وضعیت شکننده ضریب پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی/ خطری که باید هرچه زودتر جدی گرفته شود

اقتصاد۲۴- ‌پانید فاضلیان: می‌خواهید نامش را آه و ناله بگذارید یا داد و بیداد، اما هرچه که هست مدتهاست که ناچیز بودن مستمری‌های بازنشستگی صدای دریافت کنندگان آنرا درآورده است؛ در این مورد به خصوص فرقی چندانی نمی‌کند که مستمری بگیر تابع کدام صندوق بازنشستگی است؛ خواه مستمربیگیران کشوری باشند یا تامین اجتماعی و یا حتی لشگری همه از وضع موجود شاکی هستند حتی اگر به نسبت مستمریبگیران صندوق‌های دیگر بیشتری افزایش نصیبشان شده باشد.

درمقابل این نارضایتی مدتهاست که یک بساط آه و ناله قدیمی دیگر هم پهن شده که مربوط است به هشداری که مدیران دولتی و کارشناسان فنی صندوق بازنشستگی از خطر آنی خودن کفگیر هزینه‌ها به ته دیگ مخارج می‌دهند.

به زبان دیگر هرکس که این چندساله اخبار مربوط به صندوق‌های بازنشستگی را دنبال کرده باشد می‌داند که به موازات وعده و عید‌های متولیان وقت هر صندوق و گل و بلبل خواندن اوضاع یک هشدار همیشه در حال داده شدن است و آن خطر برهم خوردن تعادل دخل و خرج و ورشسکستگی صندوق‌های بازنشستگی است.

محض یادآوری همین سه سال پیش بود که کمر صندوق بازنشستگی فولاد زیر بار تعهداتش تا مرز خرد شدن پیش رفت و روزی نبود که بازنشستگان این صندوق بابت به تاخیر افتادن مستمری‌های خود و یا به مشکل خوردن تامین خدمات درمانیشان تجمعی برپا نکنند؛ هرچند عاقبت دولت این مشکل را به نوعی رفع و رجوع کرد، اما اگر بخواهید نظر کارشناسان بیمه‌ای را جویا شوید می‌گویند این اتفاقی است که اگر جدی گرفته نشود ممکن است برای سایر صندوق‌های بازنشستگی مطرح مثل تامین اجتماعی و بازنشستگی کشوری هم تکرار شود.

بیشتر بخوانید:با بازنشستگان مجرد آشنا شوید/ مستمری بگیرانی باید که ماهانه درآمدی زیر ۴.۳ میلیون تومان داشته باشند

عباس خندان، کارشناس بیمه‌های اجتماعی در رابطه تکرار احتمالی این مشکل به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: در رابطه با مدیریت صندوق‌های بازنشستگی بحران تامین منابع امر اجتناب ناپذیریست؛ تحت تاثیر آهنگ رشد جمعیت و نوسانات اقتصادی این اتفاق دیر یازود برای هر صندوق بازنشستگی خواهد افتاد؛ مهم این است با اصلاحات به موقع پارامتریک و ساختاری تا حد ممکن از شدت بحران پیشرو جلوگیری شود.

وی ادامه می‌دهد: قاعده علمی در مدیریت صندوق‌های بازنشستگی حکم می‌کند که تعهدات بلندمدت صندوق به بیمه شدگانش تا مدت ۷۵ سال پیش بینی شود؛ به بیان دیگر منابع صندوق باید طوری برنامه ریزی شود که از بدو تشکیل یک پرونده بیمه پردازی تا پرداخت آخرین مستمری به بازماندگان تبعی او تمام هزینه‌ها را پوشش دهد.

خندان در ادامه به موضوع ضریب پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی اشاره کرده و می‌گوید: در تمامی صندوق‌های بازنشستگی میان بیمه پردازانی که مستمری نمی‌گیرند و مستمربگیران یک رابطه وجود دارد؛ صرفه نظر از مشکلات اقتصادی و شرایط اجتماعی هرجامعه، هرچه تعداد بیمه پردازان شاغل از مستمربگیران بیشتر باشد مدیریت پوشش هزینه‌ها راحت‌تر اتفاق خواهد افتاد.

وی ادامه می‌دهد: از نظر تئوری این ضریب اگر به نسبت هفت به یک باشد یعنی صندوق در وضعیت ایده آل است، اما در شرایط فعلی صندوق بازنشستگی شاخص مثل تامین اجتماعی و بازنشستگی کشوری با ضریب فاصله دارند؛ به صورت مشخص این ضریب برای سازمان تامین اجتماعی به حدود ۴ رسیده و در صندوق بازنشستگی کشور در حد ۲ است؛ به بیان دیگر دخل و خرج عمده‌ترین و شاخص‌ترین صندوق‌های بازنشستگی کشور در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری ناجور است.

خندان ادامه می‌دهد: به صورت مشخص اگر در کشور شرایط اقتصادی طوری باشد که هم درآمد صندوق‌های بازنشستگی افزایش یابد و هم تادیه مطالبات به موقع صورت بگیرد می‌توان با افزایش تعداد بیمه پردازان ضریب پشتیبانی را تقویت کرد، اما در مواقعی مثل حالا که درآمد‌های عمومی کاهش یافته، از تعداد بیمه شدگان شاغل کسر شده و به تبع وضعیت موجود مطالبات صندوق‌ها با تاخیر تادیه می‌شود؛ کاهش ضریب پشتیبانی امری اجتناب ناپذیر است و این یعنی کسری ادواری منابع و وابستگی هرچه بیشتر اداره صندوق‌های بازنشستگی به بودجه‌های سنواتی دولت.

در مواجهه با واقعیت‌های اقتصادی روز جامعه به نظر می‌رسد که نارضایتی عمومی بازنشستگان از ناچیز بودن مستمری‌های ماهانه حقیقتی غیرقابل انکار است، اما در همین چارچوب هم نمی‌توان موضوع تعادل شکننده دخل و خرج صندوق‌های بازنشستگی را هم نادیده گرفت؛ خصوصا وقتی یادمان باشد که همین چهار سال پیش بود که خیل بازنشستگان معترض فولاد دم به دم بابت مطالبات معوقه خود تجمع می‌کردند.