، این خواسته مطرح شده است که پاسخ جدی و منسجم به بحران ایجاد شده داده شود. مثلاً اعمال چهارمین مجموعه تحریم علیه بلاروس و یا اعمال "منطقه پرواز ممنوع" در سرتاسر قلمروی این کشور مورد توجه قرار گرفته است. تا عصر دوشنبه، انگلستان اولین کشور اروپایی بود که به شرکت‌های هواپیمایی ملی خود دستور داد تا از حریم هوایی بلاروس عبور نکنند و اجازه فرود به هواپیما‌های شرکت هواپیمایی بلاویای بلاروس ندهند.

اما استدلال‌هایی در مورد خطرات انزوای کامل بلاروس مطرح شده است. مینسک سال گذشته هنگامی که ناتو را به آمادگی برای حمله به این کشور متهم کرد، مرز‌های زمینی خود را بست. اگر فرودگاه ملی این کشور نیز مسدود شود، سفر بین المللی به داخل و خارج از بلاروس به طور رسمی غیرممکن خواهد شد. بنابراین، تنها راه برای ورود و خروج به کشور این است که از مرز‌های آهنین عبور کنیم و مخاطراتش را به جان بخریم.

به نظر نمی‌رسد که مقامات بلاروس از کاری که انجام داده اند، پشمان باشند. به طوری که بعد از ظهر روز دوشنبه، مقامات مینسک با اشاره به تهدید بی نظیر تروریسم، پرواز هواپیمایی لوفت هانزا را به مدت ۲ ساعت متوقف کردند. گفته می‌شود در پی دریافت ایمیلی مقامات متوجه شدند که بمبی امنیت هواپیما را تهدید می‌کند، بنابراین تمام مسافران هنگام جستجوی هواپیما مجبور به پیاده شدن از آن شدند. مشخص نیست که آیا مقامات با این اقدام در تلاش بودند تا توجیهی برای دزدی دریایی هوایی خود در روز یکشنبه ارائه دهند یا به سادگی در حال استفاده از قدرت خود بودند و یا شک داشتند که تبعیدی‌های دیگری در هواپیما بوده باشند. گفتنی است، پس از این اقدام، یک کنفرانس مطبوعاتی عجیب و غریب در مینسک ترتیب داده شد که در تلاشی مسخره سعی داشت حماس را به خاطر این تهدید متهم کند.

واقعیت این است که از لوکاشنکو اغلب به عنوان آخرین دیکتاتور اروپا نام برده می‌شود. حال آنکه بلاروسی‌ها تلاش کرده اند تا کشورشان به عنوان یک اقتدارگرا توصیف نشود و تعاملشان را با بقیه اروپا حفظ کرده اند. اگر امکان سفر به بلاروس از بین برود، این کشور در انزوای کامل غرق می‌شود و احتمال اینکه به کره شمالی اروپا تبدیل شود، افزایش می‌یابد.